Przełożony kościelny a notitia criminis w sprawie zastrzeżonego dla Kongregacji Nauki Wiary przestępstwa przeciwko VI przykazaniu Dekalogu
DOI:
https://doi.org/10.15633/acan.4159Słowa kluczowe:
przestępstwo kanoniczne, kanoniczne prawo karne, przestępstwa przeciwko VI przykazaniu Dekalogu, przestępstwa zastrzeżone dla Kongregacji Nauki Wiary, doniesienie o przestępstwie, zawiadomienie o przestępstwie, notitia criminis, dochodzenie wstępneAbstrakt
Autor w artykule przedstawił analizę odpowiedzialności ordynariusza, który otrzymuje informację o możliwym przestępstwie przeciwko VI przykazaniu Dekalogu, zastrzeżonym dla Kongregacji Nauki Wiary, w świetle Vademecum opublikowanego przez tę Kongregację 16 lipca 2020 roku. Prezentowane są następujące zagadnienia: notitia criminis jako źródło wiedzy o możliwym przestępstwie, problem właściwości ordynariusza oraz kryteria wstępnej weryfikacji otrzymanej informacji. W konkluzji autor dostrzega, że swoboda ordynariusza w dokonywaniu oceny wiadomości o przestępstwie oraz podjęciu decyzji o dochodzeniu wstępnym zostaje znacznie zmniejszona. Ograniczenie uznaniowości jest jednym z istotnych elementów niedawnej reformy kanonicznego prawa karnego przeprowadzonej przez papieża Franciszka.
Bibliografia
Codex Iuris Canonici auctoritate Ioannis Pauli PP. II promulgatus, 25.01.1983, „Acta Apostolicae Sedis” 75 (1983) pars 2, s. 1–317; tekst łacińsko-polski: Kodeks prawa kanonicznego, przekład zatwierdzony przez Konferencję Episkopatu Polski, Poznań 1984.
Codex Iuris Canonici Pii X Pontificus Maximi iussu digestus Benedicti Papae XV auctoritate promulgatus (27.05.1917), „Acta Apostolicae Sedis” 9 (1917) pars 2, s. 1–593.
Congregatio Pro Doctrina Fidei, Normae de gravioribus delictis Congregationi pro Doctrina Fidei reservatis, 21.05.2010, „Acta Apostolicae Sedis” 102 (2010), s. 419–431; tekst polski w: „L’Osservatore Romano. Wydanie polskie” 31 (2010) nr 10, s. 53–56.
Congregazione per la Dottrina della Fede, Vademecum su alcuni punti di procedura nel trattamento dei casi di abuso sessuale di minori commessi da chierici, 16.07.2020, „L’Osservatore Romano. Edizione quotidiana” 160 (2020) n. 261, 17.07.2020, s. 7–10; tekst polski w: Odpowiedź Kościoła na dramat wykorzystania seksualnego małoletnich: aspekt prawny. Dokumenty i komentarze, red. P. Studnicki, M. Dalgiewicz, Ząbki 2020, s. 59–99.
Franciscus, De sanctionibus poenalibus in Ecclesia. Il nuovo Libro VI del Codice di Diritto Canonico, 23.05.2021, „L’Osservatore Romano. Edizione quotidiana” 161 (2021) nr 122, 1.06.2021, s. 2–4.
Franciscus, Constitutio apostolica „Pascite gregem Dei” qua Liber VI „Codicis Iuris Canonici” reformatur, 23.05.2021, „L’Osservatore Romano. Edizione quotidiana” 161 (2021) nr 122, 1.06.2021, s. 2–3.
Francesco, Lettera apostolica in forma di motu proprio Vos estis lux mundi, 7.05.2019, „L’Osservatore Romano. Edizione quotidiana” 159 (2019) nr 106, 10.05.2019, s. 10; tekst polski w: Odpowiedź Kościoła na dramat wykorzystania seksualnego małoletnich: aspekt prawny. Dokumenty i komentarze, red. P. Studnicki, M. Dalgiewicz, Ząbki 2020, s. 46–56.
Ioannes Paulus PP. II, Litterae apostolicae motu proprio datae Sacramentorum sanctitatis tutela quibus Normae de gravioribus delictis Congregationi pro Doctrina Fidei reservatis promulgantur, 30.04.2001, „Acta Apostolicae Sedis” 93 (2001), s. 737–739; tekst polski w: Odpowiedź Kościoła na dramat wykorzystania seksualnego małoletnich: aspekt prawny. Dokumenty i komentarze, red. P. Studnicki, M. Dalgiewicz, Ząbki 2020, s. 13–15.
Jan Paweł II, Posynodalna adhortacja apostolska „Pastores gregis” o biskupie, słudze Ewangelii Jezusa Chrystusa dla nadziei świata, 16.10.2003, Libreria Editrice Vaticana 2003.
