Teodycea a logika modalna. Bogusława Wolniewicza polemika z krytyką teodycei u Pierre’a Bayle’a

Autor

  • Mateusz Mirosławski Uniwersytet Śląski w Katowicach

DOI:

https://doi.org/10.15633/r.2443

Słowa kluczowe:

Teodycea, logika modalna, możliwość, zło

Abstrakt

Referat ma na celu zaprezentowanie oryginalnych pomysłów Bogusława Wolniewicza z dziedziny logiki modalnej, które służą usprawnieniu tradycyjnej teodycei, krytykowanej przez Pierre'a Bayle'a. Klasyczna teodycea stara się pogodzić boską wszechmoc z bożą dobrocią. Według klasycznej teodycei oba te elementy dają się pogodzić, ponieważ zło nie jest dziełem Boga, lecz człowieka – wolność jest bowiem konieczna dla człowieka, aby ten mógł czynić dobro, ale aby czynić dobro, człowiek automatycznie musi móc czynić także zło (rozumiane moralnie, nie fizycznie). Argumentacja Bayle'a mówi natomiast, że choć wolność implikuje możliwość zła, to nie implikuje jednak jego istnienia, a to oznacza, że zła można uniknąć nawet przy założeniu wolności. Wolniewicz stara się obalić tę argumentację. W tym celu przywołuje on mało znane definicje możliwości wywodzące się z logiki megarejskiej, które dostarczają inspiracji do wprowadzenia oryginalnej definicji możliwości – „to co możliwe = to, co się zdarzyło lub to co zdarzy się w przyszłości". Przy takiej interpretacji modalnej teodycea klasyczna wydaje się być sprawna

Bibliografia

Bibliografia

Bereś S., Rozmowy ze Stanisławem Lemem, Kraków 1987.

Bogusław Wolniewicz, Melioryzm Leibniza, https://www.youtube.com/watch?v=tp_q_oLW66o (16.03.2017).

Constant B., O religii, tłum. S. Kruszyńska, Warszawa 2007.

Diogenes Laertios, Żywoty i poglądy słynnych filozofów, tłum. I. Krońska, Warszawa 2004.

Elzenberg H, Wstęp, w: G. W. Leibniz, Monadologia, tłum. H. Elzenberg, Toruń 1991.

Fuller B. A. G, Historia filozofii, t. 1, tłum. Z. Glinka, Warszawa 1963.

Herling-Grudziński G., Recenzje, szkice, rozprawy literackie 1957–1998. Felietony i komentarze z Radia Wolna Europa 1955–1967, Kraków 2013.

Hughes G. E., Cresswell M. J., An Introduction to Modal Logic, London 1972.

James W., Odmiany doświadczenia religijnego, tłum. J. Hempel, B. Baran, Warszawa 2011.

Kijewska A., Wstęp, w: Jan Szkot Eriugena, Komentarz do Ewangelii Jana, tłum. A. Kijewska, Warszawa 2010.

Kołakowski L., Cywilizacja na ławie oskarżonych, Warszawa 1990.

Kowalewski M., Mały słownik teologiczny, Poznań–Warszawa–Lublin 1959.

Lec S. J., Myśli nieuczesane, Warszawa 2015.

Leibniz G. W., Nowe rozważania dotyczące rozumu ludzkiego, tłum. I. Dąmbska, Kęty 2001.

Miłosz C., Widzenia nad Zatoką San Francisco, Kraków 1989.

Miłosz C., Wiersze wszystkie, Kraków 2011.

Nowosielski J., Zło w sztuce i w życiu, „Literatura na Świecie” (1987) nr 12.

O naszych braciach mniejszych. Z Jerzym Nowosielskim rozmawia Zbigniew Podgórzec, „Literatura na Świecie” (1989) nr 4.

Okołowski P., Filozofia i los. Szkice tychiczne, Kraków 2015.

Powszechna encyklopedia filozofii, t. 1, red. A. Maryniarczyk, Lublin 2000.

Ratzinger J., Śmierć i życie wieczne, tłum. M. Węcławski, Warszawa 1986.

Schrade U., Omyła M., Bogusław Wolniewicz, w: Polska filozofia powojenna, t. II, red. W. Mackiewicz, Warszawa 2001.

Szczerba W., Koncepcja wiecznego powrotu w myśli wczesnochrześcijańskiej i jej greckie źródła, Toruń 2014.

Święty Jan Chryzostom, Myśli, tłum. J. Birkenmajer, Warszawa 2010.

Wat A., Mój wiek. Pamiętnik mówiony, Warszawa 1998.

Wolniewicz B., Filozofia i wartości, t. I, Warszawa 1993.

Wolniewicz B., Filozofia i wartości, t. II, Warszawa 1998.

Wolniewicz B., Filozofia i wartości, t. IV, Warszawa 2016.

Wolniewicz B., Melioryzm contra pejoryzm, w: B. Wolniewicz, O Polsce i życiu, Komorów 2011.

Zdziechowski M., Pesymizm, romantyzm a podstawy chrześcijaństwa, t. 1–2, Warszawa 2011.

Pobrania

Opublikowane

2018-08-13

Numer

Dział

Artykuły