Kompetencja fleksyjna osób niemownych
DOI:
https://doi.org/10.15633/tes.09406Słowa kluczowe:
fleksja, niemowność, AACAbstrakt
The content of this paper constitutes an introduction to the issue known as inflectional competence, which refers to people affected by speech inability. Inflectional competence is based on the theory and practice of internal grammar, thanks to which it is treated as a brain function, a component of the subconscious mechanism of composing linguistic elements, a kind of competence which enables, above all, the reception of inflectional forms that signal syntactic functions and contribute semantic information. Such an approach makes it possible to relate the inflectional competence to people who are prelingually deprived of the gift of speech (in this context language), and hence, do not take up activities which a speaking person performs with the use of language. At the same time they do not recognise reality at the level of language-able people and do not convey its interpretation to other participants of social life. In the applicational part of the work, attention was paid to the very process of equipping a prelingually language-disabled person in inflectional competence, which takes place with the use of therapeutic systems and methods that belong to the sphere of activity known as Augmentative and Alternative Communication.
Bibliografia
Beukelman D., Pat M., Augmentative & Alternative Communication. Supporting Children and Adults with Complex Communication Needs, Baltimore 2013.
Chomsky N., Koncepcje języka [w:] Noama Chomsky’ego próba rewolucji naukowej, t. 2: Generatywny program badań nad ludzkim umysłem, K. Rosner (oprac.), Warszawa 1996, s. 37–72.
Chomsky N., Zagadnienia teorii składni, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1982.
Grabias S., Postępowanie logopedyczne. Standardy terapii [w:] Logopedia. Standardy postępowania logopedycznego, S. Grabias, J. Panasiuk, T. Woźniak (red.), Lublin 2015, s. 13–35.
Grabias S., Teoria zaburzeń mowy. Perspektywy badań, typologie zaburzeń, procedury postępowania logopedycznego [w:] Logopedia. Teoria zaburzeń mowy, S. Grabias, M. Kurkowski (red.), Lublin 2012, s. 15–71.
Grzegorczykowa R., Wstęp do językoznawstwa, Warszawa 2007.
Heinz A., Dzieje językoznawstwa w zarysie, Warszawa 1978.
Łuczyński E., Wiedza o języku polskim dla logopedów, Gdańsk 2015.
Mecner P., Elementy gramatyki umysłu, Kraków 2005.
Michalik M., Budowanie kompetencji składniowej w dyskursie zaburzonym [w:] Logopedia. Wybrane aspekty historii, teorii i praktyki, S. Milewski, K. Kaczorowska-Bray (red.), Gdańsk 2012, s. 299–307.
Michalik M., „Gramatyka wewnętrzna” a kompetencja składniowa osób upośledzonych umysłowo [w:] Studia z logopedii i neurologopedii, I. Nowakowska-Kempna (red.), Kraków 2012, s. 33–53.
Michalik M., Lingwistyczno-logopedyczne podstawy komunikacji alternatywnej i wspomagającej. Ujęcie metodologiczne, Kraków 2018.
Michalik M., Syntactic competence in speech disorders – aneurosyntactic perspective, „Acta Neuropsychologica”, 13 (2015), nr 1, s. 33–48.
Michalik M., The acquisition of syntactic structures in the disturbed discourse [w:] Studies in cognitive semantics, B. Bierwiaczonek, A. Turula (red.), Częstochowa 2010, s. 117–130.
Michalik M., Przebinda E., Budowanie kompetencji lingwistycznej u osób niemówiących z wykorzystaniem strategii komunikacji alternatywnej [w:] Metody terapii logopedycznej, A. Domagała, U. Mirecka (red.), Lublin 2018, s. 143–181.
Michalik M., Przebinda E., Kompetencja składniowa osób niemówiących [w:] Studia logopedyczno-lingwistyczne. Księga jubileuszowa z okazji 70-lecia urodzin Profesora Edwarda Łuczyńskiego, S. Milewski, K. Kaczorowska-Bray, B. Kamińska (red.), Gdańsk 2017, s. 143–168.
Polański E., Nowak T., Najnowszy podręcznik gramatyki języka polskiego, Kraków 2011.
Stalmaszczyk P., Koncepcje „języka” i „gramatyki” w gramatyce generatywnej i w semantyce pojęciowej [w:] Metodologie językoznawstwa. Podstawy teoretyczne, red. P. Stalmaszczyk, Łódź 2006, s. 74–90.
Surowaniec J., Logopedyczny słownik angielsko-polski, polsko-angielski, Kraków 2012.
Tetzchner S., Martinsen H., Wprowadzenie do wspomagających i alternatywnych sposobów porozumiewania się, Warszawa 2002.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).
