In what Sense Can the Scientifically Driven Theology Be Considered as a Continuation of the Doctrinal Tradition?
DOI:
https://doi.org/10.15633/thr.3522Keywords:
rationality, nominalism, conceptual basis, evolutionary theologyAbstract
The central goal of the presented article is to show that the type of rationality proper to the method of the contemporary sciences yields a unique conceptual environment in which the spirit of rationality instilled to the theological thought by its encounter with the Greek philosophy finds its natural expansion. At the outset, the origins of the Greek rationality in the Ionian school of philosophy are briefly discussed in order to illuminate their adequacy for the exposition and defense of doctrine in the times of the early Church Fathers. Next, the specificity of the scholastic method of St. Thomas Aquinas briefly surveyed to indicate the nature of the unique harmony between faith and reason achieved by the Angelic Doctor. In the following step, the role of rationality in theology is gleaned through negative examples of its elimination as evident in nominalism and the subsequent Lutheran intervention. This is followed by a short discourse into of the origins and the specificity of the contemporary scientific method with particular emphasis on the method’s unique potential to expand and deepen the Greek rationality. Finally, a case study of the evolutionary theology is offered in which the implementation of the dynamic (evolutionary) picture of the Universe as the conceptual foundation opens up new and profound ways of understanding the Universe’s meaning and the meaning of man in particular. Thus the spirit of the hellenistic rationality in theology is not only preserved but also significantly enhanced.
References
Benedykt XVI, Ostatnie rozmowy, Kraków 2016.
Buss D., Evolutionary Psychology: The New Science of the Mind, London–New York 20165.
Catechism of the Catholic Church, Catholic Truth Society, London 2016.
Chalmers A. F., What is this thing called science?, Indianapolis–Cambridge 19993.
Clement of Rome, Letter to the Corinthians, in: Ancient Christian Writers, vol. 1, Westminster, Maryland 1946.
Edwards D., The God of Evolution. A Trinitarian Theology, Minnesota 1999.
Einstein A., O metodyce fizyki teoretycznej, in: Albert Einstein. Pisma filozoficzne, red. S. Butryn, Warszawa 2001, pp. 180–187.
Einstein A., Jak widzę świat, in: Albert Einstein. Pisma filozoficzne, red. S. Butryn, Warszawa 2001, pp. 379–383.
Frost R. N., Aristotle’s “Ethics:” The “Real” Reason for Luther’s Reformation?, “Trinity Journal” 18 (1997) no. 2, pp. 223–242.
Grygiel W. P., What Is Invariant? On the Possibility and Perspectives of the Evolutionaty Theology, “Studia Koszalińsko‑Kołobrzeskie” 2018 nr 52, pp. 83–101.
Grygiel W. P., Wąsek D., Is the Universe Inpregnated with Meaning? A Critical Survey of John Haught’s Metaphysics of the Future Based Evolutionaty Theology, “Zygon”, submitted for publication.
Haught J., Is Nature Enough?: Meaning and Truth in the Age of Science, Cambridge 2006.
Haught J., God After Darwin: A Theology of Evolution, Boulder CO 2008.
Haught J., Making Sense of Evolution: Darwin, God and the Drama of Life, Louisville 2010.
Haught J., Resting on the Future: Catholic Theology for an Unfinished Universe, New York–London–Oxford–New Delhi–Sydney 2015.
Haught J., The New Cosmic Story: Inside Our Awakening Universe, New Haven–London 2017.
Heller M., Scientific Image of the World, “Studies in Science and Theology” 6 (1998), pp. 63–69.
Heller M., Sens życia i sens Wszechświata, Tarnów 2002.
Heller M., Co to znaczy, że przyroda jest matematyczna?, in: M. Heller, J. Życiński, Matematyczność przyrody, Kraków 2010, pp. 7–18.
Heller M., Teologia dzisiaj – detronizowanie królowej?, Lectio magistralis, The Ceremony of the Conferral of the Doctor honoris causa degree at the Pontifical University of John Paul II in Kraków, June 22, 2016, in: Promotio Doctoris Honoris Causa Pontificiae Universtitatis Cracoviensis Joannis Pauli II Reverendissimus Professor Miachael Heller, Cracoviae 2016, pp. 53–62.
