Studium i studia prawa kanonicznego w służbie reform papieża Franciszka
DOI:
https://doi.org/10.15633/acan.3586Słowa kluczowe:
papież Franciszek, prawo kanoniczne, reforma nauczania, reforma procesowa, troska, zadaniaAbstrakt
Reforma procesowa papieża Franciszka z roku 2015 oraz posynodalna adhortacja apostolska Amoris laetitia z roku 2016 zobowiązują do zgłębiania prawa kanonicznego przez różne podmioty, w szczególności dotyczy to biskupów diecezjalnych oraz proboszczów; tym bardziej, że papież Franciszek bardzo konkretnie obciążył poszczególnych biskupów diecezjalnych osobistą odpowiedzialnością za jej realizację. Stąd też problematyka studium oraz studiów prawa kanonicznego we współczesnym Kościele, również i w Polsce, staje się ważnym oraz pilnym zadaniem oraz odpowiedzią na ukierunkowania pontyfikatu papieża Franciszka, a także na wymogi współczesnego świata, w którym takie instytucje, jak małżeństwo i rodzina, muszą odnaleźć swoje właściwe miejsce, również dzięki konkretnemu nauczaniu oraz praktycznemu działaniu ze strony Kościoła.
Współczesna reforma studiów prawa kanonicznego ma dopomóc nie tylko w podniesieniu ich poziomu nauczania, ale winna przyczynić się do zrozumienia reformy procesowej oraz innych współczesnych reform Kościoła, w szczególności w procesie poprawnej aplikacji nowych norm prawnych, aby zostały zminimalizowane pojedyncze błędy interpretacyjne. Podniesienie kultury prawnej w Kościele należy wiązać z troską o podniesienie dyscypliny oraz karności eklezjalnej.
Rozpoczęta i kontynuowana z powodzeniem przez papieża Franciszka szeroka oraz wielowymiarowa reforma Kościoła wymaga dalszych konkretnych postanowień oraz jej rzeczywistej realizacji w poszczególnych Kościołach partykularnych. Wiąże się ona z przygotowaniem odpowiedniej liczby specjalistów, co wymaga postaw zaangażowania oraz czasu w celu realizacji praktycznych zadań.
Przywołane fragmenty prawa papieskiego pozostają również jasnym odzwierciedleniem powszechnego rozumienia znaczącej roli nauczyciela akademickiego. Jak łatwo zauważyć, reformy zaproponowane przez papieża Franciszka są bardzo wymagające i domagają się bardzo konkretnych postaw oraz odpowiedzi.
Bibliografia
Congregatio de Institutione Catholica (De Studiorum Institutis), Comunicato stampa, Presentazione dell’Istruzione „Gli studi di Diritto Canonico alla luce della riforma del processo matrimoniale”, http://www.vatican.va/roman_curia/congregations/ccatheduc/documents/comunicato-stampa-3maggio2018.pdf (7.08.2019).
Congregazione per l’Educazione Cattolica (degli Istituti di Studi), ISTRUZIONE „Gli studi di Diritto Canonico alla luce della riforma del processo matrimoniale”, Presentazione di M. J. Arroba Conde, Città del Vaticano 2018.
Discorso del Santo Padre Francesco ai partecipanti alla Plenaria della Congregazione per L’Educazione Cattolica (degli Istituti di Studi), http://w2.vatican.va/content/
francesco/it/speeches/2014/february/documents/papafrancesco_20140213_congregazione-educazione-cattolica.html (7.08.2019).
Kodeks prawa kanonicznego, przekład zatwierdzony przez Konferencję Episkopatu Polski, Poznań 1984.
Lettera circolare sullo stato e l’attività dei tribunali, http://www.vatican.va/roman_curia/tribunals/apost_signat/documents/rc_trib_apsig_doc_20160730_inter-munera_it.html (7.08.2019).
List papieża Franciszka do Ludu Bożego, http://w2.vatican.va/content/francesco/pl/letters/2018/documents/papa-francesco_20180820_lettera-popolo-didio.html (7.08.2019).
