Problem niezależności refleksji dramatycznej Józefa Tischnera od myśli teodramatycznej Hansa Ursa von Balthasara
DOI:
https://doi.org/10.15633/acr.3637Słowa kluczowe:
filozofia dramatu Tischnera, teodramatyka Balthasara, niezależność myśliAbstrakt
W niniejszym artykule podejmujemy problem niezależności myśli dramatycznej Józefa Tischnera oraz refleksji teodramatycznej Hansa Ursa von Balthasara. Wykazujemy, iż obaj autorzy, pomimo zbliżonego podejścia ogólnego i pewnych podobieństw w niektórych aspektach szczegółowych, rozwijają swą myśl (teo)dramatyczną niezależnie od siebie. W przypadku Balthasara można mówić o całkowitej niezależności od Tischnera. W przypadku Tischnera analizujemy przykłady formalnej zależności jego tekstów od Balthasara (cytowanie grzecznościowe, zapożyczenia terminologiczne) i wykazujemy, iż zależność ta ma charakter czysto marginalny i dotyczy jedynie ostatnich dwóch lat jego życia. We wniosku formułujemy więc tezę o „nieprzyczynowej równoczesności” dotyczącą wkładu obu autorów w rozwój tzw. nurtu dramatycznego, nawiązując w ten sposób do analogicznego zjawiska, o którym pisał sam Balthasar w kontekście prekursorów nurtu dialogicznego.
Bibliografia
Balthasar H. U. von, Die Entwicklung der musikalischen Idee. Versuch einer Synthese der Musik, Fritz Bartels Verlag, 1998 (Rozwój idei muzycznej. Próba syntezy muzyki, w: Hans Urs von Balthasar, Pisma wybrane, t. 2: Pisma z zakresu sztuki i religii, tłum. M. Urban, D. Jankowska, Kraków 2007, s. 25–53).
Balthasar H. U. von, Geschichte des eschatologischen Problems in der modernen deutschen Literatur, Einsiedeln 1998.
Balthasar H. U. von, Herrlichkeit. Eine theologische Ästhetik, Bd. 1–3, Einsiedeln 1961–1969 (Chwała. Estetyka teologiczna, t. 1–3, tłum. E Marszał, J. Zakrzewski, Kraków 2007–2013).
Balthasar H. U. von, Theodramatik, Bd. 1–4, Einsiedeln 1973–1983 (Teodramatyka, t. 1–2, tłum. W. Szymona, Kraków 2005–2006).
Balthasar H. U. von, Theologik, Bd. 1–3, Einsiedeln 1985–1987 (Teologika, t. 1–3, tłum. J. Zychowicz, Kraków 2004–2005).
Bobko A., Myślenie wobec zła, Kraków–Rzeszów 2007.
Capol C., Müller C., Hans Urs von Balthasar. Bibliographie 1925–2005. Neu bearbeitet und ergänzt von Cornelia Capol und Claudia Müller, Einsiedeln–Freiburg 2005.
Guerriero E., Hans Urs von Balthasar. Monografia, Kraków 2004.
Jagiełło J., Zuziak, W., Bądź wolność twoja, Kraków 2005.
Piech S. L., Bibliografia prac drukowanych księdza Józefa Tischnera, „Analecta Cracoviensia” 37 (2005), s. 73–170.
Przekonać Pana Boga. Z ks. Józefem Tischnerem rozmawiają Dorota Zańko i Jarosław Gowin, Kraków 2010.
Tischner J., „Épistémologie”, Fernand Van Steenberghen, Louvain 1947, [recenzja], „Collectanea Theologica” 26/4 (1955), s. 801–809.
Tischner J., Dziennik 1944–1949. Niewielkie pomieszanie klepek, Kraków 2014.
Tischner J., Fenomenologia świadomości egotycznej, w: J. Tischner, Studia z filozofii świadomości, Kraków 2006, s. 131–417.
Tischner J., Filozofia dramatu, Kraków 2012.
Tischner J., Ja transcendentalne w filozofii Edmunda Husserla, w: J. Tischner, Studia z filozofii świadomości, Kraków 2006, s. 9–127.
Tischner J., Podglądanie Pana Boga, „Znak” 511 (1997), s. 8–24.
Tischner J., Przestrzeń obcowania z drugim, „Analecta Cracoviensia” 9 (1977), s. 67–86.
Tischner J., Spór o istnienie człowieka, Kraków 2011.
Tischner J., Życie wewnętrzne Boga, w: J. Tischner, Ksiądz na manowcach, Kraków 2007, s. 88–101.
Wołowski L., L’approccio agatologico-cristologico al concetto di persona nella riflessione teatrologica-teologica di Hans Urs von Balthasar e di Józef Tischner, „Polonia Sacra” 23 (2019) nr 1 (55), s. 31–51.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).
