Kanon 1311 § 2 kodeksu prawa kanonicznego jako program odnowionego prawa karnego kanonicznego. Pierwsze uwagi

Abstrakt

Artykuł jest komentarzem systematycznym do nowego kan. 1311 § 2 CIC/21. Autor odczytuje ten przepis jako program odnowionej księgi VI CIC/21. Program ten streszcza w trzech wymiarach (i częściach tego artykułu): I. roli przełożonego kościelnego w wykonywaniu przez Kościół jego prawa karania wiernych; II. metazasad prawa karnego w Kościele: III. funkcji prawa karnego kanonicznego i kary kanonicznej. Zdaniem autora komentowany przepis ma charakter duszpasterski i powinien być stosowany przez każdego przełożonego kościelnego, nie tylko ordynariusza (I.1.). Podążając za teologią św. Tomasza z Akwinu, uznaje, że przedmiotem ochrony prawa karnego w Kościele jest dobro wspólne (bonum communitatis), a stąd zbędny jest dodatek singulorumque christifidelium (I.2.2.2.). Autor wskazuje, że nowe prawo karne kanoniczne rozszerza obowiązek prawny wszczynania procesu karnego na wszystkie sprawy karne (I.2.3.1.) i ubolewa, że reformie nie towarzyszy nowelizacja procedury karnej (I.2.3.2.). Zgodnie z tradycją kanoniczną wyjaśnia potrójną rolę przełożonego kościelnego w sprawach karnych: jako pasterza, ojca i sędziego (I.3.), ale z karą kanoniczną jako ultima ratio (I.3.3.). Wskazuje, że kan. 1311 § 2 CIC/21 wprowadza zasadę miłości duszpasterskiej (caritas pastoralis), podkreśla kanoniczne rozumienie zasady praworządności (cum aequitate canonica) oraz zasady Nulla poena sine processu (II.). Odnośnie do funkcji prawa karnego kanonicznego autor odrzuca naukę prawa świeckiego w tym zakresie i wskazuje na trzy w znowelizowanej księdze VI CIC/21, wymienione in fine kan. 1311 § 2 CIC/21 (III.1.), które następnie analizuje, odwołując się często do nauki św. Tomasza z Akwinu (III.3.). Dla autora nowy kan. 1311 § 2 CIC/21 jest bramą (ianua) nowego prawa karnego Kościoła łacińskiego.