Specyfika głównych ośrodków życia monastycznego w Galii w IV i V wieku

Autor

  • Józef Pochwat Międzyzakonne Formacyjne Studium Teologiczne w Krakowie

DOI:

https://doi.org/10.15633/ps.2172

Słowa kluczowe:

mnich, szatan, pelagianizm, semipelagianizm, pryscylianizm

Abstrakt

Postaciami kluczowymi dla monastycyzmu Galii w IV i V wieku są: św. Marcin z Tours, Sulpicjusz Sewer, Jan Kasjan, Romanus i Lupicynius. Monastycyzm galijski odsłania inne podejście niż zasady wypracowane na Wschodzie. W samej Galii wykazuje również pewne zróżnicowanie.
Monastycyzm Wschodu charakteryzował się tym, że był zdecydowanie ascetyczno-anachorecki, w odróżnieniu od monastycyzmu galijskiego o nastawieniu apostolsko-ewangelizującym. Oba te podejścia wcale się nie wykluczają, wręcz przeciwnie, uczą zasady jedności w różnorodności. Pokazują, że w życiu monastycznym chodzi o praktykowanie życia oddanego Bogu w pełnym jego wymiarze, zarówno duchowym, jak i cielesnym. Jednakże sposób realizacji tych założeń nie musi być wszędzie jednakowy, na szczyt prowadzi bowiem wiele dróg.

Biogram autora

  • Józef Pochwat - Międzyzakonne Formacyjne Studium Teologiczne w Krakowie
    Józef Pochwat MS – urodzony w 1960, kapłan od 1986, dr hab., absolwent patrologii w Instytucie Teologii Dogmatycznej na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. Autor publikacji naukowych, popularnonaukowych, tłumacz, wykładowca, kapelan Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia w Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Krakowie-Łagiewnikach. Ostatnio wydał: La Salette w świetle dokumentów źródłowych i magisterium Kościoła, Kraków 2016; Kościół św. Faustyny, Kraków 2016; Pelagiusz, Pisma, Kraków 2017; Sulpicjusz Sewer, Kroniki, Kraków 2017 (Źródła Monastyczne, 79). E-mail: jotpe67@wp.pl.

Bibliografia

Artemi E., The Christological Controversy between Nestorius of Constantinople and Cyril of Alexandria, „Vox Patrum” 32 (2012) t. 57, s. 35–51.

Bielawski M., Wstęp, w: Żywoty ojców jurajskich, tłum. zbior., wstęp M. Bielawski, oprac. i red. M. Starowieyski, Kraków 1993 (Źródła Monastyczne, 1).

Chadwick H., Kościół w epoce wczesnego chrześcijaństwa, tłum. A. Wypustek, Warszawa 2004.

Chitty D. J., A pustynia stała się miastem. Wprowadzenie do dziejów monastycyzmu w Egipcie i Palestynie pod panowaniem chrześcijańskim, tłum. T. Lubowiecka, Kraków 2008 (Źródła Monastyczne, 45).

Colombás G. M., El monacato primitivo, t. 1–2, Madrid 1973.

Courcelle D., Revue des études latines, Paris 1968.

Desprez V., Początki monastycyzmu. Dzieje monastycyzmu chrześcijańskiego do Soboru Efeskiego (431), Kraków 1999 (Źródła Monastyczne, 21, 22).

Dokumenty synodów od 506 do 553 roku. Synody i Kolekcje Praw, układ i oprac., A. Baron, H. Pietras, Kraków 2014 (Źródła Myśli Teologicznej, 73).

Fontaine J., Chrześcijańska literatura łacińska. Rys historyczny, tłum. J. Słomka, Tarnów 1997.

Griffe E., Gaule chrétienne, t. 1–3, Paris 1964–1966.

Griffe E., S. Martin et le monachisme gaulois, w: S. Martin et son temps. Mémorial du XVIe centenaire des débuts du monachisme en Gaule, Rome 1961, s. 3–24 (Studia Anselmiana, 46).

Guillaumont A., U źródeł monastycyzmu chrześcijańskiego, tłum. S. Wirpszanka, t. 1, Kraków 2006 (Źródła Monastyczne, 37).

Guillaumont A., U źródeł monastycyzmu chrześcijańskiego, tłum. S. Wirpszanka, t. 2, Kraków 2006 (Źródła Monastyczne, 38).