Papież Franciszek, List apostolski motu proprio „Mitis Iudex Dominus Iesus”, reformujący kanony Kodeksu prawa kanonicznego dotyczące spraw o orzeczenie nieważności małżeństwa. List apostolski motu proprio „Mitis et misericors Iesus”, reformujący kanony Kodeksu kanonów Kościołów wschodnich dotyczące spraw o orzeczenie nieważności małżeństwa (tekst łacińsko-polski), Tarnów 2015.
Papież Franciszek, Konstytucja apostolska „Veritatis gaudium” o uniwersytetach i wydziałach kościelnych. Zarządzenia wykonawcze Kongregacji ds. Edukacji Katolickiej dla wiernej realizacji Konstytucji apostolskiej „Veritatis gaudium”, Tarnów 2018.
Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. poz. 1668).
Ustawa z dnia 3 lipca 2018 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. poz. 1669).
Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 20 września 2018 r. w sprawie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych oraz dyscyplin artystycznych (Dz. U. poz. 1818).
Literatura
Ambros M., La formazione degli operatori dei tribunali e dei consulenti nella pastorale matrimoniale e familiare: una prima lettura della istruzione „Gli studi di diritto canonico alla luce della riforma del processo matrimoniale”, w: Le „regole procedurali” per le cause di nullità matrimoniale. Linee guida per un percorso pastorale nel solco della giustizia, AA. VV., Città del Vaticano 2019, s. 169–180.
Arrieta Ochoa de Chinchetru J. I., L’esercizio della funzione ecclesiastica nelle riforme di papa Francesco, w: I soggetti del nuovo processo matrimoniale canonico, a cura di C. Fusco, G. Moscariello, Città del Vaticano 2018, s. 13–26.
Arroba Conde M. J., Giusto processo e peculiarità culturali del processo canonico, Roma 2016.
Bechina F., L’Istruzione sugli Studi di diritto canonico alla luce della riforma del processo matrimoniale nel contesto del sistema degli studi superiori ecclesiastici, w: Le „regole procedurali” per le cause di nullità matrimoniale. Linee guida per un percorso pastorale nel solco della giustizia, AA. VV., Città del Vaticano 2019, s. 141–168.
Bertone T., I miei Papi, Torino 2018.
Coccopalmerio F., Processo matrimoniale e missione della Chiesa, w: La riforma del processo matrimoniale ad un anno dal Motu Proprio Mitis Iudex Dominus Iesus, a cura di L. Musso, C. Fusco, Città del Vaticano 2017, s. 9–24.
Errázuriz M. C. J., La problematica giuridico-canonica sul matrimonio e sulla famiglia nell’orizzonte della giustizia e della misericordia, „Ius Ecclesiae” 29 (2017) 3, s. 553–574.
Gherri P., Il ruolo del diritto nella riforma e riformabilità della Chiesa, „Ricerche teologiche” 29 (2018) 1–2, s. 31–53.
Hervada J., Historia prawa naturalnego, Kraków 2013.
Pawluk T., Prawo kanoniczne według Kodeksu Jana Pawła II, t. 2, Olsztyn 1985.
Rozkrut T., „Inter munera”. List okólny Najwyższego Trybunału Sygnatury Apostolskiej na temat aktywności sądownictwa Kościoła z dnia 30 lipca 2016 roku (komentarz praktyczny), w: VIII. Ogólnopolskie Forum Sądowe: Reforma procesowa papieża Franciszka – pierwsze doświadczenie. Materiały z ogólnopolskiego spotkania pracowników sądownictwa kościelnego w Gródku nad Dunajcem w dniach 12–13 czerwca 2017 roku, red. T. Rozkrut, Tarnów 2018, s. 167–178.
Rozkrut T., Odpowiedzialność biskupa diecezjalnego, metropolity oraz konferencji biskupów za współczesny proces małżeński, w: Proces małżeński według motu proprio „Mitis Iudex Dominus Iesus”, red. J. Krajczyński, Płock 2015, s. 37–52.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2020 Tomasz Rozkrut
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrót oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0).
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu).