Three histories of one Slovakia. On Polish literature of the interwar period on the situation of Slovaks in the face of the fall of the Habsburg monarchy
DOI:
https://doi.org/10.15633/fhc.3603Keywords:
First Czechoslovak Republic, Polish-Czech relations, Polish-Slovak relations, historiography, political commentary, Second Polish RepublicAbstract
The aim of this article is to show the attitude of Polish interwar literature (political commentary, historiography) towards the role of Slovaks in building the First Czechoslovak Republic and their situation in the state they shared with Czechs. The collected material has been divided into three categories: pro-Hungarian, pro-Czech (pro-Czechoslovak) and pro-Slovak, but the author also notes an interest in Slovakia related to the Slavic studies conducted during the Second Polish Republic. The works discussed in this article attempted to compare the Slovaks’ situation under the Hungarian rule and in Czechoslovakia; to answer the question whether the Czechoslovak nation existed; and to suggest to whom the Polish state should bind its future on the international arena (support Hungary’s aspirations to recover Slovakia, establish good relations with Prague, or support the Slovak nationalist movement against Czechs).References
Primary sources:
Batowski H., Unja czesko-słowacka, Warszawa 1931.
Batowski H., Współpraca słowiańska. Zagadnienia polityczne, kulturalne i gospodarcze w przeszłości i teraźniejszości, Warszawa 1946.
Batowski H., Wzajemność słowiańska. Problemy polityczne i kulturalne w przeszłości i teraźniejszości, Bellona, R. 12, nr 35 (1930), pp. 335 – 382.
Batowski H., Zarys dziejów Słowacji w ostatnim dwudziestoleciu (1918–1937), Kraków 1938.
Batowski H., Zwięzły zarys dziejów Słowiańszczyzny, Kraków 1948.
Baudouin de Courtenay J., Czy istnieje naród i język czechosłowacki, Głos Polski, R. 7, vol. 158 (1924), s. 1.
Białynia Chołodecki J., Zborów. Pole chwały czesko-słowackiego oręża, Lwów 1924.
Bocheński A., Między Niemcami a Rosją, Warszawa 1937.
Dąbrowski J., Węgry, Kraków 1924.
Filochowski W., Cierpkie pobratymstwo, Warszawa 1938.
Gołąbek J., Życie polityczne Słowaków, Nasza Przyszłość, vol. 40 (1934), s. 32 – 64.
Grotowski Ż., Hanusz J., Od Przemysława do Masaryka (Rys historyczny) (Czechy mocarstwowe – odrodzenie narodowe – Republika Czechosłowacka), Kraków 1928.
Heck R., Orzechowski M., Historia Czechosłowacji, Wrocław, Warszawa 1969.
Hrušovský F., Zarys dziejów słowackich do r. 1918, Kraków 1938.
[Jakubski Z.] Niepokoyczycki K., Słowacy i Czesi. Zarys stosunków, Warszawa 1937.
Jehlicka F., Problem słowacki (stosunki na południowej granicy Polski), Warszawa 1922.
Jehliczka F., Quo Vadis Słowaczyzno?, Warszawa [1935].
Kierski K., Kwestja słowacka w przededniu rozstrzygnięcia, Poznań 1938.
Kierski K., Masaryk a Polska, Poznań 1934.
Kierski K., Masaryk a Polska, Poznań 1935.
Kierski K., Problemat polsko-czeski, Poznań 1931.
Korowicz M. S., Dzisiejsza Czechosłowacja z I mapką, Katowice 1948.
Korowicz M. S., Zarys dziejów Słowacji, Katowice, Wrocław 1948.
Krofta K., Zwięzłe dzieje Czechosłowacji, tłum. J. Magiera, Kraków 1934.
Kudela J., Czeskosłowackie i polskie wojsko w Rosji, Warszawa 1929.
Kurnatowski J., Czechosłowacja i Czechosłowacy, Frysztat 1926.
