Tod der Płocker Bischöfe im Soldauer Konzentrationslager
DOI:
https://doi.org/10.15633/pch.497Słowa kluczowe:
Płock bishops, Nazi camp, Działdowo, Soldau camp, Nowowiejski, Wetmański, martyrdomAbstrakt
In September 1939 in Działdowo the Nazis established a transit camp for the war prisoners of the Polish September Campaign of 1939 in the former barracks of the 32 infantry regiment on Grunwaldzka Street. At the turn of 1939 and 1940 the police and the SS authorities in Königsberg transformed the Działdowo camp into the transit camp „Durchgangslager“. Priests imprisoned in the Działdowo camp from autumn 1939 to autumn 1941 constituted a special group of political prisoners. The archbishop Antoni Julian Nowowiejski and the bishop Leon Wetmański, Płock bishop suffragan, were brought to the Działdowo camp in 1941. The Płock bishops quickly became spiritual guides and the support for the prisoners in difficult moments of camp life. In order to prevent their contacts with the prisoners, the bishops were put in a separate cell number 12. They were subjected to different kinds of moral and physical torture, including the attempt to profane the cross. Difficult living conditions in the camp soon led to the death of the Płock priests: the archbishop Antoni Julian Nowowiejski died on 28 May 1941 and the bishop Leon Wetmański died on 10 October 1941. Apart from them, 47 priests and 1 seminarian lost their lives in the Działdowo camp in 1939–1945.
Bibliografia
Arcybiskup Antoni Julian Nowowiejski (1908–1941). W pięćdziesiątą rocznicę męczeńskiej śmierci, Hrsg. A. Suski, W. Góralski, T. Żebrowski, Płock 1991.
Dudzińska Z., Obozy hitlerowskie na ziemiach polskich 1939–1945. Informator encyklopedyczny, Warszawa 1979.
Góralski W., Będziecie moimi świadkami, Płock 1992.
Grzybowski M.M., Martyrologium duchowieństwa diecezji płockiej w latach II wojny światowej 1939–1945, Włocławek-Płock 2002.
Jezusek W., Męczeński koniec arcybiskupa Antoniego Juliana Nowowiejskiego, biskupa płockiego (1858–1941), „Miesięcznik Pasterski Płock“ (1947).
Piwoński H., Życie religijne w hitlerowskim obozie w Działdowie w latach 1939–1945 (mps).
Wojtyska H.D., Krzyż przez nich zwyciężył, Przasnysz 2008.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2013 Waldemar Graczyk
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Twórca oświadcza, że służą mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu).
