Phenomenon of Melodic Changes in the late Medieval Notation of Jan Olbracht Gradual on the Example of Antiphon ad Mandatum „Si ego Dominus et Magister”

Autor

  • Katarzyna Danilewicz Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

DOI:

https://doi.org/10.15633/pms.4116

Słowa kluczowe:

Graduał Jana Olbrachta, Antyfonarz Hartkera, przekształcenia melodyczne, Mandatum, antyfona, Si ego Dominus et Magister

Abstrakt

W artykule przedstawiono przekształcenia melodyczne antyfony ad Mandatum “Si ego Dominus et Magister” zapisanej w jednym z najcenniejszych zabytków polskich późnego średniowiecza, Graduale Jana Olbrachta (Rkp. 43, AKKK). Analizę przekształceń przeprowadzono w oparciu o porównanie z zapisem adiastematycznym omawianej antyfony w Antyfonarzu Hartkera (CH-SGs 390) oraz jego restytucją melodyczną w Graduale Novum. W wyniku przeprowadzonych badań ustalono tożsamość wersji antyfony zapisanej w Graduale Olbrachta oraz wyłoniono podstawowe różnice względem starszych wersji zapisu śpiewu, takie jak zmiana relacji między dźwiękami, stosowanie większych interwałów oraz zmiana atrybucji tonalnej antyfony.

Biogram autora

  • Katarzyna Danilewicz - Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

    Katarzyna Danilewicz – doktorantka w Szkole Doktorskiej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, absolwentka Wiedzy o Teatrze na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, Filologii Angielskiej na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej oraz Podyplomowych Studiów z Monodii Liturgicznej na Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła II w Krakowie, na których obroniła pracę pt. Śpiew offertorium „Recordare Virgo Mater” z Graduału z Sandomierza pod kierunkiem dr. hab. Jakuba Kubieńca. Interesuje się polską monodią liturgiczną XIV i XV wieku.

Bibliografia

Graduale Albiense, Bibliothèque Nationale de France, ms. lat. 776, https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b84546727/f128.image (22.06.2021).

Graduale Novum, t. 2: De feriis et sanctis, Regensburg 2018.

Graduale Romanum, Sacrosanctae Romanae Ecclesiae de tempore et de sanctis, Roma 1908.

Graduale, Troparium et Prosarium ad usum Sancti Aredii, Bibliothèque Nationale de France, ms. lat. 903, https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b9068069f/f153.image (22.06.2021).

Graduał Jana Olbrachta, t. 1: De Sanctis, Archiwum i Biblioteka Krakowskiej Kapituły Katedralnej, Ms. 43, facsimile.

Graz, Universitätsbibliothek, ms. 807: Graduale (Kolsterneuburg), http://143.50.26.142/digbib/handschriften/Ms.0800-0999/Ms.0807/slides/092v.jpg (22.06.2021).

St. Gallen, Stiftsbibliothek, Cod. Sang. 390: Antiphonarium officii, https://www.e-codices.unifr.ch/fr/csg/0390/185 (22.06.2021).

The Bible, Revised Standard Version Catholic Edition, https://www.biblegateway.com/versions/Revised-Standard-Version-Catholic-Edition-RSVCE-Bible/ (29.03.2021).

Amiet R., Le Mandatum de Jeudi Saint XIIIe-XVIIIe siècles, “Études Gregoriennes” 29 (2001), p. 68–87.

Cardine E., Semiologia gregoriańska, tłum. M. Kaziński, Kraków 2008.

Głuchowski T., Przekształcenia melodyczne w notacji rękopisu nr 44 Archiwum Krakowskiej Kapituły Katedralnej na przykładzie introitu „Introduxit vos”, „Pro Musica Sacra” 17 (2019), p. 203–219.

Hiley D., Western Plainchant. A Handbook, Oxford 1995.

Kasprzyk P., Graduał “Priusquam te formarem” z Graduału Jana Olbrachta w świetle “authenticum fontium gregorianum”, „Pro Musica Sacra” 18 (2020), p. 155–166.

Jougan A., Słownik kościelny łacińsko-polski, Warszawa 1992.

Kubieniec J., Secundum consuetudinem. Śpiew godzin kanonicznych w średniowiecznej metropolii gnieźnieńskiej, Kraków 2013.

Kwiatkowski D., Paschalny wymiar obrzędu Mandatum podczas Mszy Wieczerzy Pańskiej Wielkiego Czwartku, „Liturgia Sacra” 18 (2012) no. 2, p. 343–355.

Lewański J., Liturgiczne łacińskie dramatyzacje Wielkiego Tygodnia XI–XVI w., Lublin 1999.

Miazga T., Graduał Jana Olbrachta. Studium muzykologiczne, Graz 1980.

Popowska M., Jan Olbracht Gradual from the Archives of the Wawel Cathedral. Physical description, „Edukacja Muzyczna” 13 (2018), p. 183–207, http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.mhp-624d66e0-ef05-4aef-85f0-7e88977f6e0c (25.06.2021).

Praßl F.K., Kodeks Hartkera (CH-SGs 390/391) – genialna szkoła retoryki w służbie teologii liturgicznej, „Pro Musica Sacra” 17 (2019), p. 43–61.

Sławecki M., Główne aspekty śpiewu gregoriańskiego, in: M. Bornus-Szczyciński, A. Nowak, M. Sławecki, Monodia, Warszawa 2008, p. 103–216.

Opublikowane

2021-11-30

Numer

Dział

Florilegium chorale

Podobne artykuły

1-10 z 117

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.