Acedia a lype w pismach Ewagriusza z Pontu. Teo-antropologia ontologiczna
DOI:
https://doi.org/10.15633/acr.2408Słowa kluczowe:
acedia, lype, teo-antropologia ontologiczna, aksjologia egzystencjalna, , bycie sobąAbstrakt
W artykule bada się problem relacji dwóch zjawisk Ewagriańskiej teo-antropologii: acedii (zniechęcenie) i lype (smutek). Problem jest rozpatrywany z perspektywy antropologii ontologicznej (bada człowieka od strony możliwości i powinności bycia sobą). Celem analiz jest wykazanie i wyjaśnienie różnic dzielących acedię i lype poprzez ich uzasadnienie antropologiczne. Cel jest osiągany przy pomocy pojęć aksjologii egzystencjalnej. W artykule zmierza się do pokazania, że acedia i lype wskazują w człowieku na różne wymiary: acedia wypacza w egzystencji sferę nastawienia na wartości podstawowe; lype wypacza w egzystencji obszar nastawienia na wartości pozytywne, których urzeczywistnienie oznacza jej spełnienie.
Bibliografia
Św. Antoni, Żywot. Pisma ascetyczne, tłum. E. Dąbrowska i in., Kraków 2005.
Ewagriusz z Pontu, Pisma ascetyczne, t. 1, tłum. K. Bielawski i in., Kraków 1998.
Ewagriusz z Pontu, Pisma ascetyczne, t. 2, tłum. M. Grzelak i in., Kraków 2005.
Evagrius of Pontus, The Greek Ascetic Corpus, ed. and trans. R. E. Sinkiewicz, New York–Oxford 2003.
Baranowska M. M., Bóg w myśli Schelera, Kraków 2011.
Kaznowski P., Krótka historia metafizycznego znużenia, „Christianitas” 44 (2010), s. 40–57.
Leloup J.-Y., Hezychazm. Zapomniana tradycja modlitewna, tłum. H. Sobieraj, Kraków 1996.
Luijpen W., Fenomenologia egzystencjalna, tłum. B. Chwedeńczuk, Warszawa 1972.
Macheta L., Aktualność Ewagriańskiej koncepcji ośmiu logismoi. Antropologia duchowości, [w:] Chrześcijaństwo a współczesne koncepcje człowieka, red. L. Suchanek, Kraków 2013, s. 131–141.
Macheta L., Demon południa i zafałszowanie egzystencji. O acedii starożytnego mnicha i „zbędności” inteligenta rosyjskiego XIX wieku, Kraków 2003.
Misiarczyk L., Osiem „logismoi” w pismach Ewagriusza z Pontu, Kraków 2007.
Nault J.-Ch., Acedia: Enemy of spiritual joy, „Communio” 31 (2004), s. 236–258.
Nieścior L., Anachoreza w pismach Ewagriusza z Pontu, Kraków 1997.
Nieścior L., Kategorie myśli w nauce ascetycznej Ewagriusza z Pontu, „Roczniki Humanistyczne” 44 (1996) z. 3, s. 203–230.
Nieścior L., Pojęcie apathei w pismach Ewagriusza z Pontu, „Studia Paradyskie” 6/7 (1996–1997), s. 105–133.
Nieścior L., „Πρακτική” jako walka ze złymi myślami w nauce Ewagriusza z Pontu, „Vox Populi” 17 (1997) t. 32–33, s. 105–113.
Nieścior L., Rozeznawanie myśli („διάκρισιϛ”) i spór z nimi („ἀντίρρησιϛ”) według Ewagriusza z Pontu, [w:] Droga doskonalenia chrześcijańskiego w epoce patrystycznej, red. F. Drączkowski, J. Pałucki, Lublin 1997, s. 31–56.
Nieścior L., Smutek w nauce Ewagriusza z Pontu, „Życie Duchowe” 59 (2009), s. 24–34.
Nieścior L., Trudy (πόνοι) jako termin ascetyczny u Ewagriusza z Pontu, „Studia Paradyskie” 5 (1995), s. 81–108.
Orlik P., Fenomenologia świadomości aksjologicznej. (Max Scheler – Dietrich von Hildebrand), Poznań 1995.
Pierwsza Księga Starców. Gerontikon, tłum. M. Borkowska, Kraków 1992.
Przybylski R., Uraz do materii. Esej o nadmiarze możliwości, „Znak” (1993) nr 458(7), s. 87–110.
Scheler M., Dobra a wartości, [w:] Z fenomenologii wartości, tłum. W. Galewicz, Kraków 1988, s. 46–59.
Scheler M., Wartości „wyższe” i „niższe”, [w:] Z fenomenologii wartości, tłum. W. Galewicz, Kraków 1988, s. 67–84.
Stróżewski W., Istnienie i wartość, Kraków 1981.
Stróżewski W., Od wartości bytu do bytu wartości, [w:] Dziedzictwo aksjologii fenomenologicznej. Studia i szkice, red. P. Duchliński, Kraków 2011, s. 15–33.
Tischner J., Świat ludzkiej nadziei. Wybór szkiców filozoficznych 1966–1975, Kraków 1992.
Św. Tomasz z Akwinu, Suma teologiczna. Uczucia, t. 10, tłum. J. Bardan, London 1967.
Węgrzecki A., Antropologiczny sens bycia sobą, [w:] Wokół filozofii spotkania, Kraków 2014, s. 184–191.
Węgrzecki A., Bycie sobą w świecie współczesnym, [w:] Kondycja człowieka współczesnego, red. Cz. Piecuch, Kraków 2006, s. 15–32.
Workowski A., Ontologiczne podstawy posiadania, Wrocław 2009.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Autorzy publikujący w czasopiśmie udzielają jego wydawcy zgody o następującej treści:
- Autor zachowuje autorskie prawa majątkowe do utworu, a jednocześnie udziela wydawcy czasopisma zgody na jego pierwszą publikację w wersji drukowanej i wersji online na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe oraz zgody na wykonywanie opracowań, w tym przekładów.
- Autor ma możliwość udzielania zgody niewyłącznej na opublikowanie utworu w wersji, która ukazała się w czasopiśmie (np. zamieszczenia go w repozytorium instytucjonalnym lub opublikowania w książce), wraz z informacją o jego pierwszej publikacji w czasopiśmie.
- Autor może umieścić swój utwór online (np. w repozytorium instytucjonalnym lub na swojej stronie internetowej) jeszcze przed zgłoszeniem utworu do czasopisma.
