Science of knowledge and historical experience

Autor

  • Diego Fusaro

DOI:

https://doi.org/10.15633/ss.1767

Słowa kluczowe:

Fichte, history, science, philosophy, action

Abstrakt

This paper sets out as its objective the exploration of some of the key passages and most relevant theoretical plexuses of the Grundzüge des gegenwärtigen Zeitalters (1806) by Johann Gottlieb Fichte devoted to the theme of historical narrative and, more generally, of historiography. In particular, we will first of all aim to show the specific status of Historie. Secondly, we will try to outline the differences that Grundzüge establishes between the functions of Wissenschaftslehrer and those of Historiker, in an attempt to show, at the same time, the nexus linking the two and the activities they perform.

Biogram autora

  • Diego Fusaro
    A lecturer in history of philosophy at the University San Raffaele in Milan. The authors he principally studies are Rein­hart Koselleck, Georg Wilhelm Friedrich Hegel, Johann Gottlieb Fichte, Karl Marx, Antonio Gramsci and Giovanni Gentile. Selected publications: Bentornato Marx! (2009), Idealismo e prassi (2013), Antonio Gramsci. La passione di essere nel mondo (2015).

Bibliografia

L’action historique d’après la philosophie transcendentale de Fichte, “Bulletin de la Société Française de Philosophie” (1976) 2, pp. 41–84.

Asmuth C., Metaphysik und Historie bei J.G. Fichte, “Fichte­‑Studien” 23 (2003), pp. 145–158.

Barbaríc D., Fichtes Gedanken vom Wesen der Sprache, “Fichte­‑Studien” 19 (2002), pp. 213–222.

Becker F. J. E., Freiheit und Entfremdung bei Fichte, Marx und in der kritischen Theorie, Köln 1972.

Cantoni A., La filosofia e la teoria della storia di Fichte, “Rendiconti dell’Isti­tuto Lombardo di Scienze E Lettere, Classe di Lettere” 1941–1942, pp. 115–131.

Cantoni A., La “Teoria della scienza” del 1798 di G.A. Fichte, “Il Pensiero” III (1958) 1, pp. 51–68.

Cantoni R., Fichte e la filosofia della storia, “Studi Filosofici” 1944, pp. 25–58 [reedition: Mito e storia, Mondadori, Milano 1953, pp. 3–49].

De Pascale C., Le origini teoriche dei “Discorsi alla nazione tedesca”. La filosofia della storia di Fichte nel primo periodo berlinese, “Studi Senesi” 1977, pp. 39–103.

Di Tommaso G.V., Dottrina della scienza e genesi della filosofia della storia nel primo Fichte, L’Aquila 1986.

Duso G., Contraddizione e dialettica nella formazione del pensiero fichtiano, Urbino 1974.

Goddard J. C., Le Christ et l’histoire dans la “Staatslehre” de 1813, “Revue de Metaphysique et de Morale” 1996, pp. 71–83.

Hartkopf W., Die Dialektik Fichtes als Vorstufe zu Hegels Dialektik, “Zeitschrift für Philosophische Forschung” 1967, pp. 173–207.

Heimsoeth H., J. G. Fichtes Aufschliessung der gesellschaftlichgeschichtlichen Welt, Torino 1962.

Heinrichs J., Die Mitte der Zeit als Tiefpunkt einer Parabel. Fichtes Geschichtskonstruktion und Grundzüge der gegenwärtigen Zeitenwende, “Fichte­‑Studien” 23 (2003), pp. 175–189.

Hirsch E., Christentum und Geschichte in Fichtes Philosophie, Tübingen 1920.

Holz H., Die Struktur der Dialektik in den Frühschriften von Fichte und ­Schelling, “Archiv für Geschichte der Philosophie” 1970, pp. 71–90.

Ivaldo M., Zur Geschichtserkenntnis nach der Transzendentalphilosophie, “Fichte­‑Studien” 6 (1994), pp. 303–319.

Ivaldo M., L’approccio pratico­‑etico alla storia nella filosofia trascendentale di Fichte, [in:] Filosofia trascendentale e destinazione etica. Indagini su Fichte, a cura di A. Masullo, M. Ivaldo, Milano 1995, pp. 199–224.

Ivaldo M., Politik, Geschichte und Religion in der Staatslehre von 1813, “Fichte­‑Studien” 11 (1997), pp. 209–227.

Kodalle K. M., Das Stellenwert der Historiographie im Kontext des Fichtheschen Geschichtsdenkens, “Fichte­‑Studien” 11 (1997), pp. 247–280.

Lask E., Fichtes Idealismus und die Geschichte, Tübingen–Leipzig 1902 [later collected in: Gesammelte Schriften, I, Tübingen 1923].

Lauth R., Der Begriff der Geschichte nach Fichte, “Philosophisches Jahrbuch” 72 (1965), pp. 353–384.

Lauth R., La costituzione trascendentale dell’esperienza sociale, “Humanitas” 1989, pp. 682–698.

