Stygmatyzacja a dobrostan chorych psychicznie – aspekty pastoralne
DOI:
https://doi.org/10.15633/ps.3731Słowa kluczowe:
stygmatyzacja, choroba psychiczna, dobrostanAbstrakt
W artykule na podstawie badań przedstawiono wpływ wielowymiarowego i wieloetapowego zjawiska stygmatyzacji chorych psychicznie na proces zdrowienia. Zarysowano społeczny obraz chorych psychicznie (stereotypy) i jego wpływ na autostygmatyzację. Przedstawiono złożoną sytuację rodzin chorych psychicznie i znaczenie sieci społecznej w procesie zdrowienia. Wszystko w kontekście zadań i możliwości wspólnoty lokalnej (parafia) i partykularnej (diecezje) Kościoła. Dzięki stabilnym (teologicznie, społecznie, ekonomicznie) strukturom wspólnotowym Kościół może w istotny sposób ubogacać i stabilizować sieć społeczną pacjentów chorych psychicznie. Jest to bardzo ważne w procesie zdrowienia i ma fundamentalny wpływ na ich dobrostan.
Bibliografia
Amering M., Schmolke M., Recovery in mental health, Chichester 2009.
Anczewska M., Wciórka J., Umacnianie – nadzieja czy uprzedzenia, Warszawa 2007.
Angermeyer M. C., Matschinger H., The stigma of mental illness: effects of labelling on public attitudes towards people with mental disorder, „Acta Psychiatrica Scandinavica” 108 (2003) no. 4, s. 304–309.
Araszkiewicz A., Golicki D., Heitzman J., Jarema M., Karkowska D., Langiewicz W., Biała Księga – osoby chorujące na schizofrenię w Polsce. Raport, https:studylibpl.com/doc/602210/biała-księga---osoby-chorujące-na-schizofrenię-w-polsce (24.02.2019).
Bronowski P., Sawicka M., Kluczyńska S., Indywidualna sieć wsparcia społecznego osób przewlekle chorych psychicznie objętych środowiskowym programem rehabilitacji, „Postępy Psychiatrii i Neurologii” 17 (2008) nr 4, s. 297–303.
Bronowski P., Sawicka M., Kluczyńska S., Funkcjonowanie społeczne osób przewlekle chorych psychicznie uczestniczących w środowiskowych programach wsparcia społecznego, „Postępy Psychiatrii i Neurologii” 18 (2009) nr 4, s. 43–50.
Caqueo-Urízar A., Gutiérrez-Maldonado J., Miranda-Castillo C., Quality of life in caregivers of patients with schizophrenia: a literature review, „Health and Quality of Life Outcomes” 7 (2009), s. 84.
Caplan G., Support and systems and community mental health, New York 1974.
Cechnicki A., Angermeyer M., Bielańska A., Anticipated and experienced stigma among persons with schizophrenia: its nature and correlates, „Social Psychiatry and Psychiatric Epidemology” 46 (2011), s. 643–650.
Cechnicki A., Wojciechowska A., Valdes M., Sieć społeczna a jakość życia osób chorujących na schizofrenię w siedem lat od pierwszej hospitalizacji, „Psychiatria Polska” 41 (2007) nr 4, s. 527–537.
Ciałkowska-Kuźmińska M., Kiejna A., Konsekwencje opieki nad pacjentem z zaburzeniem psychicznym – definicje i narzędzia oceny, „Psychiatria Polska” 44 (2010) nr 4, s. 519–527.
Codina V., Kościół wykluczonych. Teologia z perspektywy Nazaretu, Kraków 2018.
Corrigan P. W., Markowitz F. E., Watson A., Structural levels of mental illness stigma and discrimination, „Schizophrenia Bulletin” 30 (2004), s. 481–491.
Corrigan P., Watson A., The paradox of self-stigma and mental illness, „Clinical Psychology Science and Practice” 9 (2002), s. 35–53.
de Barbaro B., Stygmatyzacja społeczna rodziny chorego psychicznie, w: Europa i praca, red. P. Sałustowicz, Warszawa 2004, s. 135–143.
de Barbaro B., Między rozpoznaniem psychiatrycznym a „rozpoznaniem rodzinnym”, „Psychiatria Polska” 38 (2004) nr 8, s. 771–782.
Goffman E., Piętno Rozważania o zranionej tożsamości, Gdańsk 2005.
