Synod Biskupów instytucją promującą synodalność w wymiarze powszechnym
DOI:
https://doi.org/10.15633/acan.20105Słowa kluczowe:
biskup rzymski, kolegialność, Sobór Watykański II, Synod Biskupów, synodalnośćAbstrakt
Podejmując temat roli i znaczenia Synodu Biskupów we współczesnym Kościele, także jako o instytucji promującej synodalność w wymiarze powszechnym, należy wskazać, że mamy do czynienia z instytucją kościelną, która w roku 2025, będzie świętować nie tylko sześćdziesiąt lat swojego istnienia, ale przede wszystkim faktycznego i owocnego oraz dynamicznego funkcjonowania. W tym kontekście warto zaznaczyć, że jest ona ciągle dostosowywana do dynamicznej eklezjologii posoborowej i że w przekonaniu papieża Franciszka od czasu soboru watykańskiego II poprzez zgromadzenia Synodu Biskupów doświadczaliśmy w sposób bardzo intensywny konieczności oraz piękna „wspólnego wędrowania”. W tych słowach urzędującego biskupa rzymskiego mamy przywołanie tego, czym ma być każdy synod, bowiem łacińskie słowo synodus nie oznacza nic innego, jak „kroczyć razem”. Z tego powodu ojciec święty od początku swojej posługi Piotrowej zwraca szczególną uwagę na Synod Biskupów, ufając, że będzie się on rozwijał, by jeszcze lepiej sprzyjać dialogowi i współpracy biskupów między sobą i z biskupem Rzymu. Do ożywienia tego dzieła – przypomina – konieczne jest silne przekonanie, że wszyscy pasterze są ustanowieni, by służyć świętemu ludowi Bożemu, do którego sami należą na mocy sakramentu chrztu. Co więcej, podejmowane decyzje Franciszek ukazuje w relacji do magisterium Jana Pawła II i zgodnie z życzeniem wyrażonym wiele lat temu przez polskiego papieża pragnie szukać „takiej formy sprawowania prymatu, która nie odrzucając bynajmniej istotnych elementów tej misji, byłaby otwarta na nową sytuację”. Biskup Rzymu widzi konieczność dowartościowania, ale i doskonalenia instytucji Synodu Biskupów, będącego cennym dziedzictwem soborowym i wyrazem kolegialności, co podkreślali Paweł VI i Jan Paweł II. Synodalność pozostaje bowiem „drogą, której Pan Bóg oczekuje od Kościoła w trzecim tysiącleciu”.
Bibliografia
Antón A., La collegialità nel Sinodo dei Vescovi, w: Il Sinodo dei Vescovi. Natura – metodo – prospettive, a cura di J. Tomko, Libreria Editrice Vaticana 1985, s. 59–111.
Antòn A., Verso una collegialità più effetiva nel Sinodo dei vescovi (I), „La rivista del clero italiano” 64 (1983) n. 4, s. 290–302.
Arrieta J. I., Il sinodo dei vescovi quale istituto di comunione, „Ius Ecclesiae” 3 (1991) n. 2, s. 358–361.
Arrieta J. I., Il Sinodo dei Vescovi. Rilevanza della prassi di attuazione in ordine al compimento delle sue finalità istituzionali, w: Pontificium Consilium de Legum Textibus Interpretandis, Ius in vita et in Missione Ecclesiae. Acta Symposii Internationalibus Iuris Canonici occurrente X anniversario promulgationis Codicis Iuris Canonici diebus 19–24 Aprilis 1993 in Civitate Vaticana Celebranti, Città del Vaticano 1994, s. 309–323.
Arrieta J. I., Sinodalità e Sinodo dei Vescovi, „Ius Ecclesiae” 1 (2019), s. 275–288.
Bravi M. C., Il Sinodo dei Vescovi. Istituzione, fini e natura, Roma 1995.
Codex Canonum Ecclesiarum Orientalium auctoritate Ioannis Pauli PP. II promulgatus, 18.10.1990, „Acta Apostolicae Sedis” 82 (1990), p. 1045–1364.
