Współczesne kanony na temat Biskupa Rzymskiego: łacińskie i wschodnie. Porównanie oraz ich źródła
DOI:
https://doi.org/10.15633/acan.3703Słowa kluczowe:
Biskup Rzymski, Kolegium Biskupów, kodeks łaciński, kodeks wschodni, prymatAbstrakt
Osoba oraz urząd Biskupa Rzymskiego – najwyższy i najważniejszy w całym Kościele, nieporównywalny z żadnym innym urzędem, czy to w samym Kościele, czy też w społeczności świeckiej, trwający nieprzerwanie przez wieki oraz tysiąclecia i jednocześnie pozostający niezmiennym i ciągle z pietyzmem odkrywanym – to problematyka i tematyka niezmiernie bogata, ważna i złożona. To również przedmiot wielowiekowej i dogłębnej analizy teologiczno-prawnej, który doczekał się wielu interesujących monografii oraz innych szczegółowych studiów, w tym ważnych sympozjów naukowych, ale również publikacji zawierających osobiste odniesienia do konkretnych papieży. Artykuł poddaje analizie współczesne kanony na temat Biskupa Rzymskiego, to jest kanony zawarte w kodeksach prawa kanonicznego promulgowanych przez papieża Jana Pawła II, czyli w kodeksie łacińskim z roku 1983 oraz w kodeksie wschodnim z roku 1990. Prezentowana wypowiedź to jedynie zarysowanie bardzo bogatej problematyki, z którą wiąże się między innymi szczegółowe studium oraz analiza syntetycznie wskazanych źródeł kanonów łacińskich oraz wschodnich dotyczących osoby oraz urzędu Biskupa Rzymskiego. Setna rocznica urodzin św. Jana Pawła II, który w szczególności Kościołowi w Polsce, który w szczególności Kościołowi w Polsce przybliżył osobę oraz urząd Biskupa Rzymskiego swoim długim oraz bogatym pontyfikatem, zachęca do ciągłej analizy tego wyjątkowego urzędu.
Bibliografia
Allocutio Summi Pontificis occasione praesentationis Codicis Canonum Ecclesiarum Orientalium in XXVIII Congregatione generali Synodus Episcoporum habita, „Communicationes” 22 (1990), s. 205–211.
Codex Iuris Canonici Pii X Pontificis Maximi iussu digestus Benedicti Papae XV auctoritate promulgatus praefatione, fontium annotatione et indice analytico-alphabetico ab emo Petro Card. Gasparri auctus, Romae MCMXVIII.
Congregazione per la Dottrina della Fede, Il Primato del successore di Pietro nel mistero della Chiesa. Testo e commenti, Città del Vaticano 2002.
Kodeks kanonów Kościołów wschodnich promulgowany przez papieża Jana Pawła II, Lublin 2002.
Kodeks prawa kanonicznego. Przekład polski zatwierdzony przez Konferencję Episkopatu Polski 2008.
Konstytucja apostolska Universi Dominici Gregis Ojca Świętego Jana Pawła II o wakacie Stolicy Apostolskiej i wyborze Biskupa Rzymskiego, Watykan 1996.
Litterae Apostolicae Motu Proprio Datae Quibus nonnullae normae Codicis Iuris Canonici immutantur, „Acta Apostolicae Sedis” 107 (2016), s. 602–606.
Papież Franciszek, List apostolski motu proprio „Mitis Iudex Dominus Iesus”, reformujący kanony Kodeksu Prawa Kanonicznego dotyczące spraw o orzeczenie nieważności małżeństwa. List apostolski motu proprio „Mitis et misericors Iesus”, reformujący kanony Kodeksu Kanonów Kościołów Wschodnich dotyczące spraw o orzeczenie nieważności małżeństwa (tekst łacińsko-polski), Tarnów
Pontificia Commissio Codici Iuris Canonici Authentice Interpretando, Codex Iuris Canonici fontium annotatione et indice analytico-alphabetico auctus, Città del Vaticano 1989.
Pontificium Consilium De Legum Textibus Interpretandis, Codex Canonum Ecclesiarum Orientalium auctoritate Ioannis Pauli PP. II promulgatus. Fontium annotatione auctus, Città del Vaticano 1995.
