Professor Kazimierz Wais’ proposition of harmonizing science and faith regarding the origin of man
DOI:
https://doi.org/10.15633/ss.469Keywords:
Kazimierz Wais, evolutionism, neo-Thomism, origin of man, relationship between science and faithAbstract
This paper is aimed to present Kazimierz Wais’ considerations on the concept of the origin of man. Kazimierz Wais (1865-1934) was a Polish philosopher and theologian, a professor at the University of L’viv. In his publications, Wais criticized the purely naturalistic theory of the origin of man and presented a positive theory not inconsistent with the Biblical description; he also commented on the issue of the origin of human soul. His views were strongly affected by neo-Thomistic philosophy. The paper shows Wais’ attempts to prove the harmony of science and faith regarding the origin of man. His reflections are presented and critically commented.References
Brzegowy T., Pięcioksiąg Mojzesza. Wprowadzenie i egzegeza Księgi Rodzaju 1–11, Biblos, Tarnów 2002.
Dembowski B., „Encyklika Aeterni Patris w Polsce”, [w:] Studia z dziejów myśli sw. Tomasza z Akwinu, Swieżawski S., Czerkawski J. (red.), Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 1978, s. 315–334.
Gerstmann A., Momidłowski S., Stepa J., „Życie i działalność sp. ks. Kazimierza Waisa”, Collectanea Theologica, 16 (1935), z. 1, s. 1–21.
Gretka W., „Wais Kazimierz”, [w:] Powszechna Encyklopedia Filozofii, t. 9, A. Maryniarczyk (red.), Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, Lublin 2008. Dostepne takze online: <http://www.ptta.pl/pef/pdf/w/wais k.pdf>, 25.10.2010,
Haduch E., „Homo erectus”, [w:] Wielka Encyklopedia PWN, t. 11, J. Wojnowski (red.), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002.
Iwanicki J., „Problematyka filozoficzna w ciągu ostatniego 50-lecia w Polsce”, Ateneum Kapłańskie, 58 (1959), s. 255–293.
Kępa Z., „Stanowisko ks. Kazimierza Waisa wobec ewolucjonizmu”, Tarnowskie Studia Teologiczne, 19 (2000), z. 2, s. 275–293.
Leon XIII, encyklika Aeterni Patris. O filozofii chrzescijańskiej (4 VII 1879), Te Deum, Warszawa 2003.
Majka J., Metodologia nauk teologicznych, wyd. Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej, Wrocław 1981.
Nagy S., „Apologetyka polska”, [w:] Dzieje teologii katolickiej w Polsce, t. 3, cz. 1, Lublin 1976, s. 183–217.
Pius XII, encyklika Humani Generis. O błędach przeciwnych Wierze katolickiej (12 VIII 1950), Te Deum, Warszawa 2002.
Polak P., „Spór wokół teorii ewolucji przed stu laty”, Zagadnienia Filozoficzne w Nauce, XLI (2007), s. 56-90.
Polak P., „Neotomistyczna recepcja teorii ewolucji w Polsce w latach 1900-1939 w kontekście relacji nauka-wiara”, Zagadnienia Filozoficzne w Nauce, XLIII (2008), s. 44–88.
Stepa J., „Ks. Kazimierz Wais (1865–1934)”, Przegląd Filozoficzny, 37, z. 3 (1934), s. 303–306.
Vorgrimler H., Nowy leksykon teologiczny, Verbinum, Warszawa 2005.
Wasmann E., The Problem of Evolution: Full Report of the Lectures Given in February 1907, and of the Evening Discussion, Kegan Paul, Trench, Trübner & Co., London 1909. Dostępne także online:,<http://www.archive.org/stream/berlindiscussion00/berlindiscussion00wasmrich.djvu>, 1.12.2011.
Wais K., „Dodatek I. O początku rodu ludzkiego”, [w:] Psychologia, t. IV, Skład główny w Księgarni Gebethnera i Wolffa, Warszawa 1903, s. 108–155.
Wais K., „Duch”, [w:] Podręczna Encyklopedya Kościelna, t. 9–10, S. Gall, J. Niedzielski i inni (oprac.), Skład główny w Ksiegarni Gebethnera i Wolffa, Warszawa 1906. Dostępne także online:<http://www.wbc.poznan.pl/publication/86255>, 22.11.2011.
Wais K., „Dusza”, [w:] Podręczna Encyklopedya Kościelna, t. 9–10, S. Gall, J. Niedzielski i inni (oprac.), Skład główny w Ksiegarni Gebethnera i Wolffa, Warszawa 1906. Dostępne także online:
<http://www.wbc.poznan.pl/publication/86255>, 22.11.2011.
Wais K., „Czy zwierzęta maja rozum?”, Przegląd Filozoficzny, 1907, R. 10, z. 4, s. 508–510. Dostępne także online: <http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?=119419&from=publication>, 18.11.2011.
Wais K., „O rozwoju gatunków”, Gazeta Kościelna, 1907, R. 15, nr 13, s. 133–135; nr 14, s. 145–147; nr 16, s. 165–167; nr 17, s. 174–176. Dostępne także jako odbitka: K. Wais, O rozwoju gatunków, Drukarnia Józefa Chęcinskiego, Lwów 1907. Dostępne równiez online: <http://www.sbc.org.pl/dlibra/doccontent?id=19538&from=FBC>, 18.11.2011.
Wais K., „O zwierzęcem pochodzeniu człowieka”, Miesięcznik Katechetyczny i Wychowawczy, 1911, R. 1, z. 1, s. 15–23; z. 2, s. 58–68; z. 3, s. 105–118; z. 4, s. 149–162. Dostępne takze jako odbitka: K. Wais, O zwierzęcem pochodzeniu człowieka, Drukarnia Józefa Chęcinskiego, Lwów 1911.
Wais K., Kosmologia szczegółowa, cz. I, nakładem „Studia Gnesnesia”, Gniezno 1931.
Wołczanski J., „Źyciorys i bibliografia opublikowanych prac ks. prof. dra Kazimierza Waisa za lata 1895-1932”, Roczniki Filozoficzne, t. XXXI, z. 1 (1983), s. 133–145.
Wyczółkowska A., „O obecnej kryzys w psychologii (Dokończenie)”,
Życie, 1897, R. 1, Nr 13 (18 XII), s. 3–5. Dostępne także online:<http://mbc.malopolska.pl/dlibra/doccontent?id=9085&dirids=1>, 18.11.2011.
Zon J., „Ewolucjonizm”, [w:] Powszechna Encyklopedia Filozofii, t. 3, A. Maryniarczyk (red.), Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, Lublin 2002. Dostępne także online: <http://www.ptta.pl/pef/pdf/e/ewolucjonizm.pdf>, 28.11.2010.
Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych opracował zespół biblistów polskich z inicjatywy Benedyktynów Tynieckich (Biblia Tysiąclecia), wyd. IV, Pallottinum, Poznań 1991.
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2012 Łucja Farnik
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 3.0 Unported License.
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska. Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu),
- utwór będzie dystrybuowany w sposób niekomercyjny,
- nie będą tworzone utwory zależne.