Codex Iuris Canonici auctoritate Ioannis Pauli PP. II promulgatus, „Acta Apostolicae Sedis” 75 (1983) pars 2, s. 1–317; tekst polski: Kodeks prawa kanonicznego, przekład polski zatwierdzony przez Konferencję Episkopatu, Poznań 1984.
Commemorazione del 50° anniversario dell'istituzione del Sinodo dei Vescovi. Discorso del Santo Padre Francesco, 17.10.2015 https://www.vatican.va/content/francesco/it/speeches/2015/october/documents/papa-francesco_20151017_50-anniversario-sinodo.html (12.07.2023).
Commissione Teologica Internazionale, La sinodalità nella vita e nella missione della Chiesa, Libreria Editrice Vaticana 2018.
Congregazione per i Vescovi, Direttorio „Apostolorum successores” per il ministero pastorale dei vescovi, https://www.vatican.va/roman_curia/congregations/cbishops/documents/rc_con_cbishops_doc_20040222_apostolorum-successores_it.html.
Corecco E., Ontologia della sinodalità, w: Pastor bonus in populo. Figura, ruolo e funzioni del vescovo nella Chiesa, a cura di A. Autiero, A. Carena, Roma 1990, s. 303–329.
De Synodo Episcoporum, „Communicationes” 14 (1982) n. 1, s. 92–95.
Erdő P., Aspetti giuridici del Sinodo dei Vescovi. Quattro decenni di sviluppo istituzionale, w: Il Sinodo dei Vescovi. 40 anni di storia: 1965–2005, a cura di N. Eterović, Roma 2005, s. 39–55.
Faccani M., Collegio e collegialità episcopale nel Sinodo 1969, Bologna 1991.
Fantappiè C., Metamorfosi della sinodalità. Dal Vaticano II a papa Francesco, Venezia 2023.
Fernandez A., Nuevas estructuras de la Iglesia, Burgos 1980.
Ferrara V., Il Sinodo dei Vescovi tra ipotesi e realtà, „Apollinaris” 42 (1969), s. 491–555.
Franciszek, Konstytucja apostolska Episcopalis communio, 15.09.2018, https://www.vatican.va/content/francesco/pl/apost_constitutions/documents/papa-francesco_costituzione-ap_20180915_episcopalis-communio.html (12.07.2023)
Fürst C. G., Canones Synopse zum Codex Iuris Canonici und Codex Canonum Ecclesiarum Orientalium, Freiburg–Basel–Wien 1992.
Ghirlanda G., Chiesa universale e Chiesa particolare (Cann. 330–572), Roma 2023.
Górecki E., Synod Biskupów, w: Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego, red. J. Krukowski, t. II/1, Poznań 2005, s. 174–184.
Graulich M., Episcopalis communio. Il Sinodo dei Vescovi dopo le riforme di papa Francesco, w: Studi sul diritto del governo e dell’organizzazione della Chiesa in onore di Mons. Juan Ignacio Arrieta, t. 2, a cura di J. Miñambres, B. N. Ejeh, F. Puig, Venezia 2021, s. 1069–1091.
Huizing P., Un esempio di costituzionalismo nella Chiesa? Il sinodo dei vescovi, w: Crisi del potere nella Chiesa e risveglio comunitario, a cura di F. V. Joannes, Milano 1969, s. 223–232.
Il Sinodo dei Vescovi. 40 anni di storia: 1965–2005, a cura di N. Eterović, Roma 2005.
Instructio super celebratione conciliorum synodalium et super muneribus Secretariae Generalis Synodi Episcoporum, „Communicationes” 50 (2018), s. 441–495.
Ioannes Paulus PP. I, Pontificatus Ioannis Pauli I exordia, „Acta Apostolicae Sedis” 70 (1978), s. 691–705.
Ioannes Paulus II, Allocutio Gratias agamus VII exeunte ordinario generali coetu Synodi Episcoporum habita, „Acta Apostolicae Sedis” 80 (1988), s. 606–611.
