Piękno w dialogu – dialog o pięknie – piękno dialogu

Abstrakt

Artykuł podejmuje zagadnienie piękna w dialogu. Punktem wyjścia jest problem sporu o t r a n s c e n d e n t a l i a . Od starożytności do XVII wieku transcendentne wartości: prawda, dobro i piękno stanowiące własności i właściwości bytów nie były zasadniczo kwestionowane. Dopiero rozwój a k s j o l o g i i w XIX wieku przeniósł akcent z przedmiotowego, obiektywnego charakteru tych wartości na stronę podmiotową, czyli sposób naszego subiektywnego odbioru wymienionych wartości, a nawet, jak twierdzą niektórzy, decydowania o tym, co jest wartością. W związku z tym do naukowego i potocznego obiegu obok pojęcia p i ę k n a wprowadzono k a t e g o r i e e s t e t y c z n e . Rozważając zagadnienie piękna w aspekcie dialogu, najpierw zwrócono uwagę na rolę piękna w samym dialogu. Z a k r e s o w o, ale nie t r e ś c i o w o piękno w dialogu pokrywa się z prawdą i dobrem. Piękno też stanowi czynnik integrujący w dialogu prawdę z miłością, owocującą dobrem. Z kolei wskazano na główne tematy dialogu o pięknie. Należą do nich: kreatywność piękna a kwestia osobowego rozwoju; sprawa swobody twórczej i powołania artystycznego w kontekście szeroko rozumianych kanonów piękna i wychowawczego oddziaływania sztuki; wreszcie konieczność dialogu na temat „dialogu” dzieł sztuki z rzeczywistością, czyli ich konweniowania z czasoprzestrzenią oraz środowiskiem ludzkim. W dalszej kolejności wskazano na piękno samego dialogu ukazując w aspekcie podmiotowym bogactwo walorów epifanii twarzy oraz całą dramaturgię międzyosobowego spotkania. W zakończeniu artykułu jest mowa o drugoplanowej niejako roli piękna w dialogu, wynikającej z pewnej nieuchwytności i niewymierności kategorii piękna, jego kruchości i ulotności oraz niebezpieczeństwa zubożenia rzeczywistości przez treściową, a nie tylko zakresową identyfikację prawdy i dobra z pięknem, co powodowałoby sprowadzenie całej rzeczywistości do kategorii estetycznych.