Kurnatowski J., Czesi i Słowacy, Warszawa 1933.
Lehr-Spławiński T., Piwarski K., Wojciechowski Z., Polska–Czechy. Dziesięć wieków sąsiedztwa, red. Z. Wojciechowski, Katowice, Wrocław 1947.
Łypacewicz W., Stosunki polsko-czeskie, Warszawa 1936.
Magiera J., Literatura czeska i słowacka, Warszawa 1929.
Magiera J., Od Białej Góry do Republiki Czechosłowackiej. Odczyt wygłoszony w „Powszechnych wykładach Uniwersytetu Jagiellońskiego” w 1927 r., Kraków [1927].
Niebezpieczeństwo korytarza czesko-rosyjskiego. Konieczność granicy polsko-węgierskiej. Co mówi o tem prasa polska? (z 2 mapami), Warszawa 1920.
Raubal S., Granica polityczna polsko-czechosłowacka, Warszawa 1927.
Scholze-Srokowski W., Józef Kudela, Czechosłowackie i polskie wojsko w Rosji. Warszawa 1929. Nakładem Hoesicka [recenzja], Bellona, R. 12, vol. 36 (1930), pp. 462 – 464.
Scholze-Srokowski W., Wojsko polskie na Syberji, Bellona, R. 12, vol 36 (1930), pp. 465 – 505.
Semkowicz W., Polacy i Słowacy w dziejowym stosunku, Kraków 1938.
Sieroszewski W., Dalaj-Lama. Powieść, t. 1 – 2, Kraków 1927.
Słowacja i Słowacy, red. W. Semkowicz, t. 1–2, Kraków 1937–1938.
„Słowak”, Rola Słowaczyzny w militarnym sojuszu Czechów z bolszewicką Rosją (tragedja narodu słowackiego), Nasza Przyszłość, vol. 47 (1936), pp. 70 – 109.
[Sopicki S.] Leskowiec K., Ku federacji z Czechosłowacją, Londyn 1941.
Stanek I., Zdrada i upadek. Z dziejów ruchu ludackiego w Słowacji, Warszawa 1962.
[Stapiński T.] Janowicz T., Czesi. Studjum historyczno-polityczne, Kraków 1936.
Studnicki W., Kwestja Czechosłowacja a racja stanu Polski, Warszawa 1938.
Studnicki W., Kwestja Czechosłowacja a racja stanu Polski, Warszawa 1938.
Tetmajer W., Istota sporu czesko-polskiego, Kraków 1919.
Unger F., Dlaczego Czesi nienawidzą Polski i Polaków?, Nasza Przyszłość, vol. 53 (1937), pp. 38 – 45.
Wolanowski L., Śladami brudnej sprawy, Warszawa 1954.
Zdziechowski M., Tragedja Węgier a polityka polska, Wilno 1920.
Zdziechowski M., Węgry i dookoła Węgier. Szkice polityczno-literackie, Wilno 1933.
Secondary sources:
Bieńkowski W., Semkowicz Władysław, in: Polski słownik biograficzny, t. 36, Warszawa–Kraków 1995–1996.
Dejmek J., Edvard Beneš a Polska międzywojenna (Uwagi w związku z jednym z aspektów polityki zagranicznej Beneša), Dzieje Najnowsze, vol. 3 (2000), pp. 89 – 118.
Essen A., Stosunki polsko-czechosłowackie 1925–1934. Szanse i zaniechania, in: Od poznania do zrozumienia. Polacy, Czesi, Słowacy w XX wieku, red. E. Orlof, Rzeszów 1999, s. 69 – 88.
Giza A., Słowacja przełomu XIX i XX wieku w opisach polskich podróżników, Szczecin 2004.
Gniazdowski M., Kwestia słowacka a polska idea „Trzeciej Europy”, in: Modernizacja, centrum, peryferie. Księga jubileuszowa z okazji 70. rocznicy urodzin Profesora Ryszarda Stemplowskiego, red. W. Borodziej, S. Dębski, Warszawa 2009.
