Polish Catholic Press. A Bibliographical and Informational Review
DOI:
https://doi.org/10.15633/pch.13113Keywords:
Polish Catholic press, media and politics, state of researchAbstract
The author’s intention was to recall the definition, genesis and development of the Polish Catholic press in various historical and political periods by reviewing the available literature on the subject. The emergence of Catholic-oriented periodicals in Poland dates back to the first half of the 19th century during the partitions, while significant development took place after the Second Polish Republic regained independence. The first years of the People’s Republic of Poland were characterised by illusory democratic freedoms, which is why new Catholic periodicals were established. An important turning point came in 1953, when almost all periodicals published by the Catholic Church were closed. Between 1953 and 1956, the editorship of Tygodnik Powszechny was taken over by the PAX Association, which collaborated with the Communist authorities, with the aim of dividing Catholic circles. During the political thaw, some titles were reinstated, although their content was still subject to strict censorship. The democratic changes of 1989 brought in the free market, which in turn became a financial challenge for Catholic editorial boards. Due to a lack of funds, the longstanding Przegląd Powszechny ceased its publications in 2012. The article is an informative and bibliographical review and shows the correlation between the development of the press and changing political conditions. The analysis results in a fragmentary study of the selected press segment.
References
Beczek P., Przejawy pornografii według prasy katolickiej w II Rzeczypospolitej, “Nasza Przeszłość” 33 (2020), pp. 227–257.
Bibliografia katolickich czasopism religijnych w Polsce 1918–1944, ed. Z. Zieliński, TN KUL, Lublin 1981.
Bibliografia katolickich czasopism religijnych w Polsce 1945–1989, ed. D. Wielgat, Lublin 1996.
Bielak A., Krytyka literacka w „Verbum”, KUL, Lublin 2013.
Bojarski J.J., Gzella A.L., Katalog prasy i wydawnictw katolickich, Lublin 1994.
Caumanns U., Die polnischen Jesuiten, der Przegląd Powszechny und der politische Katholizismus in der Zweiten Republik: ein Beitrag zur Geschichte der katolischen Presse Polens zwischen den Weltkriegen (1918–1939), Forschungsstelle Ostmitteleuropa, Dortmund 1996.
Chmielewski W., Likwidowanie wydawnictw i prasy katolickiej w Polsce w drugiej połowie lat czterdziestych XX wieku., ”Wychowanie w Rodzinie” 1 (2018), pp. 117–140.
Czasopisma archiwów, bibliotek i muzeów Kościoła katolickiego, ed. W.W. Żurek, KUL, Lublin 2015.
Dutka W., Typologia prasy parafialnej Kościoła Rzymskokatolickiego w okresie II Rzeczypospolitej, ”Rocznik Historii Prasy Polskiej” 11 (2008), pp. 35–56.
Giela J., Polska prasa katolicka w diecezji wrocławskiej 1895–1939, ”Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” (1989), Vol. 58.
Gruszecki A., Katolicy II Rzeczypospolitej o ustroju społeczno-politycznym, Nomos, Kraków 2007.
Guzewicz W., Leksykon prasy katolickiej diecezji ełckiej, Albertinum, Ełk 2015.
Hańderek M., Unia 1940–1948. Dzieje zapomnianego ruchu ideowego, IPN, Warszawa 2019.
Jagiełło M., Próba rozmowy. Szkice o katolicyzmie odrodzeniowym i ‚Tygodniku Powszechnym’ 1945–1953, Vol. 1–2, BN, Warszawa 2001.
Jagiełło M., Trwałość i zmiana. Szkice o Przeglądzie Powszechnym 1884–1918, Oficyna Przeglądu Powszechnego, Warszawa 1993.
Jakubowski Z., ‘Przegląd Powszechny’ 1884–1985, ANS PZPR, Warszawa 1987.
Jarowiecki J., Katolickie czasopisma dla młodzieży – tradycja i współczesność (1918–2000), ”Gospodarka, Rynek, Edukacja” 4 (2014), Vol. 15, pp. 5–16.
