Ubóstwo według świętego Bonawentury w "Postylli do Ewangelii św. Łukasza"
DOI:
https://doi.org/10.15633/ps.1591Słowa kluczowe:
egzegeza średniowieczna, Ewangelia św. Łukasza, ubóstwo ewangeliczne, Bonawentura z Bagnoregio (św.)Abstrakt
Postylla na Ewangelię św. Łukasza, napisana przez św. Bonawenturę, zawiera liczne rozważania o ubóstwie i podejmuje ten temat w różnych aspektach: od konkretnych przykładów ubóstwa przeżywanego przez Jezusa i Maryję po ubóstwo pojmowane jako wyróżnik kaznodziejów ewangelicznych czyniący wiarygodnym ich przepowiadanie oraz po ubóstwo pojęte jako błogosławieństwo lub jako rada ewangeliczna i droga doskonałego naśladowania Chrystusa. W poszczególnych etapach tego artykułu starano się dokonać porównania z Postyllą Hugona z Saint-Cher oraz z rękopiśmiennymi Postyllami Jana z La Rochelle (Sarnano, Biblioteca Comunale, ms. E.91) i Aleksandra z Hales (Assisi, Sacro Convento, Fondo Antico Comunale, ms. 355). Z przeprowadzonej analizy wynika, że Bonawentura wyróżnia się spośród swoich współczesnych poprzez częste i bezpośrednie odniesienia do postaci św. Franciszka z Asyżu i do charyzmatu franciszkańskiego jako źródła inspirującego interpretację Biblii. Ponadto można skonstatować, że wpływ Jana z La Rochelle jest o wiele bardziej wyraźny niż Hugona z Saint-Cher.Bibliografia
Abate G., Antichi manoscritti ed incunaboli dell’ex-biblioteca O.F.M.Conv. di S. Francesco ora Bibl. Comun. di Sarnano (Marche), „Miscellanea Francescana” 47 (1947), s. 478–529.
Alexander de Hales, Postilla in Lucam, [w:] Assisi, Sacro Convento, Fondo Antico Comunale, ms. 355, f. 110ra –153vb.
Bataillon L. J., Les sources patristiques du commentaire de Bonaventure sur Luc et Hugues de Saint-Cher, [w:] Bonaventuriana. Miscellanea in onore di Jacques Guy Bougerol, a cura di F. Chavero Blanco, Roma 1988, s. 17–32.
Bonaventura, Breviloquium, [w:] Bonaventurae Opera omnia, t. 5, Quaracchi 1891, s. 201–291.
Bonaventura, Commentarius in Evangelium s. Lucae [seu Postilla in Lucam], [w:] Bonaventurae Opera omnia, Quaracchi 1895, t. 7, s. 1–604.
Bonaventura (San), Commento al vangelo di Luca, t. 1, a cura di B. Faes de Mottoni, trad. P. Müller, S. Martignoni, Roma 1999 (Sancti Bonaventurae Opera IX/1).
Bonaventura (San), Commento al vangelo di Luca, t. 2, a cura di B. Faes de Mottoni, A. Stendardi, trad. S. Martignoni, O. Casto, Roma 2011 (Sancti Bonaventurae Opera IX/2).
Bonaventura (San), Commento al vangelo di Luca, t. 3–4, a cura di B. Faes de Mottoni, tłum. O. Casto, Roma 2012 (Sancti Bonaventurae Opera IX/3-4).
Bonaventura, Legenda maior s. Francisci, [w:] Analecta franciscana, t. 10, Quaracchi 1926–1941, s. 555–652.
St. Bonaventure’s commentary on the Gospel of Luke, t. 1–3, with an introduction, translation and notes by R. J. Karris, St. Bonaventure (N.Y.) 2001–2004 (Works of Saint Bonaventure, 8).
Bonawentura z Bagnoregio, Konferencje o sześciu dniach stworzenia albo oświecenia Kościoła, wydanie synoptyczne tekstu oryginalnego redakcji A oraz B z przekładem polskim, przeł., zred. i wstępem opatrzył A. Horowski, Kraków 2008.
Borak A., Le beatitudini come espressione della maturità della vita cristiana, [w:] San Bonaventura maestro di vita francescana e di sapienza cristiana, t. 3, a cura di A. Pompei, Roma 1976, s. 281–292.
Bougerol J. G., Introduzione a s. Bonaventura, Vicenza 1988.
