Próby modelowania dynamiki narzędziowej wczesnych hominidów w świetle archeologii kognitywnej
DOI:
https://doi.org/10.15633/ss.2490Słowa kluczowe:
cognitive archaeology, hominids cognition, making and using stone tools, Lokalalei siteAbstrakt
The first traces the production of numerous stone tools from the period of the
Plio-Pleistocene represent a deep antiquity technical processes in the context
of human evolution. Determining cognitive ability needed to convey the first
hominids manufacture of stone tools is a challenge for the cognitive archaeology.
Currently, thanks to archaeological discoveries and the development
of cognitive science we can try to restore all the necessary treatments aimed
at the production and use of stone tools along with a broad understanding of
their underlying cognitive processes. Analyses based on empirical data derived
from Lokalalei – one of the oldest archaeological sites – indicate that the hominids
comprehensive understanding of the principles of producing stone tools
already at their very beginning.
Bibliografia
Braun D., Rogers M., Harris J., Walker S., Landscape Scale Variation in Hominin
Tool Use: Evidence from the Developed Oldowan, „Journal of Human
Evolution” 55 (2008), s. 1053–1063.
Cognitive Archaeology and Human Evolution, ed. S. De Beaune, F. L. Coolidge,
T. Wynn, Cambridge 2009.
Delagnes A., Roche H., Late Pliocene Hominid Knapping Skills: The Case
of Lokalalei 2C, West Turkana, Kenya, „Journal of Human Evolution”
(2005), s. 435–472.
Geneste J. M., Analyse Lithique d’Industries Moustériennes du Périgord: Une
Approche Technologique du Comportement des Groupes Humains au Paléolithique
Moyen, Bordeaux 1985.
Goldman-Neuman T., Hovers E., Methodological Issues in the Study of Oldowan
Raw Material Selectivity: Insights from A.L. 894 (Hadar, Ethiopia), w:
Interdisciplinary Approaches to the Oldowan, ed. E. Hovers, D. R. Braun,
Dordrecht 2009.
Gowlett J., Mental Abilities of Early Man: a Look at Some Hard Evidence,
w: Hominid Evolution and Community Ecology, ed. R. Foley, London 1984.
Harmand S., Economic Behaviors and Cognitive Capacities of Early Hominins
between 2.34 Ma and 0.70 Ma in West Turkana, Kenya, „Mitteilungen der
Gesellschaft für Urgeschichte” 16 (2007), s. 11–23.
Harmand S., Lewis J. E., Feibel C. S., Lepre C. J., Prat S., Lenoble A., Roche
H. et al., 3.3-million-year-old Stone Tools from Lomekwi 3, West Turkana,
Kenya, „Nature” 521 (2015), s. 310–315.
Harmand S., Raw Materials and Economic Behaviour of Late Pliocene Hominids:
the Case of Lokalalei 2C and Lokalalei 1 Sites, West Turkana (Kenya)
(poster presented at the Paleoanthropology Society Annual Meeting,
Montreal (Canada), March 30–31, 2004).
Harmand S., Variability in Raw Material Selectivity at the Late Pliocene Sites
of Lokalalei, West Turkana, Kenya, w: Interdisciplinary Approaches to
the Oldowan, ed. E. Hovers, D. R. Braun, Amsterdam 2009.
Hovers E., Braun D. R., Interdisciplinary Approaches to the Oldowan, New
York 2009.
Human Evolution, Language and Mind: a Psychological and Archaeological
Inquiry, ed. W. Noble, I. Davidson, Cambridge 1996.
Jones P. R., Experimental Butchery with Modem Stone Tools and Its Relevance
for Paleolithic Archaeology, „World Archaeology” 12 (1980), s. 153–165.
Jones P. R., Results of Experimental Work in Relation to the Stone Industries
of Olduvai Gorge, w: Excavations in Beds III, IV and the Masek Beds. Olduvai
Gorge, vol. 5, ed. M. Leaky, D. Roe, Cambridge 1994.