Ioannes Paulus II, Ad Patres Cardinales, Familiam domni Papae Romanamque Curiam, imminente Nativitate Domini Iesu Christi habita, „Acta Apostolicae Sedis” 83 (1991), s. 740–749.
Meditazione del Santo Padre Benedetto XVI durante l’Ora Terza del 3 ottobre 2005, w: Il Sinodo dei Vescovi. 40 anni di storia: 1965–2005, a cura di N. Eterović, Roma 2005, s. 11–16.
Milano G. P., De Synodo Episcoporum, w: Comentario exegético al Código de derecho canónico, vol. 2, obra dirigida y coordinada por Á. Marzoa, J. Miras, R. Rodríguez-Ocaña, Pamplona 1996, s. 603–625.
Ordo Synodi Episcoporum celebrandae recignitus et auctus, „Acta Apostolicae Sedis” 61 (1969), s. 525–539.
Ordo Synodi Episcoporum celebrandae recognitus et auctus nonnullis additamentis perficitur, „Acta Apostolicae Sedis” 63 (1971), s. 702–704.
Ordo Synodi Episcoporum celebrandae, „Acta Apostolicae Sedis” 59 (1967), s. 91–103.
Ordo Synodi Episcoporum, „Acta Apostolicae Sedis” 98 (2006), s. 755–779.
Paulus VI, Ad E.mos Patres Cardinales, ad Romanae Curiae Pontificalisque Domus Praelatos, per E.mum Sacri Collegii Decanum Summo Pontifici felicia ac fausta ominatos, Nativitatis Domini nostri Iesu Christi festo recurrente, „Acta Apostolicae Sedis” 61 (1969), s. 34–46.
Paulus VI, In Aede Sixtina habita a Beatissimo Patre Sacrum concelebrate, ineunte Extraordinaria Episcoporum Synodo, „Acta Apostolicae Sedis” 61 (1969), s. 716–721.
Paulus VI, Litterae apostolicae motu proprio datae „Apostolica sollicitudo” quibus Synodus Episcoporum pro universa Ecclesia constituitur, 15.09.1965, „Acta Apostolicae Sedis” 57 (1965), s. 775–780.
Pontificia Commissio Codici Iuris Canonici Recognoscendo, Schema Legis Ecclesiae Fundamentalis cum relatione, Typis Polyglottis Vaticanis 1969.
Ratzinger J., Scopi e metodi del Sinodo dei Vescovi, w: Il Sinodo dei Vescovi. Natura – metodo – prospettive, a cura di J. Tomko, Libreria Editrice Vaticana 1985, s. 45–58.
Rozkrut T, Synod diecezjalny w Kościele, Tarnów 2002.
Rozkrut T., Instytucja Synodu Biskupów w Kościele posoborowym, Tarnów 2010.
Schotte J. P., The Synod of Bishops: A Permanent yet Adaptable Church Institution, „Studia Canonica” 26 (1992), s. 289–306.
Sinodo dei Vescovi. 50° Anniversario: 1965–2015, a cura di L. Baldisseri, Roma 2016.
Sobański R., L’uso del concetto di „collegialità” nel contesto teologico degli enunciati ufficiali della Chiesa e le sue implicanze nel diritto canonico, „Concilium” 26 (1990) n. 4, s. 63–95.
Summi Pontificis Pauli VI allocutio tertia Ss. Concilii periodo exacta, w: Enchiridion Vaticanum, t. 1: Documenti Ufficiali del Concilio Vaticano II. 1962–1965, Bologna 1985, s. 168–188.
Tomko J., Il Sinodo dei Vescovi e Giovanni Paolo II, w: Il Sinodo dei Vescovi. Natura – metodo – prospettive, a cura di J. Tomko, Libreria Editrice Vaticana 1985, s. 13–44.
Wojtyła K., O Synodzie Biskupów, „Tygodnik Powszechny” 26 (1972) nr 10, s. 1 i 5.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrót oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0).
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu).