Bougerol J. G., Jean de La Rochelle: les oeuvres et les manuscrits, [w:] Editori di Quaracchi 100 anni dopo: bilancio e prospettive. Atti del Colloquio Internazionale, Roma 29–30 Maggio 1995, a cura di A. Cacciotti, B. Faes de Mottoni, Roma 1997 (Medioevo, 3), s. 99–108.
Cardaropoli G., L’annunzio della salvezza nel commento bonaventuriano al vangelo di s. Luca, [w:] San Bonaventura maestro di vita francescana e di sapienza cristiana, t. 2, a cura di A. Pompei, Roma 1976, s. 319–331.
Faes de Mottoni B., I prologhi dei commenti al Vangelo di Luca di Giovanni della Rochelle e di Bonaventura, [w:] Les prologues médiévaux, red. J. Hamesse, Turnhout 2000 (Textes et Études du Moyen Âge, 15), s. 471–513.
Faes de Mottoni B., Introduzione, [w:] San Bonaventura, Commento al vangelo di Luca, t. 1, dz. cyt., s. 7 – 26.
Heinz H. P., Trinitarische Begegnungen bei Bonaventura: Fruchtbarkeit einer appropriativen Trinitätstheologie, Münster 1985 (Beiträge zur Geschichte der Philosophie und Theologie des Mittelalters. Neue Folge 26).
Horowski A., I padri nell’opera esegetica di Alessandro d’Hales ofm († 1245), [w:] Les réceptions des Pères de l’Église au Moyen Âge. Le devenir de la tradition ecclésiale. Congrès du Centre Sèvres – Facultés jésuites de Paris (11–14 juin 2008), red. N. Bériou i in., Münster 2013 (Archa Verbi. Subsidia, 10), s. 465–491.
Horowski A., I prologhi delle „Postillae” ai vangeli sinottici di Alessandro di Hales, „Collectanea Franciscana” 77 (2007), s. 27–62.
Hugo de Sancto Charo, Postilla super Evangelium secundum Lucam, [Basileae 1501].
Hugues de Saint Cher († 1263) bibliste et théologien, red. L. J. Bataillon, G. Dahan, P. M. Gy, Turnhout 2004 (Bibliothèque d’Histoire Culturelle du Moyen Âge, 1).
Ioannes de Rupella, Postillae super Lucam, [w:] Sarnano, Biblioteca Comunale, ms. E.91, f. 1ra – 150ra.
Karris R. J., A comparison of the Glossa ordinaria, Hugh of St. Cher, and St. Bonaventure on Luke 8:26-39, „Franciscan Studies” 58 (2000), s. 121–236.
Karris R. J., Bonaventure’s commentary on Luke: four case studies of his creative borrowing from Hugh of St. Cher, „Franciscan Studies” 59 (2001), s. 133–236.
Lambert M. D., Povertà francescana: la dottrina dell’assoluta povertà di Cristo e degli apostoli nell’Ordine francescano (1210–1323), Padova 1995 (Fonti e Ricerche, 8).
Pisma św. Franciszka z Asyżu. Teksty łacińskie i starowłoskie w polskim przekładzie, Kraków [2009].
Rivi P., Paupertas, [w:] Dizionario bonaventuriano: filosofia – teologia – spiritualità, a cura di E. Caroli, Padova 2008, s. 584–597.
Salimbene de Adam, Cronica, a cura di G. Scalia, Turnholti 1998 (Corpus Christianorum Continuatio Mediaevalis, 125).
Smalley B., I vangeli nelle scuole medievali (secoli XII–XIII), Padova 2001 (Fonti e Ricerche, 16).
Smalley B., The Gospels in the Schools c. 1100 – c. 1280, London 1985 (History Series, 41).
Stegmüller F., Repertorium biblicum Medii Aevi, t. 3, Matriti 1951.
Stegmüller F., Repertorium biblicum Medii Aevi, t. 9, Matriti 1977.
Thomas de Celano, Memoriale. Editio critico-synoptica duarum redactionum ad fidem codicum manuscriptorum, a cura di F. Accrocca, A. Horowski, Roma 2011 (Subsidia Scientifica Franciscalia, 12).
Thomas de Celano, Vita beati Francisci, [w:] Analecta franciscana, t. 10, Quaracchi 1926–1941, s. 3–117.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).