Konferencja Episkopatu Polski, Wytyczne dotyczące etapu wstępnego wewnętrznego postępowania kościelnego w przypadku oskarżeń duchownych o czyny przeciwko szóstemu przykazaniu z osobą małoletnią, 8.10.2014 (ze zm.), „Akta Konferencji Episkopatu Polski” 22 (2019) nr 31, s. 261–270.
Kongregacja ds. Biskupów, Dyrektorium o pasterskiej posłudze biskupów „Apostolorum successores”, 22.02.2004, wyd. polskie Kielce 2005.
Sacra Congregatio S. Offici, Instructio de modo procedendi in causis sollicitationis secundum constitutionem „Sacramentum Poenitentiae”, 20 Februarii 1866, w: Codicis Iuris Canonici Fontes, ed. P. Gasparri, t. 4, Romae 1951, nr 990, s. 267–272.
Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Dz. U. Nr 29 poz. 154, ze zm.
Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw, Dz. U. 2019 r. poz. 1694.
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego, Dz. U. 1997 r. Nr 89 poz. 555, ze zm.
Althaus R., Kommentar zum Kan. 1717, w: R. Althaus, K. Lüdicke, Der kirchliche Strafprozess nach dem Codex Iuris Canonici und Nebengesetzen. Normen und Kommentar, Essen 2015.
Arrieta J.I., Ai vescovi i mezzi adeguati per prevenire e punire reati nella Chiesa, „L’Osservatore Romano. Edizione quotidiana” 161 (2021) nr 122, 1.06.2021, s. 5.
Arrieta J.I., El proyecto de revisión del libro VI del Código de Derecho Canónico, „Anuario de Derecho Canónico” 2 (2013), s. 211–231.
Astigueta D.G., L’investigazione previa: alcune problematiche, „Periodica” 98 (2009), s. 195–233.
Astigueta D.G., Lettura di „Vos estis lux mundi”, „Periodica” 108 (2019) nr 3, s. 517–550.
Astigueta D.G., Lo scandalo nel CIC: significato e portata giuridica, „Periodica” 92 (2003), s. 589–651.
Borek D., Przestępstwa zastrzeżone dla Kongregacji Nauki Wiary. Normy materialne i proceduralne, Tarnów 2019.
Brzemia-Bonarek A., „Fumus delicti” w sprawie o nieważność małżeństwa: przyjmowanie denucjacji przez sędziego kościelnego i dalsze procedowanie – wybrane zagadnienia (w druku).
Cito D., Appunti su questioni penali nell’istruttoria matrimoniale, w: L’istruttoria nel processo di nullità matrimoniale, ed. Arcisodalizio della Curia Romana, Città del Vaticano 2014, s. 53–68.
Cito D., Norme „De gravioribus delictis”. Commentario, w: Norme procedurali canoniche commentate, a cura di M. del Pozzo, Roma 2013, s. 627–655.
Cortés Diéguez M., La investigación previa y el proceso administrativo penal, „Revista Española de Derecho Canónico” 70 (2013), s. 513–545.
Dezzuto C., Le principali obiezioni alla prassi della Congregazione per la Dottrina della Fede nel trattamento dei „delicta graviora” ad essa riservati, w: I delitti riservati alla Congregazione per la Dottrina della Fede. Norme – prassi – obiezioni, a cura di C. Papale, Roma 2017, s. 75–119.
Dubiel S., Wartość dowodowa anonimów w procesach kościelnych, Lublin 1993.
García Matamoro L.A., Comentario al can. 1717, w: Código de Derecho Canónico. Edición bilingüe comentada por profesores de derecho canónico de la Universidad Pontificia de Salamanca, Madrid 2014, s. 982–983.
Ghirlanda G., Doveri e diritti implicati nei casi di abusi sessuali perpetrati da chierici, „Periodica” 91 (2002) nr 1, s. 29–48.
Gudenus Ph. E., Denuncia, w: Diccionario General de Derecho Canónico, obra dirigida y coordinada por J. Otaduy, A. Viana, J. Sedano, vol. 3, Pamplona 2012, s. 56–57.
Hermann M., Prawdopodobieństwo w retoryce rzymskiej, „Res Theorica” 1 (2014) nr 1, s. 61–76.
Krukowski J., Komentarz do kan. 1717, w: Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego, t. 5: Księga VII. Procesy, red. J. Krukowski, Poznań 2007, s. 301–403.
Lagges P.R., La investigación preliminar del c. 1717 a la luz de las „Essential Norms”, „Fidelium Iura” 13 (2003), s. 71–118.
Lempa F., Kanoniczna ochrona karna małoletnich przed nadużyciami seksualnymi, Białystok 2013.
