Człowiek jako wytwór siebie samego. Lem, transhumanizm i dwie koncepcje autentyczności
DOI:
https://doi.org/10.15633/ss.3515Słowa kluczowe:
transhumanism, autoevolution, authenticity, Stanisław LemAbstrakt
Stanisław Lem, a philosopher and futurologist, in his many works devoted much attention to the condition of human and the relation between human and technology. He coined the term ‘autoevolution’ in the course of forecasting unlimited technological augmentation of human abilities. Nowadays, the term may be associated with the conceptions presented by transhumanism, a 20th-century-born philosophical movement which advocates radical transformation of Homo sapiens by means of the achievements of scientific and technological progress. Lem’s attitude towards such a transformation of human is complicated yet ultimately critical due to the fact that it poses a threat to human culture as such. The phenomenon of autoevolution undermines existing values and raises a question of authenticity of a future posthuman. We examine dependence between technology and culture, present Lem’s conception of autoevolution and his philosophy of culture, then we sketch a post-metaphysical dispute about authenticity, and finally show that Lem’s thought belongs to one of the arguing sides.
Bibliografia
Bańka J., Filozofia techniki: Człowiek wobec odkrycia naukowego i technicznego, Katowice 1980.
Drwięga M., Człowiek w filozofii Martina Heideggera, „Kwartalnik Filozoficzny” XL (2012), z. 3, s. 43–67.
Fukuyama F., Koniec człowieka. Konsekwencje rewolucji biotechnologicznej, tłum. B. Pietrzyk, Kraków 2004.
Garreau J., Radykalna ewolucja. Czy człowiek udoskonalony przez naukę i technikę będzie jeszcze człowiekiem?, tłum. A. Kloch, A. Michalski,Warszawa 2008.
Gomułka J., Szafrański M., Wittgensteinowska „forma życia” i biologiczne podstawy gramatyki, „Semina Scientiarum” 8 (2009), s. 56–78.
Hanfling O., Wittgenstein and the Human Form of Life, London–New York 2002.
Heidegger M., List o humanizmie, tłum. J. Tischner, Warszawa 1977.
Ingarden R., O odpowiedzialności i jej podstawach ontycznych, w: Książeczka o człowieku, Kraków 1972, s. 133–161.
Kłoczowski OP J.A., Grygiel S., Lem S., Heller M., Dyskusja o nauce i wierze, „Znak” 291 (1978), s. 1139–1152.
Kołakowski L., Odwet sacrum w kulturze świeckiej, w: Czy diabeł może być zbawiony i 27 innych kazań, Kraków 2006, s. 234–247.
Lem S., Dialogi, Warszawa 2010.
Lem S., Dzienniki gwiazdowe, Kraków 2001.
Lem S., Filozofia przypadku, t. II, Warszawa 1997.
Lem S., Golem XIV, Kraków 1999.
Lem S., Summa technologiae, Warszawa 2010.
Lem S., Wizja lokalna, Kraków–Wrocław 1983.
Lipowicz M., Czy „śmierć boga” jest „śmiercią społeczeństwa”? Próba połączenia wybranych aspektów filozofii Fryderyka Nietzschego z filozofią i socjologią Georga Simmla, „Diametros” 37 (2013), s. 85–106.
Marks K., [Praca wyobcowana], www.nowakrytyka.pl/spip.php?article576 (29.04.2015).
McDowell J., Mind and World, Cambridge (MA) 1994.
Mumford L., Mit maszyny, t. I, tłum. M. Szczubiałka, Warszawa 2012.
Nietzsche F., Tako rzecze Zaratustra. Książka dla wszystkich i dla nikogo, tłum. W. Berent, Poznań 2006.
Polak M., Urojone-nic. Postmodernistyczna metafizyka Stanislasa Bretona, Kraków 2014.
Robbins M., Be Yourself, Everyone Else is Already Taken: Transform Your Life with the Power of Authenticity, New York 2009.
Sartre J.-P., Byt i nicość. Zarys ontologii fenomenologicznej, tłum. J. Kiełbasa, P. Mróz i in., Kraków 2007.
Taylor Ch., A Secular Age, Cambridge (MA) 2007.
Warchała M., Autentyczność i nowoczesność. Figury autentyczności od Rousseau do Freuda, Kraków 2006.
Wittgenstein L., Dociekania filozoficzne, tłum. B. Wolniewicz, Warszawa 2000.
Wittgenstein L., O pewności, tłum. W. Sady, M. Sady, Warszawa 1993.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska. Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu),
- utwór będzie dystrybuowany w sposób niekomercyjny,
- nie będą tworzone utwory zależne.
