Integracyjna rola moralności
DOI:
https://doi.org/10.15633/ssc.756Słowa kluczowe:
autonomia, etos, „etyka akuszerska”, heteronomia, integracja, moralność, prawda, sumienie, wartościAbstrakt
Treścią artykułu jest „integracja w moralności ludzkiej”. Założeniem badawczym jest to, że człowiek nie może się w pełni rozwijać i doskonalić, a tym samym w pełni integrować, bez właściwego rozwoju moralnego. Wszystko zaczyna się od „odkrywania” własnej, ludzkiej tożsamości i odpowiedzialności za siebie i innych. Bez tego nie może być mowy o sensownej integracji. Z moralnego punktu widzenia to moralność decyduje o nieustannej formacji ludzkich sumień w prawdzie. Sokrates określał to mianem „etosu akuszerki”, ponieważ podobnie jak w narodzinach, tak i w moralności nikt człowieka nie może zastąpić. Doskonalenie sumienia w prawdzie i zgodnie z prawdą ukazuje nam to, iż integracja nie może się odbywać „poza” życiem moralnym człowieka. I tak najpierw widzimy integrację osoby poprzez rozwój osobistego sumienia. W moralności zaś społecznej integrujemy się etycznie we wszystkich więzach rodzinnych. Możemy mówić także słusznie o integracji poprzez moralność pracy, moralność zawodową, poprzez moralność ludzi mediów itp. Najczęstszymi przejawami prawdziwego życia moralnego jest uczestnictwo ludzi w kulturze i poprzez kulturę. Podobnie jak kultura, również moralność jest sprawą na wskroś ludzką. I tu, i tu wizja człowieka odgrywa zatem rolę podstawową. Na tej też płaszczyźnie rysuje się perspektywa pozytywnego oddziaływania moralności na kulturę. Możliwości są tu poważne, bo chodzi o szerokie działanie integracyjne, a co ważniejsze, o działanie zachodzące od wewnątrz procesów rozwojowych w kulturze. Punktem wyjścia tej integracji jest uznanie niezbywalnej godności człowieka jako osoby.Bibliografia
Aubert, J. M., Jak żyć po chrześcijańsku w XX wieku?, przeł. E. Braun, T. Braun, Warszawa 1986.
Bołoz W., Pomiędzy subiektywizmem a obiektywizmem, [w:] Vivere in Christro. Chrześcijański horyzont moralności. Księga pamiątkowa ku czci Księdza Profesora Seweryna Rosika w 65. rocznicę urodzin, red. J. Nagórny, A. Derdziuk, Lublin 1996, s. 141–153.
Dostojewski F., Idiota, tłum. J. Jędrzejewicz, Warszawa 1977.
Galarowicz J., Powołani do odpowiedzialności. Elementarz etyczny, Kraków 1993
Granat W., Kulturotwórcze wartości chrześcijaństwa. Szkice z teologii kultury, „Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego” (1970) 3 (13), s. 4–20.
Häring B., Moralność jest dla ludzi. Etyka chrześcijańskiego personalizmu, tłum. H. Bednarek, Warszawa 1975.
Holderegger A., Autonomie, [w:] H. Rotter, G. Mirt, Neues Lexikon der christlichen Moral, Innsbruck–Wien 1990, s. 59–66.
Jan Paweł II, Adhortacja apostolska Reconciliatio et paenitentia.
Jan Paweł II, Przemówienie w UNESCO 2 czerwca 1980, „Życie i Myśl” 30 (2) 1980, s. 114–118.
Jan Paweł II, Encyklika Veritatis splendor.
Kuhn H., Begegnung mit dem Sein. Meditationen zur Metaphysik des Gewissens, München 1954.
Kuhn H., Sumienie pomiędzy wolnością i prawem, „Kolekcja Communio” 2 (1982), s. 60–70.
Kurdziałek M., Dwie starożytne koncepcje sprawiedliwości społecznej, „Ethos” 2–3 (1988), s. 162–171.