Gniazdowski M., Obóz piłsudczykowsko-sanacyjny wobec słowackiego ruchu autonomistycznego, in: Stosunki polsko-słowackie w I połowie XX wieku (materiały pokonferencyjne), red. J. Głowińska, Wrocław 2006, pp. 28 – 45.
Gniazdowski M., „Zbližovacia akcia”. Predpoklady, rozvoj a výsledky pol’ského záujmu o Slovensko v medzivojnovom období, Kontakty, vol. 16 (2018), pp. 41 – 52.
Godlewski P., Polskie widzenie Słowaków, Dzieje Najnowsze, vol. 2 (1999), pp. 143 – 155.
Grudzień S., Działalność akademicka Henryka Batowskiego we Lwowie (1925–1927), Historia i Polityka, vol. 1 (8) (2009), pp. 133 – 150.
Grudzień S., Henryk Batowski a współpraca słowiańska (do 1939 roku), in: Henryk Batowski 1907–1999. Materiały z Sesji Naukowej PAU w dniu 18 kwietnia 2000 r., red. R. Majkowska, Kraków 2003, pp. 35 – 54.
Grzegorczyk P., Filochowski Wacław, in: Polski słownik biograficzny, vol. 6, Kraków 1948, s. 463 – 464.
Grzybek W., Magiera Jan Franciszek, in: Polski słownik biograficzny, t. 19, Wrocław [et al.] 1974, pp. 133 – 134.
Jagiełło M., Słowacy w polskich oczach. Obraz Słowaków w piśmiennictwie polskim, vol. 1 – 2, Warszawa, Nowy Targ 2005.
Janek I., František Jehlička and his activity in support of the Hungarian revision in Czechoslovakia in 1919–1938, Dvacáté Století, vol. 7, issue 2 (2015), pp. 43 – 55.
Konarski S., Kurnatowski Jerzy Karol, in: Polski słownik biograficzny, vol. 16, Wrocław [et al.] 1971, pp. 243 – 244.
Kornat M., Minister Józef Beck a sprawa słowacka. Refleksje i spostrzeżenia, Kontakty, vol. 16 (2018), pp. 99 – 107.
Kosicka-Pajewska A., Polska między Rosją a Niemcami. Koncepcje polityczne Adolfa Bocheńskiego, Poznań 1992.
Kozeński J., Czechosłowacja w polskiej polityce zagranicznej w latach 1932–1938, Poznań 1964.
Kozeński J., Próby zbliżenia polsko-czechosłowackiego w latach 1926–1931, Przegląd Zachodni, vol. 2 (1964), pp. 310 – 327.
Kozeński J., Towarzystwo polsko-czechosłowackie w Poznaniu w latach 1923–39, Przegląd Zachodni, vol. 2 (1960), pp. 337 – 346.
Koźmiński M., O stosunkach politycznych polsko-węgierskich w okresie międzywojennym (1918–1939), in: Przyjaźnie i antagonizmy. Stosunki Polski z państwami sąsiednimi w latach 1918–1939, red. Żarnowski, Wrocław [et al.] 1977, pp. 263 – 303.
Landau Z., Łypacewicz Wacław, in: Polski słownik biograficzny, vol. 18, Wrocław [et al.] 1973, pp. 596 – 598.
Lewicki K., Chołodecki Białynia Józef Dominik, in: Polski słownik biograficzny, vol. 3, Kraków 1937, pp. 403 – 404.
Lewkowicz Ł., Słowacja w polityce zagranicznej II Rzeczpospolitej – zarys problematyki, in: Między Rosją a Niemcami. Dyplomacja środkowoeuropejska w XX wieku, vol. 1, red. E. Alabrudzińska, Toruń 2014, pp. 148 – 163.