Kibunjia M., Pliocene Archaeological Occurrences in the Lake Turkana Basin,
„Journal of Human Evolution” 27 (1994), s. 159–171.
Kibunjia M., Roche H., Brown F. H., Leakey R. E., Pliocene and Pleistocene
Archeological Sites West of Lake Turkana, Kenya, „Journal of Human Evolution”
(1992), s. 431–438.
Kozłowski J. K., Świat przed „rewolucją” neolityczną, Kraków 2004 (Wielka
historia świata, 1).
Lenartowicz P., Zjawisko biologiczne a pojęcie racjonalności (spór o genezę pojęć
teleologicznych), „Ruch Filozoficzny” 53 (1996) nr 2–3, s. 197–207.
Martínez-Moreno J., Mora Torcal R., de La Torre I., Oldowan, rather more
than Smashing Stones: An Introduction to “The Technology of First Humans”
Workshop, w: Oldowan: Rather more than Smashing Stones, ed.
J. Martínez-Moreno, R. Mora Torcal, I. de la Torre, Barcelona 2003.
McPherron S. P., Alemseged Z., Marean C. W., Wynn J. G., Reed D., Geraads
D., Bobe R., Bearat H. A., Evidence for Stone-Tool-Assisted Consumption
of Animal Tissues before 3.39 Million Years ago at Dikika, Ethiopia, „Nature”
(2010), s. 857–860.
McPherron S. P., Perspectives on Stone Tools and Cognition in the Early
Paleolithic Record, w: Tool Use in Animals. Cognition and Ecology, ed.
C. M. Sanz, J. Call, Ch. Boesch, Cambridge 2013.
Mithen S., The Prehistory of Mind, London 1996.
Pawlik A. F., Is the Functional Approach Helpful to Overcome the Typology
Dilemma of Lithic Archaeology in Southeast Asia?, „IPPA Bulletin”
(2009), s. 6–14.
Pelegrin J., Remarks about Archaeological Techniques and Methods of Knapping:
Elements of a Cognitive Approach to Stone Knapping, w: Stone
Knapping, the Necessary Conditions for a Uniquely Hominin Behavior, ed.
V. Roux, B. Bril, Cambridge 2005.
Plummer T. W., Bishop L. C., Ditchfield P., Hicks J., Research on Late Pliocene
Oldowan Sites at Kanjera South, Kenya, „Journal of Human Evolution”
(1999), s. 151–170.
Plummer T., Flaked Stones and Old Bones: Biological and Cultural Evolution
at the Dawn of Technology, „Yearbook of Physical Anthropology” 47 (2004),
s. 118–164.
Renfrew C., Zubrow E. B. W., The Ancient Mind, Cambridge 1994.
Roche H., Blumenschine R. J., Shea J. S., Origins and Adaptations of Elary
Homo: What Archaeology Tell Us, w: The First Humans: Origin and Early
Evolution of the Genus Homo, F. E. Grine, J. G. Fleagle, R. E. Leakey,
Dordrecht 2009.
Roche H., Delagnes A., Brugal J.-P., Feibel C., Kibunjia M., Mourre V., Texier
P.-J., Early Hominid Stone Tool Production and Technical Skill 2.34 Myr
ago in West Turkana, Kenya, „Nature” 399 (1999), s. 57−60.
Roche H., Delagnes A., Evidence of Controlled and Reasoned Stone Knapping
at. 2.3 Myr, West Turkana (Kenya), Pont-Á-Mousson 2001 (International
Workshop 21–24 November 2001, Abbaye des Prémontrés).
Roche H., From Simple Flaking to Shaping: Stone-knapping Evolution Among
Early Hominids, w: Stone Knapping, the Necessary Conditions for a Uniquely
Hominin Behavior, ed. V. Roux, B. Bril, Cambridge 2005.
Roche H., Remarque sur les plus anciennes industries en Afrique et en Europe,
w: Colloquium VIII: Lithic Industries, Language and Social Behaviour in
the First Human Forms, Forli: IUPSS Congress, (1996), s. 55−68.
