Problem zaangażowania w filozofii Józefa Tischnera – wybrane tropy
DOI:
https://doi.org/10.15633/sts.2915Słowa kluczowe:
Tischner, aksjologia, wychowanie, praca, polityka, zaangażowanieAbstrakt
Zagadnienia związane z zaangażowaniem coraz częściej pojawiają się w literaturze na temat zarządzania zasobami ludzkimi, są również poruszane przez osoby, które na co dzień zajmują się wolontariatem oraz aktywnością na różnych płaszczyznach życia społecznego, czy też szerzej: publicznego. Ujęcie Tischnera trzech form zaangażowania: wychowawczej, zawodowej i politycznej, ukazuje szerokie spektrum problemu, przede wszystkim pod względem etycznym. Zaangażowanie dotyczy nie tylko wykonywania powierzonych zadań, czy to w związku z przyjętymi rolami społecznymi, czy zawodowymi. Tischnerowskie myślenie na temat wszelkiego działania i aktywności ludzkiej krąży wokół wyboru wartości oraz budowania własnej autentycznej bądź nieautentycznej tożsamości, również za pomocą takiego narzędzia, jakim jest dialog. Celem artykułu jest przedstawienie najważniejszych refleksji Józefa Tischnera nad zaangażowaniem społeczno-politycznym w aspekcie etycznym (aksjologicznym).
Bibliografia
Źródła drukowane
Tischner J., Etyka solidarności, Kraków 2000.
Tischner J., Kot pilnujący myszy. Nieznane teksty, Kraków 2019.
Tischner J., Krótki przewodnik po życiu. Teksty nieznane, Kraków 2017.
Tischner J., Ksiądz na manowcach, Kraków 2007.
Tischner J., Myślenie według wartości, Kraków 2011.
Tischner J., Myśli o wolności, władzy i wspólnocie, Kraków 2016.
Tischner J., Świat ludzkiej nadziei, Kraków 1994.
Tischner J., Wiara ze słuchania. Kazania starosądeckie 1980–1992, Kraków 2009.
Opracowania
Adamczyk M., Wychowanie ku dobru – w perspektywie Tischnerowskiej koncepcji człowieka agatologicznego, „Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie” (2015), nr 22, s. 211–228.
Buber M., Ja i Ty. Wybór pism filozoficznych, przekł. J. Doktór, Warszawa 1992.
Buber M., Problem człowieka, przekł. J. Doktór, Warszawa 1993.
Del Lucchese F., The Political Philosophy of Niccolò Machiavelli, Edinburgh 2015.
Dziadkiewicz A., Znaczenie etyki biznesu w kształtowaniu współczesnych norm i wartości, „Przedsiębiorczość – Edukacja” (2012), nr 8, s. 155–168.
Filek J., Podstawowe pytanie etyczne w horyzoncie prawdy, wolności i odpowiedzialności, „Argument” (2013), nr 1, s. 161–175.
Gowin J., Religia i ludzkie biedy. Ks. Tischnera spory o Kościół, Kraków 2003.
Heywood A., Politologia, tłum. B. Maliszewska, M. Masojć, N. Orłowska, D. Stasiak, Warszawa 2006.
Hołda M., Józef Tischner’s Epistemology of “Political Reason” and the “Ethics of Truth”, „Studies in East European Thought” 71 (2019), iss. 4, s. 387–397.
Jagiełło J., Spojrzenie w przyszłość. Ks. Józefa Tischnera myślenie o pracy, „Verbum Vitae” (2014), nr 25, s. 227–258.
Kołoczek Ł., Struktury uczestnictwa w filozofii dramatu Józefa Tischnera, „Logos i Ethos” (2018), nr 2, s. 53–79.
Kymlicka W., Współczesna filozofia polityczna, tłum. A. Pawelec, Kraków 1998.
Mader J., Filozofia dialogu, tłum. R. Kijowski, w: Filozofia współczesna, red. J. Tischner Kraków 1989, s. 372–392.
Matuszewska A., Istota i znaczenie etyki w biznesie, „Zeszyty Naukowe PWSZ w Płocku. Nauki Ekonomiczne” (2017), nr 2, s. 405–416.
Miernik G. „Socjalistyczny zakład pracy” w listach do władz z pierwszej połowy lat siedemdziesiątych, „Polska 1944/45–1989. Studia i Materiały” 17 (2019), s. 195–234.
Possenti V., Zarys filozofii polityki, tłum. A. Fligel, Lublin 2012.
Rozalska A., Ruchy społeczne a potrzeba zmiany w społeczeństwie obywatelskim. Podstawowe zagadnienia teoretyczne, „Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne” (2015), nr 12, s. 34–54.
Słownik języka polskiego, sjp.pwn.pl/slowniki/zaangazowanie.html [dostęp: 15 XI 2022 r.].
Stachurski M., Rola świadectwa w personalistycznej filozofii wychowania. Ze szczególnym uwzględnieniem stanowiska Józefa Tischnera, w: Wypatrywanie. Filozoficzne aspekty języka, literatury i edukacji, red. M. Wójcik-Dudek, E. Zygan, Katowice 2020, s. 183–196.
Ślipko T., Zarys etyki szczegółowej, t. 1, Kraków 2005.
Theiss W., Edukacja i zaangażowanie Sto lat pedagogiki społecznej w Polsce (1908–2008). Wprowadzenie, „Pedagogika Społeczna” (2018), nr 2, s. 9–34.
Turawska-Kawa A., Nadzieja podstawowa oraz orientacja pozytywna jako predyktory zaangażowania politycznego młodych, „Przegląd Politologiczny” (2016), nr 1, s. 7–20.
Węgrzecki A., Wokół filozofii spotkania, Kraków 2014.
Witko K., Refleksje wokół teorii zaangażowania i czynu w ujęciu E. Mouniera, „Roczniki Teologii Dogmatycznej” (2010), nr 2, s. 131–142.
Wojciechowski A., Pedagogika obecności. Śladem księdza Józefa Tischnera „Filozofii dramatu”, Toruń 2012.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).
