Teodycea a logika modalna. Bogusława Wolniewicza polemika z krytyką teodycei u Pierre’a Bayle’a
DOI:
https://doi.org/10.15633/r.2443Słowa kluczowe:
Teodycea, logika modalna, możliwość, złoAbstrakt
Referat ma na celu zaprezentowanie oryginalnych pomysłów Bogusława Wolniewicza z dziedziny logiki modalnej, które służą usprawnieniu tradycyjnej teodycei, krytykowanej przez Pierre'a Bayle'a. Klasyczna teodycea stara się pogodzić boską wszechmoc z bożą dobrocią. Według klasycznej teodycei oba te elementy dają się pogodzić, ponieważ zło nie jest dziełem Boga, lecz człowieka – wolność jest bowiem konieczna dla człowieka, aby ten mógł czynić dobro, ale aby czynić dobro, człowiek automatycznie musi móc czynić także zło (rozumiane moralnie, nie fizycznie). Argumentacja Bayle'a mówi natomiast, że choć wolność implikuje możliwość zła, to nie implikuje jednak jego istnienia, a to oznacza, że zła można uniknąć nawet przy założeniu wolności. Wolniewicz stara się obalić tę argumentację. W tym celu przywołuje on mało znane definicje możliwości wywodzące się z logiki megarejskiej, które dostarczają inspiracji do wprowadzenia oryginalnej definicji możliwości – „to co możliwe = to, co się zdarzyło lub to co zdarzy się w przyszłości". Przy takiej interpretacji modalnej teodycea klasyczna wydaje się być sprawnaBibliografia
Bibliografia
Bereś S., Rozmowy ze Stanisławem Lemem, Kraków 1987.
Bogusław Wolniewicz, Melioryzm Leibniza, https://www.youtube.com/watch?v=tp_q_oLW66o (16.03.2017).
Constant B., O religii, tłum. S. Kruszyńska, Warszawa 2007.
Diogenes Laertios, Żywoty i poglądy słynnych filozofów, tłum. I. Krońska, Warszawa 2004.
Elzenberg H, Wstęp, w: G. W. Leibniz, Monadologia, tłum. H. Elzenberg, Toruń 1991.
Fuller B. A. G, Historia filozofii, t. 1, tłum. Z. Glinka, Warszawa 1963.
Herling-Grudziński G., Recenzje, szkice, rozprawy literackie 1957–1998. Felietony i komentarze z Radia Wolna Europa 1955–1967, Kraków 2013.
Hughes G. E., Cresswell M. J., An Introduction to Modal Logic, London 1972.
James W., Odmiany doświadczenia religijnego, tłum. J. Hempel, B. Baran, Warszawa 2011.
Kijewska A., Wstęp, w: Jan Szkot Eriugena, Komentarz do Ewangelii Jana, tłum. A. Kijewska, Warszawa 2010.
Kołakowski L., Cywilizacja na ławie oskarżonych, Warszawa 1990.
Kowalewski M., Mały słownik teologiczny, Poznań–Warszawa–Lublin 1959.
Lec S. J., Myśli nieuczesane, Warszawa 2015.
Leibniz G. W., Nowe rozważania dotyczące rozumu ludzkiego, tłum. I. Dąmbska, Kęty 2001.
Miłosz C., Widzenia nad Zatoką San Francisco, Kraków 1989.
Miłosz C., Wiersze wszystkie, Kraków 2011.
Nowosielski J., Zło w sztuce i w życiu, „Literatura na Świecie” (1987) nr 12.
O naszych braciach mniejszych. Z Jerzym Nowosielskim rozmawia Zbigniew Podgórzec, „Literatura na Świecie” (1989) nr 4.
Okołowski P., Filozofia i los. Szkice tychiczne, Kraków 2015.
Powszechna encyklopedia filozofii, t. 1, red. A. Maryniarczyk, Lublin 2000.
Ratzinger J., Śmierć i życie wieczne, tłum. M. Węcławski, Warszawa 1986.
Schrade U., Omyła M., Bogusław Wolniewicz, w: Polska filozofia powojenna, t. II, red. W. Mackiewicz, Warszawa 2001.
Szczerba W., Koncepcja wiecznego powrotu w myśli wczesnochrześcijańskiej i jej greckie źródła, Toruń 2014.
Święty Jan Chryzostom, Myśli, tłum. J. Birkenmajer, Warszawa 2010.
Wat A., Mój wiek. Pamiętnik mówiony, Warszawa 1998.
Wolniewicz B., Filozofia i wartości, t. I, Warszawa 1993.
Wolniewicz B., Filozofia i wartości, t. II, Warszawa 1998.
Wolniewicz B., Filozofia i wartości, t. IV, Warszawa 2016.
Wolniewicz B., Melioryzm contra pejoryzm, w: B. Wolniewicz, O Polsce i życiu, Komorów 2011.
Zdziechowski M., Pesymizm, romantyzm a podstawy chrześcijaństwa, t. 1–2, Warszawa 2011.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Twórca oświadcza, że służą mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska. Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu),
- utwór będzie dystrybuowany w sposób niekomercyjny,
- nie będą tworzone utwory zależne.