Samotność młodzieży z niepełnosprawnością jako problem pedagogiczny

Autor

  • Bernadeta Szczupał Uniwersytet Wrocławski

DOI:

https://doi.org/10.15633/ssc.2007

Słowa kluczowe:

młodzież z niepełnosprawnością, samotność, poczucie osamotnienia, uwarunkowania i aspekty samotności, funkcjonowanie społeczne

Abstrakt

Samotność to złożone i wielowymiarowe zjawisko, definiowane na różnych płaszczyznach. Samotność może dotyczyć człowieka w każdej fazie jego rozwoju, a w zależności od okresu, w którym się pojawi, przybiera odmienne formy. W artykule przedstawiono definicje i główne koncepcje samotności oraz aspekty poczucia samotności wśród młodzieży niepełnosprawnej, odczuwania przez nią stanów psychicznych mających wpływ na kształtowanie tożsamości i autonomii oraz relacje z najbliższym otoczeniem. Zasygnalizowano badania zagraniczne nad poczuciem samotności u osób niepełnosprawnych, zaprezentowano także wybrane badania dotyczące poczucia samotności w określonych sytuacjach interpersonalnych przedstawione w polskiej literaturze przedmiotu z zakresu pedagogiki specjalnej. Czynnikiem powodującym poczucie samotności może być choroba lub niepełnosprawność dziecka, dysfunkcyjność rodziny, występowanie w rodzinie zjawisk o charakterze patologicznym, uzależnienia rodziców powodujące wzrost poczucia osamotnienia we wszystkich obszarach funkcjonowania dziecka – głównie w emocjonalnych i społecznych.

Bibliografia

Albisetti V., Dobrodziejstwo samotności, tłum. M. Radomska, Kielce 1999.

Cassidy J., Asher S. R., Loneliness and peer relations in young children, „Child Development” 1992 nr 63, s. 350–365.

Chałas K., Samotność siłą kreacji osobowej wychowanka, w: Edukacja kreatywna, red. E. A. Zwo­lińska, Bydgoszcz 2005, s. 52–56.

Dołęga Z., Samotność młodzieży – analiza teoretyczna i studia empiryczne, Katowice 2003.

Dubas E., Samotność – uniwersalny „temat” życia i wychowania, w: Zrozumieć samotność. Studium interdyscyplinarne, red. P. Domeracki, W. Tyburski, Toruń 2006, s. 333–334.

Fromm E., O sztuce miłości, przeł. A. Bogdański, Warszawa 1994.

Giryński A., Poczucie samotności dzieci niepełnosprawnych intelektualnie w zależności od postaw rodzicielskich, „Szkoła Specjalna” 2004 nr 1, s. 3–4.

Giryński A., Poczucie samotności osób z upośledzeniem umysłowym a ich funkcjonowanie interpersonalne, w: Tożsamość polskiej pedagogiki specjalnej u progu XXI wieku, red. J. Pańczyk, Warszawa 1998, s. 194–203.

Lake T., Samotność: jak sobie z nią radzić, Warszawa 1993.

Mikrut A., Związek między samotnością i lękiem u młodzieży z lekką niepełnosprawnością intelektualną, „Człowiek – Niepełnosprawność – Społeczeństwo” 2014 nr 4, s. 45–68.

Nowica­‑Kozioł M., Samotność podmiotu ponowoczesnego, „Annales Academiae Paedagogicea Cracoviensi. Studia Paedagogica” nr 1, 2008, s. 43–52.

Pawłowska R., Jundziłł E., Pedagogika człowieka samotnego, Gdańsk 2000.

Puczel J., Twórcza samotność dzieci i młodzieży, w: Zrozumieć samotność, red. P. Domeracki, Wł. Tyburski, Toruń 2006, s. 375–376.

Rembowski J., Samotność, Gdańsk 1992.

Rola J., Poczucie osamotnienia a depresja dziecka z niepełnosprawnością intelektualną, w: Edu­kacja – socjalizacja – autonomia w życiu osoby niepełnosprawnej, red. A. Klinik, J. Rotter­mund, Z. Gajdzica, Kraków 2005, s. 137–146.

Szczupał B., Il senso di solitudine dei giovani con disfunzione dell’organo motorio, „Orientamenti Pedagogici” (2006) nr 4 (316), vol. 53, s. 719–733.

Szczupał B., Wybrane aspekty poczucia samotności młodzieży niepełnosprawnej, „Człowiek – Niepełnosprawność – Społeczeństwo” (2005) nr 2, s. 47–62.

Wiśniowiecka M., Szewczyk L., Poczucie osamotnienia u dzieci z otyłością, w: Wybrane zagadnienia z psychologii klinicznej i osobowości. Psychosomatyka, red. L. Szewczyk, A. Kulik, Lublin 2001, s. 27–38.

Wolf D., Pokonać samotność, przeł. M. Szejka, Warszawa 1995.

Pobrania

Opublikowane

2017-05-01

Numer

Tom 8 Nr 2 (2016): Godność

Dział

Rozprawy, opracowania

Licencja

Twórca oświadcza, że służą mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.

Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:

  • utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
  • obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
  • włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
  • udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska

Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska. Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:

  • zostanie podany autor i tytuł utworu,
  • zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu),
  • utwór będzie dystrybuowany w sposób niekomercyjny,
  • nie będą tworzone utwory zależne.