Majer P., Prawo kanoniczne a zgorszenie, „Pastores” (2013) nr 59, s. 127–134.
Majer P., Problem wykorzystywania seksualnego małoletnich w Kościele. Perspektywa prawnokanoniczna, w: Seksualne wykorzystywanie małoletnich w Kościele. Problem – odpowiedź Kościoła – doświadczenie polskie, red. A. Żak, E. Kusz, Kraków 2018, s. 209–241.
Martínez Fernández S., Problemas del proceso extrajudicial. La relación de justicia, „Anuario de Derecho Canónico” 9 (2020), s. 15–66.
Milite P., La discrezionalità dell’ordinario riguardo ai presupposti dell’azione penale in ordine al delitto di „pedofilia”, „Quaderni dello Studio Rotale” 16 (2006), s. 131–145.
Miragoli E., Celibato sacerdotale: responsabilità del vescovo e funzione del diritto particolare, „Quaderni di Diritto Ecclesiale” 18 (2005), s. 116–140.
Miras J., Guía para el procedimiento administrativo canónico en materia penal, „Ius Canonicum” 57 (2017), s. 323–385.
Miziński A., Natura, przedmiot i podmioty dochodzenia wstępnego w kanonicznym postępowaniu karnym, „Prawo, Administracja, Kościół” 5 (2001) nr 1, s. 53–89.
Mosconi M., Commentario al can. 1717, w: Redazione di Quaderni di Diritto Ecclesiale, Codice di diritto canonico commentato, Milano 2001, s. 1310.
Mosconi M., Principali doveri del vescovo davanti alla notizia di un delitto „più grave” commesso contro la morale o nella celebrazione dei sacramenti, „Quaderni di diritto ecclesiale” 25 (2012), s. 281–315.
Naz R., Dénonciation, w: Dictionnaire de Droit Canonique, sous la direction de R. Naz, t. 4, Paris 1949, kol. 1123–1126.
Naz R., Inquisition, w: Dictionnaire de Droit Canonique, sous la direction de R. Naz, t. 5, Paris 1953, kol. 1418–1426.
Nuñez G., Procesos penales especiales. Los „delicta graviora”, „Ius Canonicum” 53 (2013), s. 573–620.
Ostrowski J., L’indagine previa nel processo penale giudiziario in riferimento alla dimissione dallo stato clericale nel Codice di Diritto Canonico di 1983, „Studia Prawnoustrojowe” 14 (2014) nr 24, s. 257–267.
Papale C., Errori procedurali più ricorrenti nei casi di „delicta graviora”, w: I delitti riservati alla Congregazione per la Dottrina della Fede. Norme – prassi – obiezioni, a cura di C. Papale, Roma 2017, s. 121–130.
Papale C., L’indagine previa, w: La procedura nei delitti riservati alla Congregazione per la Dottrina della Fede, a cura di C. Papale, Roma 2018, s. 9–25 (Quaderni di Ius Missionale, 12).
Papale C., Il processo penale canonico. Commento al Codice di Diritto Canonico. Libro VII, Parte IV, Roma 2012.
Pawluk T., Kanoniczny proces karny, Warszawa 1978.
Pawluk T., Prawo kanoniczne według Kodeksu Jana Pawła II, t. 4: Doczesne dobra Kościoła. Sankcje w Kościele. Procesy, Olsztyn 1990.
Sánchez R.R., La investigación previa al proceso penal canónico y la defensa del acusado, „Revista Española de Derecho Canónico” 74 (2017), s. 217–236.
Sánchez-Girón Renedo J.L., El motu proprio „Vos estis lux mundi”: contenidos y relación con otras normas del derecho canónico vigente, „Estudios Eclesiásticos” 94 (2019), s. 655–703.
Sánchis J.M., Comentario al can. 1717, w: Comentario Exegético al Código de Derecho Canónico, obra dirigida y coordinada por Á. Marzoa, J. Miras, R. Rodríguez-
-Ocaña, vol. 4/2 Pamplona 1996, s. 2062–2063.
Świto L., Pedofilia w Kościele: co o niej wiedzą przełożeni, „Rzeczpospolita” 14.03.2019, nr 62, s. A18.
Tammaro C., Ordinario propio, w: Diccionario General de Derecho Canónico, obra dirigida y coordinada por J. Otaduy, A. Viana, J. Sedano, vol. 5, Pamplona 2012, s. 825–827.
Toxé Ph., La mise en œuvre des normes concernant les delicta graviora, „L’Année Canonique” 57 (2016) n. 1, s. 285–330.
Vajani D., La procedura canonica a livello diocesano nel caso dei „delicta graviora”, „Quaderni di Diritto Ecclesiale” 25 (2012), s. 316–355.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrót oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0).
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu).
