Forecasts of scientific visionaries and their references to common beliefs about the role of science in the contemporary world

Authors

  • Łukasz Jach

DOI:

https://doi.org/10.15633/ss.2488

Keywords:

scientotheism, scientistic worldview, the role of science in the contemporary world, attitudes towards science

Abstract

In the popular works of charismatic scientists you can find messages which present
scientific code as the only appropriate way of speaking about reality. However,
the history of science shows that strongly optimistic opinions about the
role of the elements of the scientific system in the process of overcoming all the
problems of humanity are not a new phenomenon. From the psychological point
of view, it is interesting to identify the conditions of shaping of attitudes towards
science among people who meet popular scientific information every day.
In the article some results of works on psychological tool designed to examine
many aspects of strongly scientistic worldview described as “scientotheism”
were presented. During researches on the sample of 508 adult Poles, from the
primary set of questionnaire items we selected these which were characterized
by the highest level of accordance of examined people’s attitudes. Because of
the high level of agreement/disagreement, answers connected with these items
can be perceived as a sample survey of common convictions about the role of
the elements of scientific system in the contemporary world.
Analysis of collected data shown that examined people perceived scientific research
as rather useful activity which brought the real increase of knowledge 

about world, gave them tools to cope with common problems and had positive
influence on everyday life. On the other hand, common convictions of the examined
people were that there were phenomena which cannot be scientifically
explained and that forecasts which said that we would achieve the full knowledge
about the world could not be serious. Furthermore, respondents frequently
thought that science could only partially reduce common fears. Commonly
they contested also the statement that science could erase conflicts which occurred
among people.

References

Aspinwall L. G., Brown T. R., Tabery J., The Double-Edge Sword: Does Biomechanism

Increase or Decrease Judges’ Sentencing of Psychopaths?, „Science”

(2012), s. 843–849.

Brzeziński J., Metodologia badań psychologicznych, Warszawa 2005.

Dawkins R., Bóg urojony, tłum. P. Szwajcer, Stare Groszki 2007.

Dawkins R., Kapłan diabła, tłum. M. Lipa, Gliwice 2014.

Drees W. B., Nauka wobec wiary. Spory, debaty, konteksty, tłum. K. Skonieczny,

Kraków 2016.

Furman W., Dziennikarstwo jako pomost pomiędzy myśleniem potocznym

a myśleniem naukowym, w: Komunikowanie o nauce, red. E. Żyrek-Horodyska,

M. Hodalska, Kraków 2016, s. 13–30.

Hanlon M., 10 pytań, na które nauka nie znalazła (jeszcze) odpowiedzi, tłum.

J. Góralczyk, Kraków 2011.

Hawking S., Mlodinow L., Wielki projekt, tłum. J. Włodarczyk, Warszawa

Heller M., Teorie wszystkiego, w: M. Heller, Filozofia i wszechświat, Kraków

Heller M., Trzecia kultura?, w: M. Heller, S. Krajewski, Czy fizyka i matematyka

to nauki humanistyczne?, Kraków 2014.

Jach Ł., Lamża Ł., Czy naprawdę „bezwolny świat”? Kwestia wolnej woli

w literaturze popularnonaukowej na przykładzie tekstu Azima F. Shariffa i Kathleen D. Vohs, „Humanistyka i Przyrodoznawstwo” (2016) nr 22,

s. 75–89.

Jach Ł., Nauka a media. Wybrane sposoby prezentowania elementów systemu

naukowego we współczesnych środkach masowego przekazu, „Chowanna”

(2015) nr 44, s. 233–250.

Jach Ł., Nauka jako obiekt kultu. Wprowadzenie do koncepcji scjentoteizmu,

Katowice 2015.

Johnson-Laird P. N., Wason P. C., A Theoretical Analysis of Insight into a Reasoning

Task, „Cognitive Psychology” 1 (1970) iss. 2, s. 134–148.

Kadzikowska-Wrzosek R., Wolna wola w świetle badań współczesnej psychologii

nad procesami samoregulacji i samokontroli, „Psychologia Społeczna”

(2010) nr 4, s. 330–344.

Kragh H., Wielkie spekulacje. Teorie i nieudane rewolucje w fizyce i kosmologii,

tłum. T. Lanczewski, Kraków 2016.

Lamża Ł., Przekrój przez wszechświat, Kraków 2014.

Lamża Ł., Wielki projekt, http://madreksiazki.org/kategorie/fizyka-i-wszechswiat/

wielki-projekt (22.11.2017).

Lilienfeldt S. O., Lynn S. J., Ruscio J., Beyerstein B. L., 50 wielkich mitów

psychologii popularnej, tłum. D. Sagan, P. Szwajcer, Warszawa–Stare

Groszki 2011.

Luhmann N., Pojęcie społeczeństwa, w: Współczesne teorie socjologiczne, t. 1,

red. A. Jasińska-Kania i in., Warszawa 2006.

Niebezpieczne idee we współczesnej nauce, red. J. Brockman, tłum. A. Nowak,

Sopot 2008.

Nisbett R. E., Geografia myślenia, tłum. E. Wojtych, Sopot 2015.

Nisbett R. E., Mindware. Narzędzia skutecznego myślenia, tłum. A. Nowak-

-Młynikowska, Sopot 2016.

Pabjan T., Anatomia konfliktu. Między nowym ateizmem a teologią nauki,

Kraków 2016.

Sapolsky R., Nadludzkim wysiłkiem, „Świat Nauki” 254 (2012) nr 10, s. 24–27.

Stanisz A., Przystępny kurs statystyki z zastosowaniem Statistica PL na przykładach

z medycyny, t. 1–3, Kraków 2006.

Szacki J., Historia myśli socjologicznej, Warszawa 2007.

Taylor R. P., Order in Pollock’s Chaos, „Scientific American” 287 (2002) iss. 6,

s. 116–121.

Trzecia kultura, red. J. Brockman, tłum. P. Amsterdamski i in., Warszawa

W co wierzymy, choć nie potrafimy tego dowieść, red. J. Brockman, tłum.

A. Nowak, Sopot 2008.

Wilson E. O., Konsiliencja. Jedność wiedzy, tłum. J. Mikos, Poznań 2011.

Życiński J., Elementy filozofii nauki, Kraków 2015.

Życiński J., Newtonizm uczonych i wizjonerów, w: M. Heller, J. Życiński,

Wszechświat – Maszyna czy Myśl?, Kraków 2014.

Życiński J., Struktura rewolucji metanaukowej, Kraków 2012.

Downloads

Published

2018-07-31

Issue

Section

Artykuły