Goulden R., Corker E., Evans-Lacko S., Rose D., Newspaper coverage of mental illness in the UK, 1992-2008, „BMC Public Health” 11 (2011), s. 796.
Grzywa A., Magiczna wizja świata, Warszawa 2010.
Hasson-Ohayon I., Levy I., Kravetz S., Vollanski-Narkis A., Insight into mental illness, self-stigma, and the family burden of parents of persons with a severe mental illness, „Comprehensive Psychiatry” 52 (2011) no. 1, s. 75–80.
Karidi M., Stefanis C., Theleritis C., Tzedaki M., Perceived social sigma, self-concept, and self-stigmatization of patient with schizophrenia, „Comprehensive Psychiatry” 51 (2010) no. 1, s. 19–30.
Kaszyński H., Cechnicki A., Polscy pracodawcy wobec zatrudniania osób chorujących psychicznie, „Psychiatria Polska” 2011 (45) nr 1, s. 45–60.
Kieniewicz P., Stygmatyzacja osób chorych psychicznie jako problem moralny, w: Antropologia teologicznomoralna. Koncepcje, kontrowersje, inspiracje, red. I. Mroczkowski, J. Sobkowiak, Warszawa 2008.
Link B., Phelan J., Bresnahn M., Stueve A., Public conceptions of mental illness: labels, causes, dangerousness, and social distance, „American Journal Public Health” 89 (1999) no. 6, s. 1328–1333.
Livingston J.D., Boyd J.E., Correlates and consequences of internalized stigma for people living with mental illness: a systematic review and meta-analysis, „Social Science and Medicine” 2010 (12) no. 71, s. 2150–2161.
Magaña S., Ramírez García J., Hernández M., Psychological distress among Latino family caregivers of adults with schizophrenia, „Psychiatric Services” 58 (2007) no. 3, s. 378–384.
Ministerstwo Zdrowia, Informacja o realizacji działań wynikających z Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2011 r., Warszawa 2013.
Podegrodzka-Niell M., Tyszkowska M., Stygmatyzacja na drodze zdrowienia w chorobach psychicznych – czynniki związane z funkcjonowaniem społecznym, „Psychiatria Polska” 48 (2014) nr 6, s. 1201–1211.
Psychiatria po Dyplomie, https://podyplomie.pl/psychiatria/18270,biblia-czyli-przykłady-cierpienia-psychicznego?page=2 (19.02. 2019).
Puchelak Z., Bielańska A., Rodzina pacjenta: jej brzemię i jej możliwości, w: Schizofrenia. Różne konteksty, różne terapie, red. J. Bomba, B. de Barbaro, Kraków 2002.
Schomerus G., Matschinger H., Angermeyer M., Preferences of the public regarding cutbacks in expenditure for patient care, „Social Psychiatry and Psychiatric Epidemology” 41 (2006), s. 369–377.
Schomerus G., Schwahn C., Holzinger A., Corrigan P., Evolution of public attitudes about mental illness: a systematic review and meta-analysis, „Acta Psychiatrica Scandinavica” 125 (2012) no. 6, s. 440–452.
Stout P., Villegas J., Jennings N., Images of mental illness in the media, „Schizophrenia Bulletin” 30 (2004) no. 3, s. 543–561.
Świtaj P., Doświadczanie piętna społecznego i dyskryminacji u pacjentów z rozpoznaniem schizofrenii, Warszawa 2008.
Tyszkowska M., Kryteria remisji a ocena poprawy i funkcjonowania chorych na schizofrenię pozostających w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej, Warszawa 2011.
Ucok A., Brohan D., Sartorius N., Leese M., Anticipated discrimination among peaple with schizophrenia, „Acta Psychiatrca Scandinavica” 1 (2011) no. 125, s. 77–83.
Wciórka B., Wciórka J., Osoby chore psychicznie w społeczeństwie. Komunikat z badań CBOS, Warszawa 2008.
Załuska M., Funkcjonowanie społeczne chorych na schizofrenię po 15 latach od pierwszej hospitalizacji, „Psychiatria Polska” 31 (1997) nr 5, s. 559–572.
Zendjidjian X., Richieri R., Adida M., Limousin S., Quality of life among caregivers of individuals with affective disorders, „Journal of Affective Disorders” 135 (2012) no. 3, s. 660–665.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).
