„Missa pulcherrima” Bartłomieja Pękiela. Historyczny, biograficzny i stylistyczny kontekst utworu

Autor

  • Andrzej Zając Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie Międzyuczelniany Instytut Muzyki Kościelnej, Kraków

DOI:

https://doi.org/10.15633/pms.338

Słowa kluczowe:

Pękiel, the Royal Band, Sigismund III Vasa, Wladyslaw IV, the Swedish Deluge, the Wawel Cathedral Band, form of Mass

Abstrakt

The main aim of this study was to present the outstanding composition created by Bartłomiej Pękiela, Missa Pulcherrima, giving the historical, biographical, and stylistic context. The author succinctly depicted, first the historical background in which the composer lived and created, sketching the rulers of Poland of the time: Sigismund III, Vladislaus IV and John Casimir, against the important political events of the period. Having delivered the most up-to-date research, he carried on to a closer presentation of the composer himself, with a few biographical details, like these of his work as the Royal Choirmaster in Warsaw, and then the Cathedral Choirmaster at the Wawel Castle in Cracow. The author of this paper drew heavily on the studies made by eminent Polish musicologist, Rev. Hieronim Feicht (1894–1967), whose research on the biography and compositions of Bartłomiej Pękiel has not be rivaled so far by anything equally insightful and exhaustive. This study is an attempt to show Pękiel’s Missa Pulcherrima in the context of mass service compositions, proving that in its extraordinary composing and stylistic values it definitely differs from the other mass pieces by this composer written in the old style (stile antico). The said composition was created after 1655, when Pękiel moved from Warsaw to Cracow so as to undertake the position of the Cathedral Choirmaster at the Wawel Castle. Most probably, it was his last composition. A liable review of Bartłomiej Pekiel’s Missa Pulcherrima was rendered by expert in the Old Polish Music, Ewa Obniska: “Without doubt, it is the most outstanding old Polish mass, the stunning composition of outstanding artistry and unparalleled subtlety of melodic side […] the most tremendous religious masterpiece of the Polish Baroque – amongst those few which have lost nothing of their influential power despite centuries passing”.

Biogram autora

  • Andrzej Zając - Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie Międzyuczelniany Instytut Muzyki Kościelnej, Kraków
    Urodził się w 1944 r., muzykolog, pedagog, dyrygent, chórmistrz. Studia teologiczne odbył w Instytucie Teologicznym w Tarnowie (1963–1969 r.), muzykologiczne na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim (1972–1977 r.), doktorat (1995 r.), habilitację (2000 r.) i profesurę (2004 r.) z dyrygentury chóralnej uzyskał na Akademii Muzycznej w Poznaniu. W 2005 r. otrzymał z rąk prezydenta RP tytuł profesora sztuk muzycznych. Od 2005 r. profesor nadzwyczajny, a od 2011 r. profesor zwyczajny sztuk muzycznych Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. Kierownik Katedry Muzyki Kościelnej w Międzyuczelnianym Instytucie Muzyki Kościelnej w Krakowie, profesor muzyki kościelnej na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jana Pawła II w Krakowie – sekcja w Tarnowie (od 1978 r.) i w Diecezjalnym Studium Organistowskim w Tarnowie (od 1977 r.), założyciel i dyrygent Chłopięcego Chóru Katedralnego Pueri Cantores Tarnovienses przy Bazylice Katedralnej w Tarnowie i jego dyrygent w latach 1981–2008, założyciel Polskiej Federacji Pueri Cantores (1992).
Okładka numeru

Pobrania

Opublikowane

2012-12-30

Numer

Tom 10 (2012)

Dział

Artykuły i rozprawy

Licencja

Prawa autorskie (c) 2012 Andrzej Zając

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.

Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:

  • utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
  • obrót oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
  • włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
  • udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)

Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0) Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:

  • zostanie podany autor i tytuł utworu,
  • zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu).