Misja władcy Trzeciego Rzymu w Posłaniu do wielkiego księcia Wasyla III

Autor

  • Monika Sagało Uniwersytet Jagielloński

DOI:

https://doi.org/10.15633/ochc.2974

Słowa kluczowe:

Trzeci Rzym, Moskwa, Filoteusz, Wasyl III, władca

Abstrakt

W artykule została podjęta kwestia wizji Trzeciego Rzymu i szczególna rola jego władcy, którą opisał Filoteusz (ok. 1465–1542) w liście Posłanie do wielkiego księcia Wasyla III. Autorka prezentuje w pracy tło  historyczne i domniemane powody, przyczyniające się do wzrostu potęgi Księstwa Moskiewskiego w XV i XVI wieku. Ponadto przedstawia, jak pskowski mnich w liście do Wasyla III kreuje go na jedynego sukcesora prawosławnych wartości i jakie cechy według Filoteusza powinien mieć najpotężniejszy władca chrześcijańskiego świata – władca Trzeciego Rzymu.

Bibliografia

Bibliografia

Źródła

Filoteusz, Posłanie do wielkiego księcia Wasyla III, przeł. R. Łużny, w: R. Łużny, Słowo o Bogu i człowieku. Myśl religijna Słowian Wschodnich doby staroruskiej, Kraków 1995, s. 171–173.

Święty Ambroży z Mediolanu, Listy, t. 3, przeł. P. Nowak, Kraków 2012.

Literatura

Andrusiewicz A., Mit Rosji. Studia z dziejów i filozofii rosyjskich elit, t. 1, Rzeszów 1994.

Bazylow L., Historia Rosji, Wrocław–Warszawa–Kraków 2005.

Billington J. H., Ikona i topór. Historia kultury rosyjskiej, przeł. J. Hunia, Kraków 2008.

Cierniak U., Literacki wymiar kultury religijnej staroobrzędowców, Częstochowa 1997.

Encyklopedia kultury bizantyńskiej, red. O. Jurewicz, Warszawa 2002.

Kłoczowski J., Europa słowiańska w XIV-XV wieku, Warszawa 1984.

Kowalska H., Kultura staroruska XI–XVI w. Tradycja i zmiana, Kraków 1998.

Kucharzewski J., Od białego caratu do czerwonego. Epoka mikołajowska, t. 1, Warszawa 1998.

Kumor B., Historia Kościoła I. Starożytność chrześcijańska, Lublin 2001.

Kumor B., Historia Kościoła IV. Jesień kościelnego średniowiecza, Lublin 2001.

Kumor B., Historia Kościoła VI. Czasy nowożytne. Kościół w okresie absolutyzmu i oświecenia, Lublin 2003.

Lazari A. de, Czy Moskwa będzie Trzecim Rzymem? Studia o nacjonalizmie rosyjskim, Katowice 1995.

Łużny R., Słowo o Bogu i człowieku. Myśl religijna Słowian Wschodnich doby staroruskiej, Kraków 1995.

Mantran R., Stambuł w czasach Sulejmana Wspaniałego, przeł. M. Żurowska, Warszawa 2014.

Meyendorff A., Baynes N.H., Dziedzictwo bizantyńskie na Rusi, w: Bizancjum. Wstęp do cywilizacji wschodniorzymskiej, oprac. N. H. Baynes, H. St. L. B. Moss, przeł. E. Zwolski, Warszawa 1964, s. 323–340.

Romanowski D., Trzeci Rzym. Rozwój rosyjskiej idei imperialnej, Kraków 2013.

Serczyk W.A., Prehistoria imperium, czyli imperialne oblicze absolutyzmu rosyjskiego, w: Cywilizacja Rosji imperialnej, red. P. Kraszewski, Poznań 2002, s. 27–37.

Sykulski L., „Moskwa – Trzeci Rzym” – zarys idei, http://geopolityka.net/moskwa-trzecirzym-zarys-idei/ (28.02.2018).

Uspienski B. A., Żywow W. M., Car i Bóg. Semiotyczne aspekty sakralizacji monarchy w Rosji, przeł. H. Paprocki, Warszawa 1992.

Ware K., Kościół prawosławny, przeł. W. Misijuk, Białystok 2002.

Wysocki M., Obraz chrześcijańskiego władcy w listach św. Ambrożego, „Vox Patrumˮ 34 (2014), t. 61, s. 171–177.

Pobrania

Opublikowane

2019-02-25

Numer

Tom 10 (2018)

Dział

Artykuły

Licencja

Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.

Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:

  • utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
  • obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
  • włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
  • udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska

Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska. Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:

  • zostanie podany autor i tytuł utworu,
  • zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu),
  • utwór będzie dystrybuowany w sposób niekomercyjny,
  • nie będą tworzone utwory zależne.