If there is no Religion – L. Kołakowski’s Defence of the Sacred. Part 1

Autor

DOI:

https://doi.org/10.15633/pch.12201

Słowa kluczowe:

Absolute, God, subject, the sacred, naturalism, empiricism, transcendentalism, religion, reductionism, truth

Abstrakt

This article is an attempt to present the views of the Polish philosopher on the phenomenon of religion. L. Kołakowski devoted almost all his professional life to the issue of religion. He places the area of religious experiences and beliefs within the framework of transcendentalism, one of the basic and mutually exclusive options: “transcendentalism – empiricism”. Empiricism is the sphere of naturalistic views and contents, and their most radical representatives are empirical sciences and philosophies related to them.

Kołakowski points out that there is no reason for the naturalistic option to exhaust the cognitive content. However, a philosophical attempt to go beyond naturalism in grasping the Absolute and the self, ends in metaphysical horror. Hence L. Kołakowski points to religious perception as an area that remains non-scientific but this fact does not contradict its value. A special place in L. Kołakowski’s analyses is occupied by the anthropological argument under which the biologisation of human existence is unjustified.

Bibliografia

Bultman R., Gnosis, English transl., in: Bible Key Words, vol. 2, New York 1948. Bultmann R., Theologie des Neuen Testaments, Tübingen 1958.

Hitchens C., Dawkins R., Harris S., Dennett D., Czterej jeźdźcy apokalipsy. Jak zaczęła się ateistyczna rewolucja?, transl. by P.J. Szwajcer, Wydawnictwo CiS, Stare Groszki 2019.

Hitchens C., Dawkins R., Harris S., Dennett D., The Four Horsemen. The Conversation That Sparked an Atheist Revolution, Random House, New York 2019.

Dupré L., Ukryty wymiar, transl. by S. Lewandowska, Cracow 1991.

Eliade M., W poszukiwaniu początków religii, transl. by A. Kuryś “Znak” (1966), pp. 140–158.

Eliade M., Traktat o historii religii, transl. by J. Wierusz-Kowalski, Warsaw 1966.

Flew A., New Essays in Philosophical Theology, ed. by A. Flew and A. MacIntyre, New York 1964.

Kamiński S., Zdybicka Z.J, Definicje religii a typy nauk o religii, “Roczniki Filozoficzne” (1974), XXII, iss. 1, pp. 23–34.

Kołakowski L., Cogito, materializm historyczny, ekspresyjna interpretacja osobowości, “Studia Socjologiczne” (1962), 3(6), pp. 57–90.

Kołakowski L., Świadomość religijna i więź kościelna. Studia nad chrześcijaństwem bezwyznaniowyn siedmenastego wieku, Warsaw 1965.

Kołakowski L., Religion. If there is no God…On God, the Devil, Sin and other Worries of the so-called Philosophy of Religion, Oxford University Press, New York, Oxford 1982.

Kołakowski L., Reprodukcja kulturalna i zapominanie, in: Czy diabeł może być zbawiony i 27 innych kazań, Krąg, London 1984, pp. 46–68.

Kołakowski L., Jeśli Boga nie ma…O Bogu, Diable, Grzechu i innych zmartwieniach tak zwanej filozofii religii, transl. by T. Baszniak, M. Panufnik, Cracow 1988.

Kołakowski L., The Presence of Myth, transl. by Adam Czerniawski, the University of Chicago Press, Chicago and London 1988.

Kołakowski L., Husserl i poszukiwanie pewności, transl. by P. Marciszuk, Warsaw 1990. Kołakowski L., Horror metaphysicus, transl. by M. Panufnik, Res Publica, Warsaw 1990. Kołakowski L., Jezus ośmieszony. Esej apologetyczny i sceptyczny, transl. by D. Zańko, Znak, Cracow 2014.

Kołakowski L., Śmierć jako własność prwyatna, Znak, Cracow 2021.

Larson E.J, Witham L., Naukowcy a religia w USA, “Świat Nauki” (1999), no. 11 (99), pp. 72–78.

Mordka C., Od boga historii do historycznego Boga. Wprowadzenie do filozofii Leszka Kołakowskiego, UMCS, Lublin 1997.

Niebuhr H.R., On the Nature of Faith, in: Knowledge and Truth, London 1962, pp. 87–103.

Piwowarczyk B., Odczytać Kołakowskiego, Problem Boga, człowieka, religii, Kościoła…, Edycja Paulińska, Częstochowa 1992.

Putnam H., What is Realism?, “Proceedings of the Aristotelian Society” (1976), pp. 177–194.

Tischner J., Perspektywy hermeneutyki. Semantyka symbolu religijnego, in: Myślenie według wartości, Cracow 1982, pp. 88–120.

Tomasello M., Historia naturalna ludzkiego myślenia, transl. by B. Kucharzyk, Coper- nicus Center Press, Warsaw 2015.

Życiński J., Transcendencja i naturalizm, Copernicus Center Press, Cracow 2014.

Pobrania

Opublikowane

2022-09-15

Numer

Tom 12 Nr 2 (2022)

Dział

Articles

Licencja

Prawa autorskie (c) 2022 Krzysztof Bochenek, Cezary Mordka, Józef Stala

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Twórca oświadcza, że służą mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.

Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:

  • utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
  • obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
  • włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
  • udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)

Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:

  • zostanie podany autor i tytuł utworu,
  • zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu).