Kształt językowy Dekalogu i Modlitwy Pańskiej w twórczości poetyckiej Wincentego Byrskiego z Kóz
DOI:
https://doi.org/10.15633/tes.08408Słowa kluczowe:
Wincenty Byrski, Modlitwa Pańska, Dekalog, parafraza, język artystycznyAbstrakt
The purpose of the article is a linguistic-stylistic analysis of literary versions of two texts which are part of the so-called canon of central prayers: The Decalogue and Pater Noster. The author of poetic paraphrases of these prayers is Wincenty Byrski – an unknown writer from Podbeskidzie, who created his work at the turn of the 19th and 20th centuries. The conducted analyses demonstrate to what extent the author remained faithful to the canonic shape of both texts as for the range of linguistic means of expression, as well as what kind of innovation he introduced in the area of inflection, syntax, and – above all – lexis and phraseology.
Bibliografia
Bajerowa I., Swoistość języka religijnego i niektóre problemy jego skuteczności, „Łódzkie Studia Teologiczne” 1994, nr 3, s. 11–17.
Breza E., Polszczyzna „Ojcze nasz” i „Zdrowaś Maryjo”, „Język Polski” 1991, nr 52, s. 2–9.
Choroszy J.A., Ojcze nasz – nasz. Przekłady, parafrazy i inne literackie opracowania Modlitwy Pańskiej, t. 1–2, Wrocław 2008.
Długosz-Kurczabowa K., Ojcze nasz – analiza filologiczna [w:] K. Długosz-Kurczabowa, Szkice z dziejów języka religijnego, Warszawa 2007, s. 207–214.
Gorzelana J., Właściwości językowo-stylistyczne poezji religijnej Franciszka Karpińskiego, Zielona Góra 2006.
Katechizm Kościoła katolickiego, Poznań 2002.
Komornicka A., Biblia a sztuka przekładu i interpretacji. Modlitwa Pańska [w:] Biblia a kultura Europy, t. 1, M. Kamińska, E. Małek (red.), Łódź 1992, s. 29–38.
Koziara S., Modlitwa Pańska (Mt 6, 9–13). Tekst tradycyjny a współczesnej przekłady biblijne na język polski, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica” 2011, nr 6, s. 66–81.
Kucała M., Archaizmy językowe w modlitwach codziennych [w:] M. Kucała, Polszczyzna dawna i współczesna. Studia i szkice, Kraków 2000, s. 423–442.
Lisowski T., Przekład a kontekst kulturowy. Greckie αρτος w Modlitwie Pańskiej po koreańsku [w:] Język religijny dawniej i dziś 3, P. Bortkiewicz, S. Mikołajczak, M. Rybka (red.), Poznań 2007, s. 401–407.
Makuchowska M., Modlitwa jako gatunek języka religijnego, Opole 1998.
Nitsch K., Rozbiór językowy „Ojczenasza”, Kraków 1920.
Olma M., Wokół języka poetyckiego Wincentego Byrskiego. Studia ze stylistyki i lingwistyki kulturowej, Kraków 2021.
Ożóg Z., Modlitwa w poezji współczesnej, Rzeszów 2007.
Polszczyzna biblijna – między tradycją a współczesnością, t. 2, S. Koziara, W. Przyczyna (red.), Tarnów 2009.
Reichan J., Polskie gwarowe Ojczenasze i Zdrowaśki [w:] Tekst sakralny. Tekst inspirowany liturgią, G. Habrajska (red.), Łódź 1997, s. 295–301.
Sieradzka-Baziur B., Między błogosławieństwem a przekleństwem. Zagadnienia języka religijnego w twórczości Jana Kasprowicza, Kraków 2006.
Szczerbowski T., Kulturowe uwarunkowania przekładu biblijnego, „Stylistyka” 2002, nr 11, s. 450–452.
Urbańczyk S., Glosy do Modlitwy Pańskiej i Pozdrowienia Anielskiego, „Język Polski” 1991, nr 71, s. 9–17.
Wierzbicka A., Modlitwa Pańska, „Zeszyty Naukowe Centrum Badań im. Edyty Stein” 2008, nr 3, s. 59–97.
Wojtak M., Czy można mówić o stylu człowieczej rozmowy z Panem Bogiem? [w:] Człowiek – dzieło – sacrum, S. Gajda, H.J. Sobeczko (red.), Opole 1998, s. 309–311.
Wojtak M., Modlitwa ustalona – podstawowe wyznaczniki gatunku [w:] W zwierciadle języka i kultury, J. Adamowski, S. Niebrzegowska (red.), Lublin 1999, s. 129–137.
Zaborski A., Jak przekazać przykazania i inne teksty biblijne? [w:] Oriental Languages in Translation, no. 2, B. Podolak, A. Zaborski, G. Zając (eds.), Cracow 2005, s. 133–136.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).