Lorenzetti L., Moralność. Odpowiedzi na najbardziej prowokacyjne pytania, tłum. A. Wojnowski, Częstochowa 2001.
Maritain J., Pisma filozoficzne: t. I. Teoria poznania, t. II. Metafizyka, t. III. Etyka, t. IV. Estetyka, t. V. Polityka, t. VI. Filozofia historii, przekł. J. Fenrychowa, Kraków 1988.
Michalski K., Między heroizmem a bestialstwem, Częstochowa 1984.
Vivere in Christo. Chrześcijański horyzont moralności. Księga pamiątkowa ku czci księdza profesora Seweryna Rosika w 65. rocznicę urodzin, red. J. Nagórny, A. Derdziuk, Lublin 1996.
Nawroczyński B., Życie duchowe. Zarys filozofii kultury, Kraków–Warszawa 1947, s. 24–29.
Olejnik S., W kręgu moralności chrześcijańskiej, Warszawa 1985.
Ossowska M., Podstawy nauki o moralności, Warszawa 1957.
Pastuszka J., Człowiek a kultura w świetle Soboru Watykańskiego II, „Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego” 3 (13) 1970, s. 21–32.
Pinckaers S. T., Źródła moralności chrześcijańskiej. Jej metoda, treść, historia, przeł. A. Kuryś, Poznań 1994.
Reiner H., Gewissen, [w:] Historisches Wörterbuch der Philosophie, Basel 1974, Bd. 3, kol. 574–592.
Rosik S., Wezwania i problemy moralne. Refleksje teologiczno-moralne, Lublin 1992.
Rotter H., Mirt G., Neues Lexikon der christlichen Moral, Innsbruck–Wien 1990.
Rubio M., Crisis de la etica cristiana en el mundo moderno, „Moralia” 4 (1982), s. 189–228.
Sawicki S., Chrześcijaństwo wobec kultury. Nowa świadomość – nowe zadania, „Ateneum Kapłańskie” 78 (1978), z. 1, s. 91–97.
Schlick M., Zagadnienia etyki, przeł. A. Kawczak, M. Kawczak, Warszawa 1960.
Stelzenberg J., Handbuch der theologischen Grundbegriffe, Bd. I, München 1962.
Styczeń T., Wolność w prawdzie, „Ethos” 2–3 (1988), s. 54–55.
Styczeń T., Wprowadzenie do etyki, Lublin 1993.
Szostek A., Natura – Rozum – Wolność. Filozoficzna analiza koncepcji twórczego rozumu we współczesnej teologii moralnej, Rzym 1990.
Szymański A., Katolicyzm u kultura i cywilizacja, [w:] Kultura i cywilizacja, Lublin 1937, s. 17–46.
Święcicki A., „Redemptor hominis” a chrześcijańskie spojrzenie na kulturę, „Ruch Biblijny i Liturgiczny” 32 (1979), s. 354–363.
Vidal M., Absolutna wartość osoby miejscem spotkania i zespolenia etyki świeckiej z moralnością chrześcijańską, „Kolekcja Communio” 2 (1987), s. 125–142.
Vidal M., Kryzys wartości moralnych, [w:] Moralność chrześcijańska, red. P. Góralczyk i in., Warszawa 1987, s. 11–21 (Kolekcja Communio, 2).
Vidal M., Moral de Actitudes. Moral Fundamental, Madrid 1981.
Walgrawe J. H., Osoba ludzka i jej przeznaczenie, „Kolekcja Communio” 2 (1987), s. 22–34.
Witek S., Chrześcijańska wizja moralności, Poznań 1982.
Wolicka E., „Sztuka wolności” czy „sztuka rezygnacji”?, „Znak” 43 (8) 1991, s. 27–34.
Wuwer A., Zasada pomocniczości, Katowice 2012.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2015 Alojzy Drożdż
Praca jest udostępniana na licencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 3.0 Unported License.
Twórca oświadcza, że służą mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska. Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu),
- utwór będzie dystrybuowany w sposób niekomercyjny,
- nie będą tworzone utwory zależne.
