Panegyric works and their connection with the Kyiv monasteries in the context of the relations between the Hetmanate and the Moscow kingdom in the early 18th century
DOI:
https://doi.org/10.15633/ochc.3900Słowa kluczowe:
Panegyrics, Kyiv-Pechersk Lavra, Kyiv Brotherhood monastery, Hetmanate, Moscow kingdom, Great Northern War 1700–1721, Prince Alexander Menshikov, Theophanes ProkopovychAbstrakt
Panegyric works and their connection with the Kyiv monasteries in the context of the relations between the Hetmanate and the Moscow kingdom in the early 18th century. The eulogies which are dedicated to Prince Alexander Menshikov and originate from the Kyiv monastery environment – in particular, the Kyiv Pechersk Lavra and the Kyiv Brotherhood Monastery are discussed and compared in the article. The circumstances of the origin of these works, the peculiarities and motivation of the dedications, rhetorical figures and their significance in the respective historical and political context have also been analysed. Panegyrics were inscribed in the paradigm of Ukrainian-Russian relations in the early 18th century. A little-known work attributed to Theophanes Prokopovych is also published in the appendices.
Bibliografia
Archival sources
Central State Historical Archive of Ukraine in Kyiv (CSHAK), f. 128, op. 2 zag., spr. 19.
Manuscript Institute of Vernadsky National Library of Ukraine (IR NBUV), f. 33,
spr. 475–477.
IR NBUV, f. 33, spr. 486.
IR NBUV, f. 301, spr. 298 P.
IR NBUV, f. 301, spr. 300 P.
Fondy Natsionalnoho Kyievo-Pecherskoho istoryko-kulturnoho zapovidnyka (fondy NKPIKZ), KPL-A (Hrupa zberezhennia “Arkhiv”), 304, 1767 r., Knyha ynventarnykh opysei tserkovnoi utvary Uspenskoho sobora.
Fondy NKPIKZ, KPL-A, 351, 1803 r. – seredyna chy druha polovyna XIX st., Knyha opysei tserkovnoi y ryznychnoi utvary Kyivo-Pecherskoi Lavry.
Fondy NKPIKZ, KPL-A, 387, 1739 r., Knyha opysei predmetov tserkovnoho obykhoda yz Uspenskoho sobora.
Printed sources
Berkhholts F.-V. fon, Dnevnyk kamer-yunkera Berkhholtsa, vedennyi ym v Rossyy v tsarstvovanye Petra Velykoho, s 1721 po 1725 hod, http://www.vostlit.info/Texts/rus13/Berhgolz/pred.phtml?id=139 (7.01.2019).
Bykova T., Hurevych M., Opysanye yzdanyi, napechatannykh kyryllytsei, 1689 – yanvar 1725 h., Moskva, Lenynhrad 1958.
Dokumenty o kievskom mitropolite Iosafe Krokovskom, in: Chtenyia v Ymperatorskom obshchestve ystoryy y drevnostei rossyiskykh pry Moskovskom unyversytete, Povremennoe yzdanye, 1861, Kn. 3, Moskva 1861.
Dobroliubov Y., Ystoryko-statystycheskoe opysanye tserkvei y monastyrei Riazanskoi eparkhyy, t. 3, Riazan 1888.
Evhenyi (Bolkhovytynov), mytr, Opysanye Kyevo-Pecherskoi Lavry s prysovokuplenyem raznykh hramot y vypysok, Kiev 1847.
Feofan (Prokopovych), Slova y rechy pouchytelnye, pokhvalnye y pozdravytelnye sobrannye y nekotorye vtorym tysnenyem, a druhye vnov napechatannye V 2 ch. Feofana Prokopovycha arkhyepyskopa Velykoho Novahrada y Velykykh Luk, Sviateisheho Pravytelstvuiushcheho Synoda vytse-prezydenta, a potom pervenstvuiushcheho chlena, Ch. 1, Sankt-Peterburg, 1760.
Kleshchevskyi A., Panehyryk kniaziu A.D. Menshykovu “Venetz Pobedy”. Lvov. 1709 h., https://zapadrus.su/bibli/arhbib/1437-kl-7.html (7.01.2019).
Pisma y bumahi imperatora Petra Velikoho, t. 9, Vyp. 2, Moskva 1952, Primechanyia.
Venetz pobedy, [Lviv] 1709.
Literature
Filipova H., Misto Oleksandropol: zabuta “stolytsia” kniazia O.D. Menshykova, in: Pratsi Tsentru pamiatkoznavstva. Zbirnyk naukovykh prats’, hl. Red. O. M. Tytova, № 31, Kyiv 2017, p. 218–226.
