Das Seelsorgekonzept des Ignaz Heinrich von Wessenberg in Grundzugen

Autor

DOI:

https://doi.org/10.15633/sts.3868

Słowa kluczowe:

duszpasterstwo, Konstanz, kształcenie, oświecenie, reforma, Wessenberg

Abstrakt

Artykuł jest próbą przedstawienia zarysu koncepcji pastoralno-duszpasterskiej Ignacego Henryka von Wessenberga, który odegrał istotną rolę w budowaniu struktur administracyjno-duszpasterskich tworzonej właśnie diecezji Konstanz. Von Wessenberg był wikariuszem generalnym i administratorem tego biskupstwa. Jego poglądy wskazywały na chęć utworzenia w Niemczech Kościoła episkopalnego, kierowanego wprawdzie przez prymasa, ale opartego na ustroju Kościołów krajowych przenikniętych ideami austriackiego oświecenia. Gruntowną reformę życia duchowego chciał on zaprowadzić przez odnowę liturgii oraz odpowiednie kształcenie kleru.

Publikacja nakreśla czynniki mające wpływ najpierw na rozwój osobowości Wessenberga, a następnie na jego poglądy dotyczące Kościoła oraz duszpasterstwa. Akcentuje rolę ojca i wpływ „józefińskich” biskupów, których poglądy bardzo wyraźnie odcisnęły się w późniejszych działaniach pastoralnych Wessenberga. Następnie tekst przedstawia jego zapatrywania na dogmatykę, eklezjologię oraz opartą o nie koncepcję duszpasterstwa, która najlepiej wyraziła się w procesie formacji duchowieństwa, kleru i wiernych.

Bibliografia

Studien

Allmayer-Beck J.Ch., Colloredo-Waldsee, Hieronymus Graf von, in: Neue Deutsche Biographie, Bd. 3, Berlin 1957, S. 327.

Aurnhammer A., Besslich B., Freiburg als Zentrum der südwestdeutschen katholischen Aufklärung zwischen Josephinismus und Frühliberalismus, in: Der Ort und das Ereignis: die Kulturzentren in der europäischen Geschichte, Hg. A. Venturelli, Freiburg 2002, S. 121–145.

Bangert M., Bild und Glaube. Ästhetik und Siritualität bei Ignaz Heinrich von Wessenberg (1774–1860), Stuttgart 2009.

Bangert M., Der Kunstliebhaber und Kunsttheoretiker in: Bildung bei Ignaz Heinrich von Wessenberg (1774–1860), Hg. K.H. Braun, Freiburg im Breisgau 2014, S. 89–131.

Bautz F.W., Colloredo Hieronymus Graf von, in: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon, Bd. 1, Hamm 1990, Sp. 1098.

Bischof X. F., »Die Einheit der Nationalkirche schien mir zunächst das Wesentliche, wenn sich das religiös-kirchliche Leben Unseres Volkes haben und gedeihlich sich entwickeln soll«. Wessenberg auf dem Wiener Kongress, in: Der Wiener Kngress – eine kirchenpolitische Zänsur?, Hg. H. Duchhardt, J. Wischmeyer, Göttingen 2013, S. 99–112.

Braun K.H., (Liberale) Kritik am Mönchtum, in: Mittelalterliches Mönchtum in der Moderne? Die Neugründigung der Benediktionerabtei Beuron 1863 und deren kulturelle Ausstrahlung im 19. und 20. Jahreshundert, Hg. W. Schöntag, Stuttgart 2015, S. 83–100.

Braun K.H., Den Glauben bewusster leben: vor 150 starb der Aufklärer Ignaz Heinrich von Wessenberg, „Konradsblatt” 2010, Nr. 32, S. 20–23.

Braun K.H., Der Gottsucher: Wie stellt er die Gottesfrage?, in: Bildung bei Ignaz Heinrich von Wessenberg (1774–1860), Hg. K.H. Braun, Freiburg im Breisgau 2014, S. 23–35.

Braun K.H., Die Lebensgeister der Kirche, Glaube und Liebe, bedürfen, um stets ungeschwächt und ungestört zu wirken, der beständigen Erneuerung. Zum Kirchenbild Ignaz Heinrich von Wessenbergs, in: Kontinuität und Innovation um 1803. Säkularisation als Transformationsprozeß. Kirche, Theologie, Kultur, Staat, Hg. R. Decot, Mainz 2005, S. 21–38.

Braun K.H., Ganz diesem Beruf zu leben... mein volles Kraftmaß zu widmen..., in: Glauben gestalten, Glaubensgestalten: mit Robert Zollitsch auf dem Weg; zum 70. Geburtstag des Erzbischofs von Freiburg und Vorsitzenden der Deutschen Bischofskonferenz, Hg. F. Deck, Freiburg 2008, S. 226–235.

