Problem osobliwości początkowej jako geneza poszukiwania kwantowych teorii powstania wszechświata

Autor

  • Marek Jakubiec

DOI:

https://doi.org/10.15633/ss.575

Słowa kluczowe:

singularity, quantum cosmology, Hartle – Hawking model, philosophy of cosmology, Stephen Hawking, Georges Lemaître

Abstrakt

This paper puts forward the problem of singularity – one of the most important issues in contemporary cosmology. Firstly, the history of “singularity” concept and basis of Penrose’s and Hawking’s theorem of singularity are discussed. Secondly, the problem of singularity is presented as a genesis of search of quantum theories of the beginning of the Universe, in which the concept of singularity is not present. One sophisticated concept of Hartle and Hawking is presented, in particular the authors’ methodology is described. The paper shows many possible philosophical problems which are connected with quantum cosmology.

Biogram autora

  • Marek Jakubiec
    Ukończył studia licencjackie (2011) i magisterskie z filozofii (2012) na UPJPII oraz jednolite magisterskie studia prawnicze na UJ (2013). Doktorant w Katedrze Filozofii Przyrody Uniwersytetu Papieskiego. Interesuje się filozofią nauki, epistemologią, filozoficznymi aspektami kosmologii i fizyki, a także współczesną teorią prawa, filozofią języka prawnego i filozofią społeczną.

Bibliografia

Einstein A., Zur Elektrodynamik bewegter Koerper, „Annalen der Physik“, 1905, 17, s. 891–921.

Ellis G., Hawking S., The large scale structure of space-time, Cambridge, Cambridge, 1973.

Friedman A., Über die Krümmung des Raumes, „Zeitschrift für Physik“, 1922, 10 (1), s. 377–386.

Grygiel W., Wspaniały projekt – Boga czy człowieka. Dokument dostępny na stronie: http://urania.pta.edu.pl/zasoby/wspanialy-projekt-boga-czy-czlowieka.html (30.06.2013).

Hawking S., Hartle J., The wave function of the universe, [w:] “Physical Review D”, 1983, s. 2960–2975.

Hawking S., Krótka historia czasu, tłum. S. Amsterdamski, Poznań 2000.

Hawking S., Mlodinow L., Wielki Projekt, tłum. J. Włodarczyk, Warszawa, 2011.

Hawking S., Penrose R., Natura czasu i przestrzeni, tłum. P. Amsterdamski, Poznań 1996.

Hawking S., Penrose R., The singularities of gravitional collapse and cosmology, [w:] “Proceedings Royal Society”, 1970, A 314, s. 529–548.

Heller M., Ewolucja kosmosu i kosmologii, Kraków 1985.

Heller M., Filozofia kosmologii, Kraków 2013.

Heller M., Kosmologia kwantowa, Warszawa 2001.

Heller M., Osobliwy Wszechświat, Warszawa 1991.

Lemaître G., The promaeval atom hypothesis and the problem of the clusters of galaxies [w:] La structure et l’evolution de l’univers. Rapports et discussions, Bruksela 1958, s. 1–25.

Penrose R., Droga do rzeczywistości, tłum. J. Przystawa, Warszawa 2006.

Rybka E., Astronomia ogólna, Warszawa 1983.

Szydłowski M., Program badawczy kosmologii kwantowej, s. 8. Dokument dostępny na stronie: www.kul.pl/files/57/working_papers/szydlowski_2007.pdf (30.06.2013).

Tegmark M., The multiverse hierarchy, [w:] Universe or multiverse?, red. B. Carr, Cambridge 2007.

Pobrania

Opublikowane

2024-11-15

Numer

Tom 12 (2013)

Dział

Artykuły

Licencja

Prawa autorskie (c) 2013 Marek Jakubiec

Creative Commons License

Praca jest udostępniana na licencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 3.0 Unported License.

Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.

Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:

  • utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
  • obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
  • włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
  • udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska

Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska. Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:

  • zostanie podany autor i tytuł utworu,
  • zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu),
  • utwór będzie dystrybuowany w sposób niekomercyjny,
  • nie będą tworzone utwory zależne.