Filipova H., Pocheps’ki tserkvy u chasy nalezhnosti mista do votchyn kniazia O.D. Menshykova, in: Materialy Chotyrnadtsiatoi konferentsii “Tserkva-nauka-suspilstvo: pytannia vzaiemodii” (Kyiv, 29 travnia–3 chervnia 2017 r.), Kyiv 2017, p. 59–61.
Gatova T., Zabytoe yzvestye o Menshykovoi bashne, Russkoe yskusstvo XVIII veka, Moskva 1973.
Kahamlyk S., Kyivo-Pecherska lavra. Svit pravoslavnoi dukhovnosti i kultury (XVII–XVIII st.), Kyiv 2005.
Monchalovskyi O., Petr Velykyi v Halytskoi Rusy, Lvov 1903.
Myhlan V., Vedmyd’ H., Mainycheva A., Berezovo: ystoryko-arkhytekturnye ocherky, Krasnoiarsk 2010.
Nazartseva T., Felon Menshykovykh-Dolhorukovykh, Berezovskye drevnosty. Katalog vystavky, Moskva 2013.
Opysanye monastyrei v Rossyiskoi ymperyy nakhodiashchykhsia, s prysovokuplenyem: ystorycheskoho yzvestyia o sushchestvuiushchykh nyne v Rossyy eparkhyiah y o vsekh sobornhkh, monastyrskykh, ruzhnykh y prykhodskykh tserkviakh, v stolychnykh horodakh Moskve y S.-Peterburhe nakhodiashchykhsia, c pokazanyem vremeny, kohda onye uchrezhdeny yly postroeny, kakye sluchylys v nykh dostopamiatnye proysshestvyia y v kakye chysla byvaiut khramovye prazdnyky v onykh, Moskva 1834.
Opysanye rukopysei Tserkovno-arkheolohycheskoho muzeia pry Kyevskoi dukhovnoi akademyy, Vyp. 1, Kyiv 1875.
Pekarskyi P., Nauka y lyteratura v Rossyy pry Petre Velykom, t. 1: Vvedenye v ystoryiu prosveshchenyia v Rossyy XVIII stoletyia, Sankt-Peterburg 1862.
Pogosian E., Smorzhevskykh-Smyrnova M., “Lyturhyia Hospodnia”, herbovaia ykona Tallynnskoi Nykolskoi tserkvy, Petrovskoe vremia v lytsakh. K 30-letyiu Otdela Hosudarstvennoho Ermitazha “Dvorets Menshikova” (1981–2011), Sankt-Peterburg 2011.
Russkaia staropechatnaia lyteratura XVI – pervaia chetvert XVIII vv., Panehyrycheskaia lyteratura petrovskoho vremeny, pod red. O. A. Dershavynoi, Moskva 1979.
Sichynskyi V., Hraviury na chest Mazepy i hravirovani portrety hetmana, in: Pratsi ukrainskoho naukovoho instytutu. Mazepa. Zbirnyk, red. R. Smal-Stockii, t. 1, Varshava 1938, p. 138–141.
Tytov F., Materialy dlia istorii knyzhnoi spravy na Vkraini v ХVI–ХVIII st.: Vsezbirka peredmov do ukrainskykh starodrukiv, Kyiv 1924.
Yoann (Maslov), skhyarkhymandryt, Hlynskaia pustyn. Ystoryia obytely y ee dukhovno-prosvetytelskaia deiatelnost’ v XVI–XX vekakh, Moskva 1994.
Yz bumah kniazia Aleksandra Danylovycha Menshykova, in: Shchukynskyi sbornyk, Yzdanye otdelenya Ymperatorskoho Rossyiskoho ystorycheskoho muzeia ym. Ymperatora Aleksandra III, Muzeia P.Y. Shchukyna, Vyp. 9, Moskva 1905, p. 1–155.
Zapasko A., Ysaevych Y., Pamiatnyky knyzhnoho yskusstva. Kataloh staropechatnykh knyh, yzdannykh na Ukrayne, Kn. 2, Ch. 1 (1701–1764), Lvov 1984.
Zhuk A., Andrei Fedorovych Palashenkov kak tserkovnyi arkheoloh. Liapyn-Sosvynskaia ekspedytsyia 1939 h., “Vestnyk Omskoho unyversyteta” Seryia “Ystorycheskye nauky” (11) 2016, № 6, p. 116–134.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska. Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu),
- utwór będzie dystrybuowany w sposób niekomercyjny,
- nie będą tworzone utwory zależne.