Lauth R., Le véritable enjeu des discours à la nation allemande de Fichte, “Revue de Théologie et de Philosophie” 41 (1991), pp. 249–273.

Lendvai F. L., Die Wissenschaftslehre Fichtes im Zusammenhang mit seiner Geschichts- und Religionsphilosophie, “Fichte­‑Studien” 11 (1997), pp. 229–240.

Merker N., Fichte als Jakobiner: wie die politische Fichte zu lesen ist, [in:] Deutsche Klassik und Revolution, Hrsg. P. Chiarini, W. Dietze, Roma 1981, pp. 265–276.

Navarro­‑Pérez J., Fichte, Humboldt y Ranke sobre la idea y las ideas historicas, in “Anuario Filosofico”, n. 30 (1997), pp. 405–426.

Navarro­‑Pérez J., Das Bewusstsein als Zeichen. Anmerkungen über Fichte und einige Strömmungen der Gegenwartphilosophie (G. Abel und J. Simon), “Fichte­‑Studien” 16 (1999), pp. 391–405.

Neuhouser F., Fichte’s theory of subjectivity, Cambridge 1990.

Picardi R., L’idea di equilibrio di potenza nel pensiero storico­‑politico di Fichte, “Il Pensiero Politico” 1 (2003), pp. 48–82.

Picardi R., Teodicea, ottimismo e figure del male nel pensiero fichtiano, “Annali di Studi Religiosi” 6 (2005) pp. 183–218.

Picardi R., Sittliche Natur und Geschichte beim frühen und späten Fichte, “Fichte­‑Studien” 29 (2006), pp. 111–120.

Picardi R., Origine della cultura e “Urgeschichte” nella filosofia della storia di Fichte, [in:] AA. VV., La civetta di Minerva, Pisa 2007, pp. 129–164.

Picardi R., Necessité divine, contingence historique et liberté humaine: Les caractères de l’époque actuelle et la Doctrine de la Science 1804-II, [in:] L’Être et le phénomène. La Doctrine de la Science de 1804 de J. G. Fichte, red. J. C. Goddard e A. Schnell, Paris 2009, pp. 393–404.

Picardi R., Il concetto e la storia: la filosofia della storia di Fichte, Bologna 2009.

Picardi R., La fondazione della scienza storica: Schleiermacher a confronto con Fichte, “Humanitas” 65 (2010) 4, pp. 683–698.

Picardi R., Nation – Gesellschaft – Individuum. Fichtes politische Theorie der Indentität, “Fichte­‑Studien” 40 (2012), pp. 123–147.

Picardi R., Geschichte und europäische Identität bei Fichte, “Fichte­‑Studien” 41 (2012), pp. 131–155.

Picardi R., The “Guiding Thread” of universal history: Kant’s legacy in Fichte’s philosophy of history, [in:] Kant und die Philosophie in weltbürgerlicher Absicht. Akten des XI. Kant­‑Kongresses 2010, Hrsg. S. Bacin u.a., Berlin 2013, pp. 817–830.

Radrizzani I., Quelques réflexion sur le statut de l’histoire dans le système fichtéen, “Revue de Theologie et de Philosophie” 1991, pp. 293–304.

Radrizzani I. et alii, La philosophie de l’histoire chez Fichte, Paris 1996.

Rompp G., Ethik des Selbstbewusstseins. Der Andere in der idealistischen Grundlegung der Philosophie: Kant, Fichte, Schelling, Hegel, Berlin 1999.

Roy M., La doctrine de la science de Fichte: idéalisme spéculatif et réalisme pratique, Paris 2010.

Salvucci P., Fichte e la storiografia, “Giornale Critico della Filosofia Italiana” 1963, pp. 208–254.

Schüttler H., Freiheit als Prinzip der Geschichte: die Konstitution des Prinzips der Geschichte […] nach J.G. Fichtes Wissenschaftslehre, Würzburg 1984.

Steimbeck W., Das Bild des Menschen in der Philosophie J. G. Fichtes, München 1938.

Tagliavia G., Ragione e libertà nella storia, “Giornale di Metafisica” 20 (1998), pp. 473–488.

Traub H., Fichte und seine Zeit, Amsterdam 2003.

Wallwitz G., Fichte und das Problem des intelligiblen Fatalismus, “Fichte­‑Studien” 15 (1999), pp. 121–145.

Zöller G., War without peace within Fichte’s political appropriation of Machiavelli and its contemporary context in Herder and Hegel, “Rivista di Filosofia” 1 (2015), pp. 77–98.

Pobrania

Opublikowane

2016-09-20

Numer

Tom 15 (2016)

Dział

Artykuły

Licencja

Prawa autorskie (c) 2016 Diego Fusaro

Creative Commons License

Praca jest udostępniana na licencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 3.0 Unported License.

Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.

Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:

  • utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
  • obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
  • włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
  • udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska

Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska. Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:

  • zostanie podany autor i tytuł utworu,
  • zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu),
  • utwór będzie dystrybuowany w sposób niekomercyjny,
  • nie będą tworzone utwory zależne.