John Paul II and the Polish Messianism. Introduction to the Liturgy of History
DOI:
https://doi.org/10.15633/thr.3948Słowa kluczowe:
John Paul II, Messianism, offices of Christ, theology of history, theology of nation, theology of sufferingAbstrakt
Karol Wojtyła, before he was ordained for a priest, was, as everybody knows, an amateur poet, a promising playwright, and an outstanding actor. It is not widely acknowledged, though, that he was also deeply influenced by Romantic Messianism, an original complex of philosophical, religious and social ideas, created by a number of nineteenth-century Polish poets and thinkers. Quite surprisingly, Polish commentators of John Paul II usually disregard this particular context, because, as they believed, it might somehow undermine the universal meaning of the pope’s teaching. Contrary to this view, I propose a program of systematic study of messianic influences on John Paul II. I believe that Polish Romantic Messianism is the key to understanding the thought of the Polish pope. I argue that John Paul II in his theology of history, theology of suffering, and theology of the nation actually developed three crucial ideas of Polish Messianism: millenarism, passionism and missionism. It seems, then, that the work of John Paul II, as the final form of Polish Messianism, is also the key to understanding the heritage of Polish Romantic thought.
Bibliografia
Bartnik C. S., Idea polskości, Radom 2001.
Bartoś T., Jan Paweł II. Analiza krytyczna, Warszawa 2008.
Cieszkowski A., The Desire of All Nations, Being an English Edition (Abridged) of Our Father, trans. by W. J. Rose, London 1919.
Dybciak K., Pisarstwo Karola Wojtyły/Jana Pawła II jako synteza głównych wzorów polskiej tradycji intelektualnej, in: Karol Wojtyła/Jan Paweł II wobec tradycji kultury polskiej, red. G. Halkiewicz-Sojak, A. Komorowska, B. Łuczak, M. Sokulski, Toruń 2015, p. 49–61.
Ehrlich E., Remarks on Some Aspects of Messianism, transl. by K. Popowicz, “Theological Research” 7 (2019), p. 29–51.
Górny G., Tam, gdzie Bóg ma jeszcze swoją ojczyznę, “Arcana” 15 (1997), p. 74–88.
Gryz K., Naród i patriotyzm – czy nadal są aktualne? Jana Pawła II myśli o ojczyźnie, in: Jan Paweł II. Posługa myślenia, red. B. Kastelik, A. Krupka, R. Woźniak, t. 2, Kraków 2015, p. 341–362.
Herrmann H., Johannes Paul II. beim Wort genommen. Eine kritische Antwort auf den Papst, München 1995.
Jan Paweł II, Pielgrzymki do Ojczyzny. Przemówienia, homilie, Kraków 2012.
John Paul II, Address at the Great Synagogue of Rome, April 13, 1986.
John Paul II, Address to UNESCO, Paris, June 2, 1980.
John Paul II, Apostolic letter Salvifici doloris, February 11, 1984.
John Paul II, Encyclical letter Laborem exercens, September 14, 1981.
John Paul II, Letter to Artists, April 4, 1999.
John Paul II, Return to Poland. The Collected Speeches of John Paul II, London 1979.
Klich A., Papież i zakonnica, “Gazeta Wyborcza” April 26, 2011, s. 8–11.
Kosiński D., Performer. Jan Paweł II i polski teatr przemiany, “Więź” 20 (2008), p. 57–65.
Lubac H. de, La Postérité spirituelle de Joachim de Flore, vol. 2: De Saint-Simon à nos jours, Paris 1981.
Łuczewski M., Pan i Ożywiciel Solidarności. Anatomia odgórnej rewolucji, “Pressje” 21 (2010), p. 118–129.
Łuczewski M., Mesjanizm dla mas. Szaleństwo Jana Pawła II, “Pressje” 24 (2011), p. 58–65.
Łuczewski M., Nowa nauka mesjanizmu. Z dodatkiem rozważań o istocie ducha polsko-żydowskiego, “44/Czterdzieści i Cztery” 4 (2012), p. 103–123.
Maciejewski J., Karol Wojtyła i Jan Paweł II wobec literatury (II), “W Drodze” 8 (1983), p. 58.