John Paul II, Encyclical Letter Fides et Ratio, https://w2.vatican.va/content/john‑paul‑ii/en/encyclicals/documents/hf_jp‑ii_enc_14091998_fides‑et‑ratio.html (21.08.2019).
Liana Z., Teologia a naukowe obrazy świata, in: Wiara i nauka, red. J. Mączka, Kraków 2010, pp. 69–89.
Lisicki P., Luter – ciemna strona rewolucji, Warszawa 2017.
Luther M., Last Sermon in Wittenberg […] Second Sunday in Epiphany, 17 January 1546, in: Dr. Martin Luthers Werke: Kritische Gesamtausgabe, Weimar 1914, Bd. 51:126, Line 7ff.
Majewski M., Grzech pierworodny. Nowe modele lektury Księgi Rodzaju w teologii katolickiej w kontekście współczesnych nauk przyrodniczych, “Ex Nihilo. Periodyk Młodych Religioznawców” 2017 nr 17, pp. 1–31.
Maurer A. M., Medieval Philosophy, Toronto 19822.
Mączka J., Średniowieczny konflikt nauki z teologią (potępienie z 1277 r.), in: M. Heller, Z. Liana, J. Mączka, W. Skoczny, Nauki przyrodnicze a teologia: konflikt i współistnienie, Kraków–Tarnów 2001, pp. 115–126.
Mączka J., Przedkopernikańska kosmologia a teologia (średniowieczny obraz świata), M. Heller, Z. Liana, J. Mączka, W. Skoczny, Nauki przyrodnicze a teologia: konflikt i współistnienie, Kraków–Tarnów 2001, pp. 127–139.
Peacocke A., Theology for a Scientific Age: Being and Becoming – Natural, Divine and Human, Minneapolis 1993.
Pedersen O., The Two Books: Historical Notes on Some Interactions Between Natural Science and Theology, Vatican City 2007.
Popper K., Logika odkrycia naukowego, Warszawa 1977.
Rahner K., Nauka jako wyznanie, in: K. Rahner, O możliwości wiary dzisiaj, tłum. A. Morawska, Kraków 1983, pp. 62–80.
Ratzinger J. (Benedict XVI), Glaube, Vernunft und Universität. Erinnerungen und Reflexionen, ,,Acta Apostolicae Sedis’’ 98 (2006) n. 10, pp. 728–739; official English translation: http://w2.vatican.va/content/benedict‑xvi/en/speeches/2006/september/documents/hf_ben‑xvi_spe_20060912_university‑regensburg.html (21.08. 2019).
Rusecki M., Traktat o objawieniu, Kraków 2007.
Schillebeeckx E., O katolickie zastosowanie hermeneutyki. Tożsamość wiary w toku jej reinterpretacji, “Znak” 1968 nr 7–8 (169–170), pp. 978–981.
Schaab G. L., An Evolving Vision of God: The Theology of John F. Haught, “Zygon” 45 (2010) no. 4, pp. 897–905.
Spence S., The Actor’s Brain: Exploring the Cognitive Neuroscience of Free Will, Oxford 2009.
Vatican II, Dogmatic Constitution od Divine Revelation Dei Verbum, in: Vatican Council II: The Conciliar and Post Conciliar Documents, ed. A. Flannery, Northport–New York 1980.
Vatican II, Pastoral Constitution on the Church in the Modern World Gaudium et spes, in: Vatican Council II: The Conciliar and Post Conciliar Documents, ed. A. Flannery, Northport–New York 1980.
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2020 Wojciech P. Grygiel
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 3.0 Unported License.
Autrzy publikujący w czasopiśmie "Theological Research" zgadzają się na następujące zasady:
a. Autorzy przenoszą na rzecz Uniwersytetu Jana Pawła II w Krakowie (UPJPII) autorskie prawa majątkowe do swoich tekstów.
b. UPJPII udostępnia teksty na platformie wydawniczej, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska, która umożliwia ich pobieranie i udostępnianie (np. w repozytoriach naukowych), o ile zostaną spełnione warunki:
- podany autor i tytuł tekstu,
- podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego tekstu),
- tekst będzie dystrybuowany w sposób niekomercyjny.