Harmless W., Chrześcijanie pustyni. Wprowadzenie do literatury wczesnego monastycyzmu, tłum. M. Höffner, Kraków 2009.

Hilary z Arles, Vita S. Honorati, wyd. i fr. tłum. M. D. Valentin, Hilaire d’Arles: Vie de saint Honorat, Paris 1977 (Sources Chrétiennes, 235).

Jaczynowska M., Dzieje Imperium Romanum, Warszawa 1995.

Kanior M., Historia monastycyzmu chrześcijańskiego, t. 1: Starożytność (III–VIII w.), Kraków 1993.

Kasprzak D., Życie monastyczne jako podążanie wąską drogą posłuszeństwa według Reguły Eugipiusza, w: Fructus Spiritus est Caritas, Księga jubileuszowa ofiarowana ks. prof. F. Drączkowskiemu, red. M. Wysocki, Lublin 2011, s. 181–195.

Kłoczowski J., Wspólnoty chrześcijańskie, Kraków 1964.

Lorenz R., Die Anfänge des abendländischen Mönchtum im 4. Jahrhundert, „Zeitschrift für Kirchengeschichte” 75 (1966), s. 1–61.

Manzanaves C. V., Pisarze wczesnochrześcijańscy I–VII w. Mały słownik, Warszawa 2001.

Marrou H. I., Jean Cassien à Marseille, „Revue du Moyen Âge Latin” I (1945), s. 5–26.

Marrou H. I., Le fondateur de Saint-Victor à Marseille: Jean Cassien, „Province Historique” 16 (1966), s. 297–308.

Metz R., Les vierges chrétiennes en Gaule au IVeme siècle, w: S. Martin et son temps, Rome 1961 (Studia Anselmiana, 46).

Nocoń A., Władza złych duchów nad człowiekiem według Jana Kasjana, „Vox Patrum” 33 (2013) t. 59, s. 197–208.

Olszewski D., Dzieje chrześcijaństwa w zarysie, Katowice 1983.

Pelagiusz, Pisma, tłum. A. Smaroń i J. Mrukówna, wstęp i oprac., J. Pochwat MS, Kraków 2017.

Piekarczyk S., Barbarzyńcy i chrześcijaństwo. Konfrontacje społecznych postaw i wzorców u Germanów, Warszawa 1968.

Pochwat J., „Misterium iniquitatis”. Studium tajemnicy nieprawości w dziełach Jana Kasjana (360–435), Kraków 2012.

Pochwat J., Nauka o szatanie i demonach w ujęciu Sulpicjusza Sewera, „Polonia Sacra” 16 (34) 2012, nr 31 (75), Kraków, s. 199–215.

Pochwat J., Sprawiedliwość i miłosierdzie. Studium „Kazań do ludu” św. Cezarego z Arles, Kraków 2008.

Pochwat J., Sulpicjusz Sewer i jego dzieło w czasie przemian dziejowych w Galii na przełomie IV i V wieku, „Teologia Patrystyczna” 8 (2011), s. 65–102.

Pochwat J., Św. Cezary z Arles i jego czasy, w: Św. Cezary z Arles, Kazania do ludu, przekł. kazań 1–55 S. Ryznar, przekł. kazań 56–80 J. Pochwat MS, Kraków 2011 Źródła Myśli Teologicznej 57.

Pochwat J., Synteza tematyki opętania i egzorcyzmu w dziełach Sulpicjusza Sewera, „Tarnowskie Studia Teologiczne” 31 (2012) 1, s. 111–120.

Pochwat J., Zagadnienie nawrócenia i pokuty w dziełach Sulpicjusza Sewera, „Polonia Sacra” 17 (2013) nr 1 (32), s. 231–239.

Pochwat J., Zło i grzech w nauczaniu Sulpicjusza Sewera, „Vox Patrum” 34 (2014) 62, s. 443–456.

Rebillard E., Quasi funambuli: Cassien et la controverse pélagienne sur la perfection, „Revue des Études Augustiniennes” 40 (1994), s. 197–210.

Simon M., Cywilizacja wczesnego chrześcijaństwa I–IV w., tłum. E. Bąkowska, Warszawa 1979.

