Uwagi o genezie polskiej polityki społecznej – perspektywa krakowska

Abstrakt

Polityka społeczna w sensie praktycznym oznacza działalność państwa, samorządów i organizacji pozarządowych lub innych organizacji, której celem jest wyrównywanie drastycznych różnic socjalnych między obywatelami, dawanie im równych szans rozwoju i asekurowanie ich przed skutkami ryzyka socjalnego. Z kolei polityka społeczna w sensie teoretycznym to nauka o praktycznej polityce społecznej. Geneza polskiej polityki społecznej rozważana jest w kontekście przypadającej w 2018 roku setnej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. Prezentowany szkic obejmuje kształtowanie się tej polityki w teorii i praktyce, ze szczególnym uwzględnieniem środowiska krakowskiego. Na treść artykułu składają się punkty o następujących tytułach: 1. Wokół rozumienia polityki społecznej; 2. W Krakowie u progu niepodległości; 3. Początki nauki o polityce społecznej; 4. Katolicyzm społeczny i myśl liberalna w Krakowie; 5. Konkluzja – pytanie o antropologię. Wśród krakowskich reprezentantów chrześciańskiej myśli społecznej, wpisującącej się w naukę o polityce społecznej, zostali odnotowani ks. Kazimierz Zimmermann (1874–1925) i ks. Jan Piwowarczyk (1889–1959). Natomiat wybrani przedstawiciele myśli liberalnej to: Ferdynand Zweig (1896–1988) i Adam Heydel (1893–1941). Kraków ma również wspaniałe osiągnięcia na polu realizacji zadań, które należą do praktycznej polityki społecznej. U jej genezy znajdują się m.in. inicjatywy księcia biskupa Adama Sapiehy (twórcy Krakowskiego Biskupiego Komitetu Pomocy dla Dotkniętych Klęską Wojny) czy św. brata Alberta – Adama Chmielowskiego (świadczącego pomoc ubogim).