Łysek D., Obraz Słowaków w polskiej publicystyce w I połowie XX wieku (do 1938 roku). Postrzeganie słowackiej odrębności w kontekście „czesko-słowackiej wzajemności” i czechosłowakizmu, Klio, R. 39, vol. 4 (2016), pp. 119 – 138.
Marszał T., Jerzy Karol Kurnatowski (1874–1934), Biuletyn Szadkowski, vol. 5 (2005), pp. 7 – 29.
Muszalski E., Kierski Kazimierz, in: Polski słownik biograficzny, vol. 12, Wrocław [et al.] 1966–1967, pp. 429 – 430.
Nitsch K., Baudouin de Courtenay Jan, in: Polski słownik biograficzny, vol. 1, Kraków 1935, pp. 359 – 362.
Orlof E., Polskie badania słowacystyczne. Historiografia XX w., Dzieje Najnowsze, vol. 3 (1998), pp. 87 – 101.
Orlof E., Uwarunkowania polityczne polsko-słowackich kontaktów kulturalnych w dwudziestoleciu międzywojennym (ze szczególnym uwzględnieniem pracy konsulatów polskich w Słowacji), in: Polsko-słowackie stosunki po roku 1918, red. H. Mieczkowska, J. Hvišč, Wrocław 2002, pp. 147 – 158.
Roszkowski J. M., Stanowisko „Świata słowiańskiego” wobec sytuacji Słowaków i Polaków w Królestwie Węgierskim na początku XX w., in: Od poznania do zrozumienia. Polacy, Czesi, Słowacy w XX wieku, red. E. Orlof, Rzeszów 1999, pp. 9 – 19.
Roszkowski J. M., „Zapomniane Kresy”. Spisz, Orawa, Czadeckie w świadomości i działaniach Polaków 1895–1925, Nowy Targ 2018.
Sikorski T., Jerzy Karol Kurnatowski (1874–1934). Solidaryzm, kooperatyzm i pomoc wzajemna, Szczecin 2018.
Szklarska-Lohmannowa A., Polsko-czechosłowackie stosunki dyplomatyczne w latach 1918–1925, Wrocław, Warszawa, Kraków 1967.
Szymankiewicz B., Koncepcje sojuszy polsko-czechosłowackich, Historia Slavorum Occidentalis, vol. 1 (2013), pp. 165 – 178.
Trajdos T. M., Władysław Semkowicz wobec Słowacji, in: Od poznania do zrozumienia. Polacy, Czesi, Słowacy w XX wieku, red. E. Orlof, Rzeszów 1999, pp. 109 – 127.
Wierczyński S., Gołąbek Józef, in: Polski słownik biograficzny, t. 8, Wrocław [et al.] 1959, pp. 244 – 245.
Downloads
Published
Issue
Section
License
The author declares that he or she has full copyright to the work, and such copyright it is not limited to the extent applicable to this declaration, that the article is an original work and that it does not infringe any third-party rights.
The author agrees to a free-of-charge, non-exclusive and non-restricted use of the work by Pontifical University of John Paul II in Krakow i.e.:
- to record and duplicate: make copies of the work by means of printing, reprography, magnetic or digital storage;
- to circulate the original or the copies of the work (disseminate, lend or lease the original or copies thereof, publicly display, screen or make the work publicly available so that everyone is able to access it at the time and in place they wish to do so);
- to include the work in a compilation;
- the Pontifical University of John Paul II in Krakow may grant sublicenses Creative Commons Acknowledgement of authorship-Non-commercial use-Without derivative work 3.0 Poland
The Pontifical University of John Paul II in Krakow makes the work available on the Platform Periodicals belonging to the University, according to the licence Creative Commons Acknowledgement of authorship-Non-commercial use-Without derivative work 3.0 Poland. Accordingly, the author authorises all interested parties to use the work on the following conditions:
- the author and the title of the work will be listed,
- the place of publication (name of the periodical and an Internet link to the originally published work),
- the work will be distributed in a non-commercial way,
- no derivative works will be created.
