Zanikanie elit społecznych
DOI:
https://doi.org/10.15633/ssc.2301Słowa kluczowe:
elity, arystokracja, degeneracja elit, odpowiedzialność, komunizm, faszyzmAbstrakt
Grupa sprawująca władzę, wraz z bogatymi, wykształconymi i sławnymi osobami tworzy elity społeczne. Łączą ich wspólne instytucje, normy postępowania, więź społeczna i świadomość przynależności grupowej. Elity bowiem są nietrwałe – upadają w wyniku wojen, rewolucji, ale także na skutek degeneracji. Elity utrzymują się na szczycie piramidy społecznej wyłącznie dzięki zdolności wyzbywania się elementów zdegenerowanych i dopływu świeżych walorów, przydatnych w kolejnej epoce rozwoju społecznego. Przy czym degeneracja trwa nieustannie i ma charakter ciągły. Degeneracja ulega przyspieszeniu wraz z zamknięciem się elity na wymianę z otoczeniem. W XX wieku proces degeneracji elit nasilił się przez jej udział w kłamstwie komunizmu i w systemie zbrodni faszystowskich. Odrodzenie elit wymaga wychowania sumienia i wzrostu odpowiedzialności za wszelkie podejmowane działania społeczne.Bibliografia
Abassy M., Od „klerków” do biurokratyzmu – twórczość Mikołaja Gogola, „Prace Komisji Kultury Słowian. Polska Akademia Umiejętności” (2005) 7, s. 11–13.
Arendt H., Auschwitz przed sądem, w: H. Arendt, Odpowiedzialność i władza sądzenia, przekł. W. Madej, M. Godyń, Warszawa 2003, s. 257–285.
Baliszewski D., Zbrodnia i kara, „Wprost” (2006) 44, s. 74–76.
Bascomb N., Wytropić Eichmanna, tłum. M. Komorowska, Kraków 2009.
Bauman Z., Nowoczesność i Zagłada, przekł. T. Kunz, Kraków 2009.
Borowicz M., Inżynierowie dusz, „Zeszyty Historyczne” (1963) 3, s. 29.
Bukowski W., I powraca wiatr, Warszawa 1984.
Burton M., Gunther R., Higley J., Elity a rozwój demokracji, w: Władza i społeczeństwo. Antologia tesktów z zakresu socjologii polityki, red. J. Szczupaczyński, Warszawa 1995, s. 123–128.
Cieślak M., Morderca bez właściwości, „Newsweek Polska” (2009) 49, s. 78–79.
Dobek‑Ostrowska B., Elity polityczne, w: Studia z teorii polityki, t. 2, red. A. W. Jabłoński, L. Sobkowiak, Wrocław 1998, s. 34–49.
Dostojewski F., Biesy, przeł. W. Zagórski, w: Dzieła wybrane, t. 3, Warszawa 1984, s. 415–416.
Dutkiewicz G., O pojęciu i istocie zjawiska elit, „Colloquium” Wydział Nauk Humanistycznych i Społecznych Akademii Marynarki Wojennej w Gdyni (2012) 3, s. 175–184.
Fideliu, O myśleniu totalitarnym, „Aneks” (1984) 35, s. 8.
Franciszek w Radzie Europy, Aby Europa odnalazła młodość ducha, w: http://www.niedziela.pl/artykul/12690/Franxciszek‑w‑Radzie‑Europy‑aby‑Europa (26.11.2014).
Gaul J., Elity polityczne – tradycja i współczesność, „Przegląd Powszechny” (1995) 886, s. 291–299.
Guidi S., Filozofia odpowiedzialności, „Społeczeństwo” (2003) nr 3/4, s. 363–391.
Heller M., Maszyna i śrubki, Warszawa 1989.
Henzler M., Doceniani i przeceniani, „Polityka” (2010) 45, s. 60–63.
Hervada J., Prawo naturalne. Wprowadzenie, tłum. A. Dorabialska, Kraków 2011, s. 160–177.
Hilberg R., The Destruction of the European Jews, t. 3, New York 1985.
Kucharski P., Naród pozbawiony prawdziwych elit, „Polonia Christiana” (2008) 4, s. 92–93.
Legutko R., Esej o duszy polskiej, Kraków 2008.
Łobaczewski A., Logokracja. Koncepcja ustroju państwa, Kraków 1991.
Mannheim K., Człowiek i społeczeństwo w dobie przebudowy, przeł. A. Rażniewski, Warszawa 1974.
Mazur J., Ideowość polskich intelektualistów. Pod presją i urokiem poprawności politycznej, „Dissertationes Paulinorum” (2014) t. 23, s. 87–95.
