Charlesa Peirce’a „zaniedbany argument” za rzeczywistością Boga
DOI:
https://doi.org/10.15633/sts.4187Słowa kluczowe:
Peirce, zaniedbany, argument, rzeczywistość, BógAbstrakt
Niniejszy tekst skupia się na drugiej z trzech części argumentu Charlesa S. Peirce’a za rzeczywistością Boga. Analiza rozumowania Peirce’a, na mocy którego uzasadnia on swoje przekonanie, opiera się na jego artykule zatytułowanym Neglected Argument (Zaniedbany argument). Uporządkowano ją następująco: Po pierwsze, opisany przez Peirce’a proces myślowy nazwany „zabawą dumania”, który wielu ludzi w pokorny sposób prowadzi do hipotezy Boga, został usprawiedliwiony jako naturalny dla człowieka. Po drugie, sama hipoteza Boga została uprawomocniona jako naturalny efekt „zabawy dumania”. Po trzecie, autor argumentu wymienił trzy własności tej idei, dzięki którym staje się ona wiarygodna, a więc w znaczny sposób przybliża się do prawdy. To interesujące zagadnienie wymaga dalszych badań i prac naukowych.
Bibliografia
Ashworth W.B., Light of Reason, Light of Nature. Catholic and Protestant Metaphors of Scientific Knowledge, „Science in Context” (1989), no 3, s. 89–107.
Borg E., Lepore E., Symbolic Logic and Natural Language, w: Blackwell Companion to Philosophical Logic, ed. D. Jacquette, Oxford 2006, s. 86–102.
Borkowski L., Wprowadzenie do logiki i teorii mnogości, Lublin 1991.
Clanton J.C., The Structure of C. S. Peirce’s Neglected Argument for the Reality of God: A Critical Assessment, „Transactions of the Charles S. Peirce Society” (2014), no 2 (50), s. 175–200.
Clarke B.L., Peirce’s Neglected Argument, „Transactions of the Charles S. Peirce Society” (1977), no 4 (13), s. 277–287.
Hume D., Badania dotyczące rozumu ludzkiego, tłum. D. Misztal, T. Sieczkowski, Kraków 2005.
Hume D., Dialogi o religii naturalnej. Naturalna historia religii, tłum. W. Hochfeldowa, Biblioteka Klasyków Filozofii, Warszawa 1962.
Jan Paweł II, Encyklika „Fides et ratio”, Wrocław 2021.
Kaczmarek J., Ontologiczny opis Popperowskiego świata 3, „Przegląd Filozoficzny” 23 (2014), nr 4 (92), s. 383–394.
Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań 2002.
Kessler G.E., A Neglected Argument, „The Paideia Archive” (1998), no 36, Twentieth World Congress of Philosophy, s. 110–118.
Krzos B., Potrzeba, aby On wzrastał. Osoba i postawa kapłana katolickiego w świetle współczesnych wyzwań duszpasterskich w Polsce, Tarnów 2020.
Maryniarczyk A., Zeszyty z metafizyki, t. 1, Monistyczna i dualistyczna interpretacja rzeczywistości, Lublin 2001.
Moskal P., Religia i prawda, Lublin 2008.
Oppy G., Ontological Argument, w: Stanford Encyclopedia of Philosophy, plato.stanford.edu/entries/ontological-arguments [dostęp: 5 III 2021 r.].
Peirce Ch.S., Man’s Glassy Essence, w: The Essential Peirce, vol. 1, 1867–1893, Peirce Edition Project, Bloomington 1992.
Peirce Ch.S., Short Logic, w: Ch.S. Peirce, The Collected Papers, vol. 2, red. Ch. Hartshorne, P. Weiss, Harvard 1931–1935.
Peirce Ch.S., Zaniedbany argument, w: Ch.S. Peirce, Zaniedbany argument i inne pisma z lat 1907–1913, tłum. S. Wszołek, Kraków 2005, s. 81–118;
Popper K., Epistemology without a Knowing Subject, „Studies in Logic and the Foundations of Mathematics” (1968), no 52, s. 333–373 (Epistemologia bez podmiotu poznającego, tłum. A. Tanalska, „Literatura na Świecie” (1984), nr 12 (161), s. 356–402).
Tomasz z Akwinu, Suma teologiczna, tłum. S. Bełch (i inn.), I-XXXIV, Londyn 1962–1986, XXXV: Słownik terminów, oprac. A. Andrzejuk, Warszawa 1998.
Urbaniec J., Trzeci świat Karola Poppera, „Zagadnienia Filozoficzne w Nauce” (1986), nr 8, s. 77–84.
Waal Frans de, Bonobo i ateista. W poszukiwaniu humanizmu wśród naczelnych, tłum. K. Kornas, Warszawa 2015.
Wszołek S., „Zaniedbany Argument” Charlesa Sandersa Peirce’a, „Studia Kulturoznawcze” (2015), nr 1 (7), s. 101–111.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Bartłomiej Krzos
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).