Kaleta A., Polskie katolickie czasopiśmiennictwo misyjne w II Rzeczypospolitej, PW Wega, Kalisz 2001.
Kamińska-Chełminiak K., Central Office of Control of the Press, Publications and Performance against the Catholic Press in the Late 50s and 60s. The Case of “Tygodnik Powszechny”, in: Social and Political Role of the Media, eds. M. Łosiewicz, A. Ryłko-Kurpiewska, Gdynia 2015, Vol. 2, pp. 145–161.
Kolasa W., Historiografia prasy polskiej (do 1918 roku). Naukometryczna analiza dyscypliny 1945–2009, Wyd. UP, Kraków 2013.
Kolasa W., Prasa Krakowa w dekadzie przemian 1989–1998. Rynek, polityka, kultura, Wyd. AP, Kraków 1999.
Kossewska E., Adamowski J., Media wyznaniowe w Polsce 1989–2004, Aspra, Warszawa 2004.
Kristanova E., Ilustrowany miesięcznik społeczno-kulturalny i literacki „Rodzina Polska” (1927–1939). Ogólna charakterystyka pisma, in: Ludzie i książki. Studia i szkice bibliologiczno-biograficzne, ed. E. Andrysiak, Łódź 2011, pp. 283–301.
Kristanova E., Książka na łamach katolickich czasopism społeczno-kulturalnych w Polsce w latach 1945–1953, Wyd. UŁ, Łódź 2012.
Kristanova E., On Literary Issues in Tygodnik Powszechny (1945–1953), LAP, Saarbrücken 2016.
Lepa A., Prasa katolicka w Polsce – szanse i zagrożenia, in: Pięciolecie transformacji mediów, ed. A. Słomkowska, Warszawa 1995, pp. 171–180.
Leśniczak R., Did Polish Nationwide Catholic Weekly Newspapers Support Andrzej Duda in the Presidential Campaign in 2020? A Case Study, “Social Communication” 1 (2021), pp. 42–57.
Leśniczak R., Polish Catholic press and political communication of the Church on the basis of the 2000–2015 presidential election, “Political Preferences” 18 (2018), pp. 37–56.
Łęcicki G., Media katolickie w III Rzeczypospolitej (1989–2009), ”Kultura – Media – Teologia” 2 (2010), pp. 112–122.
Łętocha R., Fundamenty ideowe myśli społeczno-gospodarczej i politycznej ks. Jana Piwowarczyka, ”Polish Biographical Studies” 3 (2015), pp. 57–72.
Mąkosa P., Miejsce i rola współczesnych mediów w katechezie, ”Roczniki Pastoralno-Katechetyczne” 5 (2013), pp. 115–128.
Orzełek A., Spory o romantyzm i realizm historyczny na łamach prasy polskich katolików świeckich w latach 1945–1953, “Przegląd Nauk Historycznych” 2 (2020), pp. 203–231.
Pazik P., Political Catholicism in Poland in 1945–1948. An Overview of Political Activity of Catholics, “Kwartalnik Historyczny” 2 (2018), pp. 111–142.
Pethe A., Komunikowanie obrazem. Współczesna prasa katolicka w obliczu przemian technologicznych, ”Studia Ekonomiczne” 317 (2017), pp. 27–41.
Pisarek W. (ed.), Słownik terminologii medialnej, Universitas, Warszawa 2006.
Plis J., Kościół katolicki w Polsce a prasa, radio i film (1918–1939), Wyd. UMCS, Lublin 2001.
Romanow A., „Pielgrzym” pelpliński w latach 1869–1920, Instytut Kaszubski, Gdańsk–Pelplin 2007.
Secler B., Dwie dekady katolickich środków społecznego przekazu w Polsce (1989–2009), in: Media dawne i współczesne, ed. B. Kosmanowa, WNPiD UAM, Poznań 2010, pp. 71–86.
Serafin M., ‚Przegląd Powszechny’ w latach 1884–1989. Przyczynek do dziejów polskiego czasopiśmiennictwa katolickiego, „Zeszyty Prasoznawcze” 3–4 (2008), pp. 143–151.