Mickiewicz A., The Books and the Pilgrimage of the Polish Nation, trans. by K. Lach-Szyrma, London 1833.
Mickiewicz A., Forefathers, trans. by G. Potocki of Montalk, London 1968.
Mickiewicz A., Skład zasad, in: A. Mickiewicz, Dzieła, t. 12, Warszawa 1955, p. 7–8.
Mickiewicz A., Les Slaves. Cours professé au Collège de France (1842–1844), Paris 1914.
Milosz C., New and Collected Poems 1931–2001, New York 2003.
Miłosz C., O podróżach w czasie, Kraków 2004.
Miłosz C., Państwo wyznaniowe?, “Gazeta Wyborcza” May 11–12, 1991, p. 8–9.
Miłosz C., Potężniejszy niż królowie i docześni władcy tej ziemi, in: Aż po krańce ziemi, red. J. M. Stroka, Kraków 1999, p. 126.
Milosz C., A Year of the Hunter, transl. by M. G. Levine, New York 1994.
Masłowski M., Problemy tożsamości. Szkice mickiewiczowskie i (post)romantyczne, Lublin 2006.
Napiwodzki P., Bliżej niż się wydaje. O końcu świata, milenaryzmie i chrześcijańskiej nadziei, Poznań 2010.
Ricossa F., Karol, Adam, Jacob, “Sodalitium” 48 (1999), p. 61–73.
Rojek P., Awangardowy konserwatyzm. Idea polska w późnej nowoczesności, Kraków 2016.
Rojek P., Liturgia dziejów. Jan Paweł II i polski mesjanizm, Kraków 2016.
Rymkiewicz J. M., Słowacki. Encyklopedia, Warszawa 2004.
Słowacki J., Dzieła, t. 5: Król-Duch, Wrocław 1952.
Słowacki J., Kordian, trans. G. T. Kapolka, Chicago 2010.
Słowacki J., Our Slavic Pope, transl. by N. Clark, in: Bear Now My Soul: Polish Verse in English Translation, Wroclaw 1997, p. 88–89.
Sokulski M., Echa mesjanizmów: sarmackiego i romantycznego w wizji polskich dziejów Karola Wojtyły (Jeremiasz)/Jana Pawła II (Homilie z pielgrzymek do Ojczyzny), in: Karol Wojtyła/ Jan Paweł II wobec tradycji kultury polskiej, red. G. Halkiewicz-Sojak, A. Komorowska, B. Łuczak, M. Sokulski, Toruń 2015, p. 209–232.
Sokulski M., Przedświt jako tekst profetyczny, “Dyskurs” 1 (2005), p. 105–132.
Spór o mesjanizm, red. A. Wawrzynowicz, t. 1: Rozwój idei, Warszawa 2015.
Tischner Ł., Mistyka i duchy wieszczów, “Znak” 661 (2010), p. 10–14.
Walicki A., Idee i ludzie. Próba autobiografii, Warszawa 2010.
Walicki A., Między polskim mesjanizmem a misjonizmem. Z Andrzejem Walickim rozmawiają Marek Cichocki i Dariusz Gawin, “Teologia Polityczna” 4 (2007), p. 30–41.
Weigel G., Witness to Hope: The Biography of Pope John Paul II, New York 2001.
Williams G. H., The Mind of John Paul II. Origins of His Thought and Action, New York 1981.
Wierzbicki A. M., Polska Jana Pawła II, Lublin 2011.
Zięba M., Jestem z wami. Kompendium twórczości i nauczania Karola Wojtyły – Jana Pawła II, Kraków 2010.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Autrzy publikujący w czasopiśmie "Theological Research" zgadzają się na następujące zasady:
a. Autorzy przenoszą na rzecz Uniwersytetu Jana Pawła II w Krakowie (UPJPII) autorskie prawa majątkowe do swoich tekstów.
b. UPJPII udostępnia teksty na platformie wydawniczej, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska, która umożliwia ich pobieranie i udostępnianie (np. w repozytoriach naukowych), o ile zostaną spełnione warunki:
- podany autor i tytuł tekstu,
- podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego tekstu),
- tekst będzie dystrybuowany w sposób niekomercyjny.