Roche H., Stone Knapping Evolution among Early Hominids, Pont-Á-Mousson
(International Workshop, 21–24 November 2001, Abbaye des
Prémontrés).
Roche H., Technological Evolution in Early Hominids, „OSSA: International
Journal of Skeletal Research” 14 (1989), s. 97–98.
Schick K. D., Toth N., An Overview of the Oldowan Industrial Complex: The
Sites and the Nature of Their Evidence, w: The Oldowan: Case Studies into
the Earliest Stone Age, ed. N. Toth, K. Schick, Gosport 2006.
Schick K. D., Toth N., Making Silent Stones Speak: Human Evolution and the
Dawn of Technology, New York 1993.
Semaw S., Renne P., Harris J. W. K., Feibel C. S., Bernor R. L., Fesseha N.,
Mowbray K., 2.5-million-year-old Stone Tools from Gona, Ethiopia, „Nature”
(1997), s. 333–336.
Semaw S., Rogers M. J., Quade J., Renne P. R., Butler R. F., Stout D., Dominguez-
Rodrigo Hart W., Pickering T., Simpson S. W., 2.6-million-year-old
Stone Tools and Associated Bones from OGS-6 and OGS-7, Gona, Afar,
Ethiopia, „Journal of Human Evolution” 45 (2003), s. 169–177.
Semaw S., The Oldest Stone Artifacts from Gona (2.6–2.5 Ma), Afar, Ethiopia:
Implications for Understanding the Earliest Stages of Stone Knapping,
w: The Origins of Human Technology: Studies into the Early Stone Age
(Oldowan), ed. N. Toth, K. Schick, Bloomington 2006.
Semaw S., The World’s Oldest Stone Artifacts from Gona, Ethiopia: Their Implications
for Understanding Stone Technology and Patterns of Human
Evolution between 2.6–2.5 Million Years ago, „Journal of Archaeological
Science” 27 (2000), s. 1197–1214.
Stone Tools and the Evolution of Human Cognition, ed. A. Nowell, I. Davidson,
Boulder 2010.
Stout D., The Social and Cultural Context of Stone-Knapping Skill Acquisition,
w: Stone Knapping: The Necessary Conditions for Uniquely Hominin
Behaviour, ed. V. Roux, B. Bril, Cambridge 2005.
Tools, Language, and Cognition in Human Evolution, ed. K. Gibson, T. Ingold,
Cambridge 1993.
Tostevin G. B., Special Issue: Reduction Sequence, Chaîne Opératoire, and
Other Methods – the Epistemologies of Different Approaches to Lithic
Analysis. Levels of Theory and Social Practice in the Reduction Sequence
and Chaîne Opératoire Methods of Lithic Analysis, „PaleoAnthropology”
(2011), s. 351–375.
Toth N., Behavioral Inferences from Early Stone Artifact Assemblages: an
Experimental Model, „Journal of Human Evolution” 16 (1987), s. 763–787.
Toth N., The Artefact Assemblages in the Light of Experimental Studies,
w: Koobi Fora Research Project. Plio-Pleistocene Archaeology, ed. G. L. Isaac,
Oxford 1997.
Toth N., The Oldowan Reassessed: a Close Look at Early Stone Artifacts, „Journal
of Archaeological Science” 12 (1985), s. 101–120.
Toth N., The Stone Technologies of Early Hominids at Koobi Fora, Kenya: an
Experimental Approach, Berkeley 1982.
Wynn T., Hernandez-Aguilar A., Marchant L., McGrew W. C., An Ape’s View
of the Oldowan’ Revisited, „Evolutionary Anthropology” 20 (2011), s. 181–
Wynn T., McGrew W. C., An Ape’s View of the Oldowan, „Man” 24 (1989),
s. 383–398.
Wynn T., The Intelligence of Later Acheulean Hominids, „Man” 14 (1979),
s. 371–391.
Wynn T., The Intelligence of Oldowan Hominids, „Journal of Human Evolution”
(1981), s. 529–541.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska. Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu),
- utwór będzie dystrybuowany w sposób niekomercyjny,
- nie będą tworzone utwory zależne.
