From conflict to integration. The history and the theological justification of methodological autonomy of reason and faith
DOI:
https://doi.org/10.15633/ss.2487Keywords:
Fr. Wojciech Giertych, theology of science, methodology of science, reason and faithAbstract
The history of relationship between faith and reason is marked by four models
of the interaction between science and theology proposed by Ian G. Barbour:
conflict, independence, dialogue and integration. Even if nineteenth-century
positivism is still present in many scientists’ minds, philosophy of science eventually
managed to overcome it in the 1960s. A mutual distrust between faith
and reason started to disappear. In this context Fr. Michał Heller presented
a project of a new discipline – the theology of science which would look at the
boundaries of the natural sciences from the theological point of view. According to Fr. Wojciech Giertych the adequate model of relationship between faith and
reason can be based theologically on Chalcedonian Christology of Jesus’ two
natures. Since reason and faith come together unconfusedly and inseparably in
a human being, a mutual dialogue and even integration between theology and
science is by all means possible.
References
Anderwald A., Teologia a nauki przyrodnicze. Rola wiedzy przyrodniczej w dociekaniach
teologicznych, Opole 2007.
Barbour I. G., Jak układają się stosunki między nauką a teologią?, tłum.
S. Cyran i in., „Zagadnienia Filozoficzne w Nauce” XV (1993), s. 3–22.
Barbour I. G., Jak układają się stosunki między nauką a teologią? Cz. II, tłum.
S. Cyran i in., „Zagadnienia Filozoficzne w Nauce” XVI (1994), s. 3–22.
Dokumenty Soborów Powszechnych. Tekst grecki, łaciński, polski, t. I (325–
, red. A. Baron, H. Pietras, Kraków 2005.
Giertych W., Fides et actio, Warszawa 2012.
Giertych W., Odtruwanie łaski, Kraków 2011.
Giertych W., Rozruch wiary, Pelplin 2012.
Heller M., Filozofia i wszechświat. Wybór pism, Kraków 2008.
Heller M., Nowa fizyka i nowa teologia, Kraków 2015.
Heller M., Wstęp do teologii nauki, w: Teologia nauki, red. J. Mączka,
P. Urbańczyk, Kraków 2015.
Heller M., Wszechświat i Słowo, Kraków 1994.
Heller M., Życiński J., Pasja wiedzy. Między nauką a filozofią, Kraków 2010.
Jammer M., The Concepts of Mass, Cambridge 1961.
Jan Paweł II, encyklika Fides et ratio, Wrocław 1998.
Jan Paweł II, Posłanie Jego Świątobliwości Ojca Świętego Jana Pawła II do
Ojca George’a V. Coyne’a Dyrektora Obserwatorium Watykańskiego, „Zagadnienia
Filozoficzne w Nauce” XII (1990), s. 2–12.
Jelonek T., Biblijna historia zbawienia, Kraków 2004.
Bartłomiej Chyłka
Jodkowski K., Spór ewolucjonizmu z kreacjonizmem. Podstawowe pojęcia i poglądy,
Warszawa 2007.
Macek W. M., Teologia nauki według ks. Michała Hellera, Warszawa 2010.
Macek W. M., Teologia nauki, w: Oblicza racjonalności: wokół myśli Michała
Hellera, red. B. Brożek, J. Mączka, W. P. Grygiel, M. L. Hohol, Kraków
Maziarka T., W stronę teologii nauki – na kanwie myśli ks. prof. Michała Hellera,
„Tarnowskie Studia Teologiczne” 35 (2016) nr 1, s. 7–18.
Międzynarodowa Komisja Teologiczna, W poszukiwaniu etyki uniwersalnej:
nowe spojrzenie na prawo naturalne, tłum. R. Kiełtyka, Kraków 2010.
Nauka – religia – dzieje. II Seminarium Interdyscyplinarne w Castel Gandolfo,
–9 września 1982 roku, red. J. A. Janik, P. Lenartowicz, Kraków 1984.
Pabjan T., Anatomia konfliktu. Między nowym ateizmem a teologią nauki,
Kraków 2016.
Peacocke A., Drogi od nauki do Boga. Kres naszych wszelkich poszukiwań,
tłum. J. Gilewicz, Poznań 2004.
Peacocke A., Teologia i nauki przyrodnicze, tłum. L. M. Sokołowski, Kraków
Pedersen O., Konflikt czy symbioza? Z dziejów relacji pomiędzy nauką a teologią,
tłum. W. Skoczny, Tarnów 1997.
Polak P., Teologia nauki w perspektywie metodologicznej, w: Teologia nauki,
red. J. Mączka, P. Urbańczyk, Kraków 2015.
Polkinghorne J., Jeden świat. Wzajemne relacje nauki i teologii, tłum. M. Chojnacki,
Kraków 2008.
Polkinghorne J., Rozum i rzeczywistość. Związki między nauką i teologią,
tłum. P. Tomaszek, Kraków 1995.
Szymik J., Teologia jako nauka wiary, czyli scientia sui generis, „Śląskie Studia
Historyczno-Teologiczne” XXXII (1999), s. 95–104.
Torrance T. F., Space, Time and Incarnation, Oxford 1969.
Turek J., Metodologiczne ograniczenia procedur unaukowienia teologii, „Roczniki
Filozoficzne” 59 (2011) nr 2, s. 53–69.
Woźniak R. J., Przyszłość, teologia, społeczeństwo, Kraków 2007.
Downloads
Published
Issue
Section
License
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska. Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu),
- utwór będzie dystrybuowany w sposób niekomercyjny,
- nie będą tworzone utwory zależne.
