Etykieta językowa wobec osób z niepełnosprawnością. Wybrane zasady i aspekty grzeczności

Autor

  • Marta Bolińska Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

DOI:

https://doi.org/10.15633/acr.3643

Słowa kluczowe:

etykieta językowa, grzeczność, niepełnosprawni, społeczna gra

Abstrakt

Etykieta językowa stanowi ważną część etykiety ogólnej. Tworzy katalog przyjętych w danej kulturze i w określonym społeczeństwie wzorów językowych zachowań grzecznościowych, przyporządkowanych konkretnym sytuacjom pragmatycznym. Etykieta językowa, także wobec osób z niepełnosprawnością, to wycinek grzeczności językowej, która powinna obowiązywać i dotyczyć każdego użytkownika języka. Jako przestrzeń badań jest ważna i potrzebna dlatego, że może stać czynnikiem istotnie oddziałującym na międzyludzką komunikację.

Bibliografia

Barbasiewicz M., Dobre maniery w przedwojennej Polsce, Warszawa 2012.

Cohen J., Praktyczny poradnik savoir-vivre wobec osób niepełnosprawnych, http://niepelnosprawni.sggw.pl/MPIPS_Savoir_vivre.pdf (12.02.2019).

Chrzanowska I., Pedagogika specjalna. Od tradycji do współczesności, Kraków 2015.

Gumowska I., ABC dobrego wychowania, Warszawa 1962.

Język a kultura, t. 6: Polska etykieta językowa, pod red. J. Anusiewicza i M. Marcjanik, Wrocław 1992.

Język a kultura, t. 17: Życzliwość i agresja w języku i kulturze, pod red. A. Dąbrowskiej i A. Nowakowskiej, Wrocław 2005.

Krause A., Współczesne paradygmaty pedagogiki specjalnej, Kraków 2010.

Kuchowicz Z., Obyczaje staropolskie XVII–XVIII wieku, Łódź 1975.

Łaziński M., O panach i paniach. Polskie rzeczowniki tytularne i ich asymetria rodzajowo-płciowa, Warszawa 2006.

Łoziński W., Życie polskie w dawnych wiekach, Warszawa 2006.

Marcjanik M., Mówimy uprzejmie, Warszawa 2009.

Marcjanik M., Grzeczność w komunikacji językowej [Wprowadzenie teoretyczno-

-metodologiczne], Warszawa 2007.

Marcjanik M., Grzeczność w komunikacji językowej, [Podsumowanie. Obraz grzeczności przełomu wieków], Warszawa 2008.

Marcjanik M., Polska grzeczność językowa, Kielce 1997.

Olechowska A., Specjalne potrzeby edukacyjne, Warszawa 2016.

Ożóg K., Zwroty grzecznościowe współczesnej polszczyzny mówionej (na materiale języka mówionego mieszkańców Krakowa, Warszawa 1990.

Pease A. i B., Mowa ciała, przekł. J. Grabiak, Poznań 2010.

Polszczyzna XX wieku: ewolucja i perspektywy rozwoju, pod red. S. Dubisza i S. Gajdy, Warszawa 2001.

Polszczyzna na co dzień, pod red. M. Bańki, Warszawa 2006.

Sadowska S., Ku edukacji zorientowanej na zmianę społecznego obrazu osób niepełnosprawnych, Toruń 2005.

Skudrzyk A., Normy grzecznościowych zachowań językowych, http://www.sjikp.us.edu.pl/wp-content/uploads/2017/05/aldona_skudrzyk.pdf (19.03.2019).

Tarkowski Z., Dzieci z zaburzeniami zachowania, emocji i mowy, Gdańsk 2016.

Tazbir J., Kultura szlachecka w Polsce. Rozkwit–upadek–relikty, Poznań 1998.

Tomiczek E., Z badań nad istotą grzeczności językowej, w: Język a kultura, t. 6: Polska etykieta językowa, pod red. J. Anusiewicza i M. Marcjanik, Wrocław 1992.

Współczesna polszczyzna. Wybór opracowań. Programy dydaktyczne, bibliografia, etykieta językowa, pod red. J. Barmińskiego, Lublin 2004.

Zgółkowie H. i T., Językowy savoir-vivre, Poznań 1992.

Żółkowska T., Wyrównywanie szans społecznych osób z niepełnosprawnością intelektualną. Uwarunkowania i obszary, Szczecin 2004.

Pobrania

Opublikowane

2020-07-31

Numer

Tom 51 (2019)

Dział

Bez nazwy

Licencja

Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.

Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:

  • utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
  • obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
  • włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
  • udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)

Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:

  • zostanie podany autor i tytuł utworu,
  • zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).