Słoń E., Dostęp do informacji o współczesnej kieleckiej prasie parafialnej, ”Fides” 1 (2014), pp. 5–94.
Stala J., Ewangelizacja w misji Kościoła, in: Wybrane zagadnienia z katechetyki, ed. J. Stala, Biblos, Tarnów 2003, pp. 347–373.
Stala J., Internet – Church – Communication, ”Studia Pastoralne” 7 (2011), pp. 566–574.
Stefaniak J., Polityka władz państwowych PRL wobec prasy katolickiej w latach 1945–1953, Wyd. UMCS, Lublin 1998.
Strzelecka M., Trudne kompromisy. Środowisko „Tygodnika Powszechnego” wobec reform systemu oświaty i wychowania w latach 1945–1989, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2009.
Strzeszewski C., Katolickie czasopiśmiennictwo społeczne w Polsce w dwudziestoleciu międzywojennym, ”Roczniki Nauk Społecznych” 6 (1979), pp. 29–49.
Sukiennik E., Prasa katolicka na Górnym Śląsku w służbie krucjaty trzeźwości w połowie XIX wieku, ”Seculum Christianum” 2 (2010).
Szczepaniak M., Prasa katolicka a polityka. Casus ks. Zygmunta Kaczyńskiego, ”Polonia Sacra” 3 (2017), pp. 193–211.
Śpiewak R., Gazeta Katolicka – pismo duchowieństwa i ludu polskiego na Śląsku w latach 1896–1910, Kraków 2006.
Śpiewak R., W. Widera, The Mission of the Catholic Church for the State in the Discourse of “Gosc Niedzielny” during Poland’s Interwar Period, “Religions” 12 (2021) https://doi.org/10.3390/rel12030188.
Tasak A., Katolicyzm a liberalizm. Recepcja liberalizmu na łamach współczesnej, polskiej prasy katolickiej (wybrane zagadnienia), ”Polityka i Społeczeństwo” 4 (2014), pp. 70–85.
Umiński W., Czasopisma wydawane przez Zgromadzenie Księży Misjonarzy św. Wincentego w XIX i XX w., ”Folia Historica Cracoviensia” 12 (2006), pp. 119–129.
Wallentin A., Mowa nienawiści a Kościół katolicki we współczesnej dyskusji w Polsce w latach 2012–2017, ”Język. Religia. Tożsamość” 2 (2018), pp. 161–177.
Wrzos M., Od czasopism do Web 3.0. Polskie media misyjne po Vaticanum Secundum. Część pierwsza: Rozwój środków społecznego przekazu oraz nauczanie Kościoła na ich temat w polskim czasopiśmiennictwie misyjnym, ”NURT SVD” 2 (2018), pp. 85–108.
Downloads
Published
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
The author declares that he or she has full copyright to the work, and such copyright it is not limited to the extent applicable to this declaration, that the article is an original work and that it does not infringe any third-party rights.
The author agrees to a free-of-charge, non-exclusive and non-restricted use of the work by Pontifical University of John Paul II in Krakow i.e.:
- to record and duplicate: make copies of the work by means of printing, reprography, magnetic or digital storage;
- to circulate the original or the copies of the work (disseminate, lend or lease the original or copies thereof, publicly display, screen or make the work publicly available so that everyone is able to access it at the time and in place they wish to do so);
- to include the work in a compilation;
- the Pontifical University of John Paul II in Krakow may grant sublicenses Creative Commons Acknowledgement of authorship-Non-commercial use-Without derivative work 3.0 Poland
The Pontifical University of John Paul II in Krakow makes the work available on the Journals Platform belonging to the University, according to the licence Creative Commons Acknowledgement of authorship-Non-commercial use-Without derivative work 3.0 Poland. Accordingly, the author authorises all interested parties to use the work on the following conditions:
- the author and the title of the work will be listed,
- the place of publication (name of the periodical and an Internet link to the originally published work),
- the work will be distributed in a non-commercial way,
- no derivative works will be created.
The UPJPII Press does not waive any of its copyrights to any target group.