Sordyl K., Dzieje schizmy pryscyliańskiej (370–385). Dramatyczna likwidacja pryscylianizmu, w: Zło w człowieku, Kościele i świecie według Ojców Kościoła, „Vox Patrum” 33 (2013) 59, 317–327.

Sordyl K., Pryscylianizm. Teologia i historia, Kraków 2015.

Starowieyski M., Początki monastycyzmu zachodniego, „Warszawskie Studia Teologiczne” 1 (1983), s. 258–283.

Starowieyski M., Święty Marcin i jego biograf, „W Drodze” (1994) 11 (255), s. 63–74.

Starożytne Reguły Zakonne, tłum. zbior., wybór, wstępy, oprac. M. Starowieyski, E. Stanula, Warszawa 1980 (Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy, 26).

Sulpicjusz Sewer, Kroniki, przeł. P. J. Nowak OFM, wstęp i oprac. J. Pochwat MS, Kraków 2017 (Źródła Monastyczne, 79).

Sulpicjusz Sewer, Pisma o św. Marcinie z Tours, Żywot, Listy, Dialogi, przekł. P. J. Nowak, wstęp, komentarz i oprac. M. Starowieyski, Kraków 1995 (Źródła Monastyczne, 8).

Szczur P., Pryscylian, Pryscylianizm, w: Powszechna encyklopedia filozofii, t. 8, red. A. Krąpiec i in., Lublin 2007, s. 517–519.

Szymusiak J. M., Starowieyski M., Słownik wczesnochrześcijańskiego piśmiennictwa, Poznań 1971.

Śrutwa J., Studia z dziejów Kościoła w starożytności, Lublin 1999.

Toczko R., Heretic as Bad Rhetorician: How Augustine Discredited Pelagius, „Augustinian Studies” 42 (2011), s. 211–231.

Toczko R., Pelagiusz widziany oczami św. Augustyna, św. Hieronima, Pawła Orozjusza i Mariusza Wiktoryna, „Vox Patrum” 32 (2012) t. 57, s. 669–712.

Toczko R., Święty Augustyn – Mowa 348a Przeciw Pelagiuszowi (Contra Pelagium), „Vox Patrum” 30 (2010), 55, s. 859–881.

Vie des Pères du Jura, ed. F. Martine, Paris 1968 (Sources Chrétiennes, 142).

Vogüé A. de, Histoire littéraire du mouvement monastique dans l’antiquité. Première partie: Le monachisme latin. De la mort d’Antoine à la fin du séjour de Jérôme à Rome (356-385), Paris 1991.

Wipszycka E., Ascetyzm kobiecy w Egipcie późnoantycznym: problemy źródłoznawcze i rzeczywistość, w: Chrześcijaństwo u schyłku starożytności. Studia Źródłoznawcze, pod red. T. Derdy, E. Wipszyckiej, t. 3, Kraków 2000.

Żurek A., Tajemnica Wcielenia w galijskiej literaturze V wieku na przykładzie Jana Kasjana, „Vox Patrum” 20 (2000), s. 267–280.

Żurek A., Życie i działalność Cezarego z Arles, w: Św. Cezary z Arles, oprac. i wybór tekstów A. Żurek, Kraków 2002, s. 7–84 (Ojcowie Żywi, 17).

Pobrania

Opublikowane

2017-10-01

Numer

Tom 21 Nr 3 (2017): Życie monastyczne

Dział

Artykuły tematyczne

Licencja

Autorzy publikujący w czasopiśmie udzielają jego wydawcy zgody o następującej treści:

  1. Autor zachowuje autorskie prawa majątkowe do utworu, a jednocześnie udziela wydawcy czasopisma zgody na jego pierwszą publikację w wersji drukowanej i wersji online na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe oraz zgody na wykonywanie opracowań, w tym przekładów.
  2. Autor ma możliwość udzielania zgody niewyłącznej na opublikowanie utworu w wersji, która ukazała się w czasopiśmie  (np. zamieszczenia go w repozytorium instytucjonalnym lub opublikowania w książce), wraz z informacją o jego pierwszej publikacji w czasopiśmie.
  3. Autor może umieścić swój utwór online (np. w repozytorium instytucjonalnym lub na swojej stronie internetowej) jeszcze przed zgłoszeniem utworu do czasopisma.