Sobór Watykański II, Konstytucje. Dekrety. Deklaracje, tekst polski, nowe tłumaczenie, Poznań 2002.
Literatura
AA. VV., Il primato del successore di Pietro. Atti del simposio teologico, Roma, dicembre 1996, Città del Vaticano 1998.
Alonso F. A., Cum Petro et sub Petro. Primato ed episcopato dal Vaticanum I al Vaticanum II, Milano 2019.
Arrieta J. I., Diritto dell’organizzazione ecclesiastica, Milano 1997.
Bianchi P., Il potere giudiziario del Romano Pontefice, „Quaderni di diritto ecclesiale” 13 (2000), s. 64–82.
Bertone T., I miei papi, Torino 2018.
Candia F., Collegialità e Sinodo dei Vescovi sotto il pontificato di Papa Francesco, Rubbettino 2018.
Chiappetta L., Il codice di diritto canonico. Commento giuridico-pastorale, vol. 1, Napoli 1988.
Coccopalmerio F., Verso possibili, nuove forme di esercizio del primato? Un tentativo di risposta a „Ut unum sint”, n. 95 con una esegesi del can. 333 § 2, „Periodica” 108 (2019), s. 381–408.
Corecco E., Gerosa L., Il diritto della Chiesa, Milano 1995.
Dziwisz S., Świadectwo, Warszawa 2007.
Errázuriz M. C. J., Corso fondamentale sul diritto nella Chiesa, vol. 1: Introduzione. I soggetti ecclesiali di diritto, Milano 2009.
Erdő P., Władza Biskupa Rzymu. Ujęcie historyczno-prawne, „Annales Canonici” 8 (2012), s. 5–21.
Fürst C. G., Canones Synopse zum Codex Iuris Canonici und Codex Canonum Ecclesiarum Orientalium, Freiburg–Basel–Wien 1992.
Grocholewski Z., Canoni riguardanti il Papa e il Concilio Ecumenico nel Nuovo Codice di Diritto Canonico, „Apollinaris” 93 (1999) 3–4, s. 571–610.
Grocholewski Z., Il Romano Pontefice come giudice supremo nella Chiesa, „Ius Ecclesiae” 7 (1995), s. 39–64.
Granfield P., Papal resignation, „Jurist” (1978), s. 118–131.
Jamin J., Il foro personale del Romano Pontefice per i capi di stato, „Ius Ecclesiae” 27 (2015), s. 555–576.
Krzywda J., Prymat papieski i Kolegium Biskupów w świetle nauki Vaticanum I i II, Kraków 2008.
Lattanzi U., Il primato romano, Brescia 1962.
Mazzoni G., Episcopato collegialità e primato: presupposti teologici e giuridici, „Monitor Ecclesiasticus” 115 (1990) 3, s. 535–549.
Müller G. L., Papież: posłannictwo i misja, Kraków 2017.
Paolis V. De, Feliciani G., Longhitano A., Manzanares J., Sobański R., Collegialità e primato, Bologna 1993.
Pospishil V. J., Eastern Catholic Church Law. According to the Code of Canons of the Eastern Churches, New York 1993.
Primato pontificio ed episcopato. Dal primo millennio al Concilio Ecumenico Vaticano II. Studi in onore dell’Arcivescovo Agostino Marchetto, a cura di J. Ehret, Città del Vaticano 2013.
Il primato del Vescovo di Roma nel primo millennio. Ricerche e testimonianze. Atti del symposio storico-teologico, Roma, 9–13 Ottobre 1989, a cura di M. Maccarrone, Città del Vaticano 1991.
Rahner K., Ratzinger J., Episcopato e primato, Brescia 1966.
Rozkrut T., Abdykacja, w: Leksykon prawa kanonicznego, red. M. Sitarz, Lublin 2019, k. 1–3.
Rozkrut T., Instytucja Synodu Biskupów w Kościele posoborowym, Tarnów
Rozkrut T., Kontekst i zarys tematyki motu proprio „De concordia inter Codices”, w: Chrzest i małżeństwo – harmonizacja ustawodawstwa, red. H. Stawniak, R. Kamiński, Warszawa 2018, s. 11–25.
Rozkrut T., Nowelizacja Konstytucji Apostolskiej „Universi Dominici Gregis”, „Annales Canonici” 3 (2007), s. 265–267.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrót oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0).
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu).