Braun K.H., Kirche im liberalen Bürgerstaat Das Erzbistum von der Mitte des 19. Jahrhunderts bis zum Ende der Monarchie 1918, in: Geschichte der Erzdiözese Freiburg Freiburg, Bd. 1, Hg. H. Smolinsky, Freiburg im Breisgau 2008, S. 121–210.

Braun K.H., Wessenberg, Ignaz Heinrich von (1774–1860), in: Die Bischöfe der deutschsprachigen Länder, 1785/1803 bis 1945. Ein biographisches Lexikon, Hg. E. Gatz, Berlin 1893, S. 808–812.

Braun K.H., Wieder die Säkularisation. Obrigkeitliche Steuerungen von Religiosität innerhalb »josephinischer« Kirchenordnungen, in: Aufmerksame Solidartät: Festschrift für Bischof Maximilian Aichern zum 70. Geburtstag, Hg. P. Hofer, Regensburg 2002, S. 13–25.

Ferihumer H., Gall Joseph Anton, in: Neue Deutsche Biographie, Bd. 6, Berlin 1964, S. 42.

Leidl A., Leopold Ernst Kardinal von Firmian, „Ostbairische Grenzmarken. Passauer Jahrbuch für Geschichte, Kunst und Volkskunde” 1971, Bd. 13, S. 5–26.

Leidl A., Leopold Ernst von Firmian, in: Neue Deutsche Biographie, Bd. 14, Berlin 1985, S. 293.

Nörber C., Wessenberg Ignaz Heinrich von, http://kathenzyklo.bplaced.net/

artikel.php?artikel=wessenberg [Zugang: 25 X 2019].

Oettinger K., Der Dichter: Die Lieder und Hymnen Ignaz Heinrich von Wessenbergs, in: Bildung bei Ignaz Heinrich von Wessenberg (1774–1860), Hg. K.H. Braun, Freiburg im Breisgau 2014, S. 71–87.

Reusch F.H., Sailer Johann Michael von, in: Allgemeine Deutsche Biographie, Bd. 30, Leipzig 1890, S. 178–192.

Rimmale D., Der Bildung des Voskes: Die Bildungspolitik Wessenbergs, in: Bildung bei Ignaz Heinrich von Wessenberg (1774–1860), Hg. K.H. Braun, Freiburg im Breisgau 2014, S. 43–49.

Ruppert S., Kirchenrecht und Kulturkampf. Historische Legitimation, politische Mitwirkung und wissenschaftliche Begleitung durch die Schule Emil Ludwig Richters, Tübingen 2002.

Schmid S., Der Priester: »In der Mitte zwischen Gott und den Menschen, wischen der Gemeinde und dem Altar«, in: Bildung bei Ignaz Heinrich von Wessenberg (1774–1860), Hg. K.H. Braun, Freiburg im Breisgau 2014, S. 37–41.

Schmidt B., Die Konzilien und der Papst. Von Pisa (1409) bis zum Zweiten Vatikanischen Konzil (1962–65), Freiburg im Breisgau 2013.

Thurau M., Der Mystizismus ist ein Akt der Verzweiflung. Theologische Reflexion zu mystischen Phänomenen des 19. Jahrhunderts, in: Mystikerinnen der Neuzeit und Gegenwart, Hg. A. Middelbeck-Varwick, M. Thurau, Frankfurt am Main 2009, S. 37–74.

Werner K., Gall Joseph Anton, in: Allgemeine Deutsche Biographie, Bd. 8, Leipzig 1878, S. 317.

Wessenberg I.H., Die Eintracht zwischen Kirche und Staat, Hg. J. Beck, Aarau 1869.

Wessenberg I.H., Unveräffentlichte Manuskripte und Brieffe I/1, Hg. K. Aland, V. Müller, Freiburg-Basel-Wien 1968.

Xaver F.B., Die Bemühungen des Konstanzer Generalvikars Ignaz Heinrich von Wessenberg um die Priesterfortbildung, https://mthz.ub.unimuenchen.de/MThZ/article/download/

H1S99-117/3938/ [Zugang: 27 X 2018].

Pobrania

Opublikowane

2021-01-25

Numer

Tom 27 (2020)

Dział

Teologia

Licencja

Prawa autorskie (c) 2021 Krzysztof Dalecki

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.

Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:

  • utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
  • obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
  • włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
  • udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)

Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:

  • zostanie podany autor i tytuł utworu,
  • zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).