The situation of the Greek Catholic Church in Slovakia in the second half of 20th century
DOI:
https://doi.org/10.15633/ps.1685Słowa kluczowe:
historia, Kościół, Kościół greckokatolicki, bp Gojdic, męczennikAbstrakt
Miniony XX wiek ma wiele charakterystycznych cech i znaków czasu. Można powiedzieć, że XX wiek był czasem męczenników, ale i stuleciem Bożych zwycięstw. Słowa te w pełni można odnieść do słowackiego Kościoła creckokatolickiego, który przeszedł w całej swojej historii, ale przede wszystkim w drugiej połowie XX wieku, wiele prób, ale wytrwał w wierze i wierności Bogu. Kościół greckokatolicki doświadczył prześladowania ze strony totalitarnej władzy, do męczeńskich śmierci włącznie. Podczas gdy inne Kościoły były niszczone i osłabiane, greckokatolicką administrację całkowicie likwidowano. Działo się to w ramach nowego podziału świata po II wojnie światowej, kiedy Czechosłowacja, otrzymując władzę komunistyczną, równocześnie dostała się pod wpływ ideologiczny Moskwy. Pojawienie się władzy komunistycznej spowodowało radykalne ingerowanie we wszystkie dziedziny życia. Szczególnie przejawiało się to w atakach i walce z Kościołem, który zyskał z czasem w Czechosłowacji przydomek „wojujący”. Przeprowadzoną w 1950 roku operację próby zniszczenia Kościoła greckokatolickiego władza państwowa nazwała „Soborem preszowskim”. Mimo tych wszystkich działań zniszczenie Kościoła nie powiodło się, ponieważ Kościół jako instytucja bosko‑ludzka ma boski fundament, zatem jest niezniszczalny. Kościół nadal istniał w postaci jego wiernych cierpiących w więzieniu – byli nimi zarówno biskupi: bp Paul Peter Gojdič OSBM i ks. Vasil Hopko, jak również wielu kapłanów i wiernych świeckich, zmuszonych do wygnania poza czeskie granice. Pewna odwilż nastąpiła w 1968 roku, co odbyło się w kontekście szerszych przemian społecznych, ale początek procesu normalizacji to dopiero rok 1989 – wcześniej wznowiona działalność byłą jedynie tolerowana.Bibliografia
Babjak J. SJ, Zostalí verní. Osudy gréckokatolíckych kňazov. II. zväzok (5. – 8. diel), Prešov 2011.
Borza P., Blahoslavený Vasiľ Hopko prešovský pomocný biskup (1904–1976) , Prešov, 2003.
Borza P., Muž pokorného srdca, [in:] Život za mrežami, Prešov 2007, p. 111–122.
Borza P., Likvidácia Gréckokatolíckej cirkvi v spomienkach Teodora Rojkoviča, [in:] Cirkev v okovách totalitného režimu. Likvidácia Gréckokatolíckej cirkvi v Československu v roku 1950, eds. J. Coranič, P. Šturák, J. Koprivňáková, Prešov 2010, s. 140–141.
Bujňák J., 56. výročie vysviacky Božieho sluhu ThDr. Vasiľa Hopka za biskupa, [in:] Slovo, Prešov 2003, ch. 35, p. 8.
Coranič J., TZV. „Prešovský sobor” – vyvrcholenie úsilia totalitnej moci o likvidáciu Gréckokatolíckej cirkvi v Československu, [in:] eds. J. Coranič, P. Šturák, J. Koprivňáková, Prešov 2010, p. 63–88.
Dancák F., Da vsi jedino budut. Aby všetci jedno boli, Prešov 2002.
Fritz M., Trpké roky. Spomienky gréckokatolíckeho kňaza, Košice, 1993.
Hlinka A., Sila slabých a slabosť silných, Bratislava 1990.
Hromník M., Blahoslavený Pavel Peter Gojdič, OSMB, Prešov 2007.
Judák V., Čekovská E., Prehľadné cirkevné dejiny, Bratislava 1996.
Pešek J., Barnovský M., Štátna moc a Cirkvi na Slovensku 1948–1953, Bratislava 1997.
Pešek J., Barnovský, M., Pod kuratelou moci. Cirkvi na Slovensku v rokoch 1953–1970, Bratislava 1999.
Székely G., Mesaroš A., Gréckokatolíci na Slovensku, Košice 1997.
Šmálik Š., Veľký štyridsaťročný pôst Cirkvi na Slovensku, Bratislava 1996.
Vaško V., Dom na skale 2. Cirkev bojující 1950 – květen 1960, Praha 2007.
Voroňák J., ThDr. Vasiľ Hopko – pomocný prešovský biskup, [in:] Blahoslavený biskup Vasiľ Hopko (1904–1976). Zborník príspevkov z vedeckej konferencie konanej na GTF PU v Prešove z príležitosti 100. výročia narodenia biskupa Vasiľa Hopka, Prešov 2004, p. 40–49.
Vnuk F., Popustené putá, Martin 2001.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).