Stalinism in Poland
DOI:
https://doi.org/10.15633/pch.3446Słowa kluczowe:
Stalinism, totalitarianism, “people’s” Poland, communism, repression apparatus, ideology, Joseph Stalin, Bolesław Bierut, Stalinist systemAbstrakt
The article presents, in a synthetic manner, the mechanism of introducing the Stalinist system in Poland and describes its essence. It points to the importance of – until now given less value in the relevant literature – the mechanism of elimination of institutions and persons representing the constitutional order and state-creating social fabric, as well as introducing in their place representatives of the lowest social classes and institutions impersonating Polish centres of power, but in fact fully dependent on the USSR. The text focuses on political and social issues, as well as on the extensive repression apparatus.
Bibliografia
Bäcker R., Ewolucja niesuwerenności PRL. Typy podległości kraju podporządkowanego wobec totalitarnej metropolii, in: W objęciach Wielkiego Brata. Sowieci w Polsce 1944–1993, ed. K. Rokicki, S. Stępień, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2009.
Cenckiewicz S., Długie ramię Moskwy. Wywiad wojskowy Polski Ludowej 1943–1991, Zysk i spółka, Warszawa 2011.
Dudek A., Paczkowski A., Polska, in: Czekiści. Organy bezpieczeństwa w europejskich krajach bloku sowieckiego 1944–1989, ed. K. Persak, Ł. Kamiński, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2010.
Fiedorczyk P., Komisja Specjalna do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym 1945–1954. Studium historycznoprawne, Temida, Białystok 2002.
Jarosz D., Polacy a stalinizm 1948–1956, Warszawa 2000.
Kaczmarek R., Historia Polski 1914–1989, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010.
Karpiński J., Wykres gorączki. Polska pod rządami komunistycznymi, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2001.
Kersten K., Między wyzwoleniem a zniewoleniem. Polska 1944–1956, Aneks, bmw, 1993.
Kersten K., Narodziny systemu władzy. Polska 1943–1948, Kantor Wydawniczy SAWW, bmw, 1990.
Kołakowski L., Główne nurty marksizmu, p. III: Rozkład, Zysk i S-ka, Poznań, no date of issueavailable.
Kołakowski P., NKWD i GRU na ziemiach Polskich 1939–1945. Kulisy wywiadu i kontrwywiadu, Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa 2002.
Kopka B., Obozy pracy w Polsce 1944–1950. Przewodnik encyklopedyczny, Ośrodek KARTA, Warszawa 2002.
Leksykon historii powszechnej 1900–1945, ed. S. Sierpowski in collaboration with S. Żerko, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 1996.
Leśkiewicz R., Peterman R., Wojskowe organy bezpieczeństwa państwa, in: Historyczno-prawna analiza struktur organów bezpieczeństwa państwa w Polsce Ludowej (1944–1990). Zbiór studiów, ed. A. Jusupović, R. Leśkiewicz, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2013.
Lewandowski J., Rodowód społeczny powojennej inteligencji polskiej (1944–1949), Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 1991.
Machcewicz P., Polski rok 1956, Oficyna Wydawnicza Mówią Wieki, Warszawa 1993.
Madej K., Żaryn J., Żurek J., Wstęp, in: Księga świadectw. Skazani na karę śmierci w czasach stalinowskich i ich losy, ed. iidem, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2003, p. XXI-XXXVIII.
Majer P., Milicja Obywatelska w systemie organów władzy PRL: zarys problematyki i źródła, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2003.
Motyka G., Na białych Polaków obława. Sowieckie wojska NKWD w walce z polskim podziemiem 1944–1953, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2014.
NKWD i polskie podziemie 1944–1945. Z „teczek specjalnych” Józefa W. Stalina, ed. A. F. Noskowa [Polishedition A. Fitowa], Universitas, Kraków 1998.
Obława Augustowska – lipiec 1945 r. Wybór źródeł, ed. Jan Jerzy Milewski, Anna Pyżewska, Instytut Pamięci Narodowej, Białystok 2010.
Ociepka B., Deportacje, wysiedlenia, przesiedlenia – powojenne migracje z Polski i do Polski, Instytut Zachodni, Poznań 2001.
Paczkowski A., Polacy pod obcą i własną przemocą, in: Czarna księga komunizmu. Zbrodnie, terror, prześladowania, introduction to the Polish edition K. Kersten, Prószyńskii s-ka, Warszawa, no issue date available.
Palmowski J., Słownik najnowszej historii świata 1900–2007, v. 5: przy-unia, Rzeczpospolita, Prószyński i s-ka, Warszawa 2008.
Palska H., Nowa inteligencja w Polsce Ludowej, Instytut Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa 1994.
Polska-ZSRR. Struktury podległości. Dokumenty WKP(b) 1944–1949, prepared by A. Kochański, A. Paczkowskii in., Instytut Nauk Politycznych Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 1995.
Reforma rolna 1944–1945 czy komunistyczna zbrodnia? Dokumenty i materiały, świadectwa, wnioski, Polskie Towarzystwo Ziemiańskie, Warszawa 2009.
Skrzypek A., Mechanizmy uzależnienia. Stosunki polsko-radzieckie 1944–1957, Akademia Humanistyczna w Pułtusku, Pułtusk 2002.
Słabek H., O społecznej historii Polski 1945–1989, Książka i Wiedza, Wyższa Szkoła Gospodarki Krajowej w Kutnie, Warszawa 2009.
Słownik polityki, ed. M. Bankowicz, Wiedza Powszechna, Warszawa 1996.
Sowa A.L., Historia polityczna Polski 1944–1991, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2011.
Starowieyski F., Uniechowska K., Franciszka Starowieyskiego opowieść o końcu świata, czyli reforma rolna, Czytelnik, Warszawa 1994.
Szwagrzyk K., Prawnicy czasu bezprawia. Sędziowie i prokuratorzy wojskowi w Polsce 1944–1956, Instytut Pamięci Narodowej, Kraków–Wrocław 2005.
Wolsza T., W cieniu Wronek, Jaworzna i Piechcina… 1945–1956. Życie codzienne w polskich więzieniach, obozach i ośrodkach pracy więźniów, Instytut Historii PAN, Warszawa 2003.
Wrona J., System partyjny w Polsce 1944–1950. Miejsce, funkcje, relacje partii politycznych w warunkach budowy i utrwalania system u totalitarnego, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1997.
Zaborski M., Ustrój sądów wojskowych w Polsce w latach 1944–1955, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2005.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2019 Filip Musiał
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Twórca oświadcza, że służą mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu).