Michel R., Oligarchiczne tendencje organizacji, w: Władza i społeczeństwo. Antologia tekstów z zakresu socjologii polityki, red. J. Szczupaczyński, Warszawa 1995, s. 47–49.
Miller A. G., Co badania Milgrama nad posłuszeństwem moga powiedzieć na temat Holokaustu?, w: Dobro i zło z perspektywy psychologii społecznej, red. A. G. Miller,przekł. V. Reder, Kraków 2008, s. 245–303.
Mirek F., Idea odpowiedzialności w życiu społecznym. Studium socjologiczne, Katowice 1926.
Nocoń J., Elity polityczne. Studium interpretacji funkcjonalnej, Toruń 2004.
Nowakowski A., Powszechna historia państwa w zarysie, Białystok 1991, s. 33–34.
Ostrowski M., Arystokracja demokracji, „Polityka” (2011) 22, s. 50–51.
Pareto V., The Mind and Society, t. 4, New York 1935.
Pareto V., Uczucia i działania. Fragmenty socjologiczne, przeł. M. Dobrowolska, M. Rozpędowska, A. Zinserling, red. A. Kojder, Warszawa 1994.
Pawłowska A., Władza – elity – biurokracja. Studium z socjologii polityki, Lublin 1998.
Platon, Państwo, tłum. W. Witwicki, t. 2, Warszawa 1958.
Poel van der C. J., W poszukiwaniu wartości ludzkich, przekł. T. Zembrzuski, Warszawa 1979, s. 89–123.
Porada A., Dezercja ideologiczna elit w sytuacjach prerewolucyjnych, Kraków 2010.
Pytlakowski P., Gęba na kłódkę, „Polityka” (2010) 45, s. 34–39.
Radzik R., Czy jest w Polsce inteligencja?, „Przegląd Powszechny” (1994) 5, s. 161–176.
Rębala M., Polowanie na dyktatorów, „Newsweek Polska” (2011) 12, s. 70–72.
Sabini J. P., Silver M., Destroying the Innocent with a Clear Conscience: A Sociopsychology of the Holocaust, w: Survivors, Victims, and Perpetrators: Essays in the Nazi Holocaust, ed. J. E. Dinsdale, Washington 1980, s. 329–330.
Saward M., Demokracja, przekł. A. Burek, Warszawa 2008.
Skiba S., Karły zamiast elit, „Polonia Christiana” (2008) 3, s. 2.
Słowik Z., O współczesnych elitach i naturze konfliktów społecznych. Rozmowa z prof. Januszem Sztumskim, „Res Humana” 5 (2001) 54, s. 21–23.
Strauss L., Cropsey J., Historia filozofii politycznej, red. przekł. P. Nowak, Warszawa 2010.
Sztumski J., Elity ich miejsce i rola w społeczeństwie, Katowice 2007.
Tarchalski K., Korupcja i przywileje, Warszawa 2000.
Vaux R. de, Instytucje Starego Testamentu, przekł. T. Brzegowy, t. 1 i 2, Poznań 2004.
Wasilewski J., Kontraktowy Sejm jako miejsce formowania elity politycznej, w: Początki parlamentarnej elity. Posłowei kontraktowego Sejmu, red. J. Wasilewski, W. Wesołowski, Warszawa 1992, s. 78–92.
Wnuk‑Lipiński E., Kakofonia aksjologiczna, „Tygodnik Powszechny” (2001) 2, s. 4–5.
Wolniewicz B., Krasnodębski Z., Elity, Bielsko‑Biała 2002 (Biblioteka Formacji Katolicko‑Społecznej, 42).
Wright Mills C., The Power Elite, New York 1956.
Zimabrdo Ph., Efekt Lucyfera, przekł. A. Cybulko, Warszawa 2008.
Znamierowski C., Elita, ustrój i demokracja, Warszawa 1991.
Znamierowski C., Elita, ustrój i demokracja. Pisma wybrane, Warszawa 2001.
Żarnowski J., Rynek pracy pracowników umysłowych 1918–1939, w: Najnowsze Dzieje Polski. Materiały i studia z okresu 1914–1939, Warszawa 1964, red. C. Madajczyk i in., t. 7, s. 83–87.
Żyromski M., Mosca G., Twórca socjologicznej teorii elit, Poznań 1996.
Żyromski M., Teorie elit a systemy polityczne, Poznań 2007.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Twórca oświadcza, że służą mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska. Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu),
- utwór będzie dystrybuowany w sposób niekomercyjny,
- nie będą tworzone utwory zależne.
