Donacja organów a logika daru. Chrześcijańskie spojrzenie na problem transplantacji

Autor

  • Tomasz Stec Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

DOI:

https://doi.org/10.15633/tst.2109

Słowa kluczowe:

transplantologia, donacja organów, pozyskiwanie organów, logika daru, handel organami

Abstrakt

Transplantologia jest dzisiaj bardzo ważnym działem całej medycyny. Dzięki jej zabiegom coraz więcej ludzi chorych dostaje szanse na dalsze normalne życie. Problemem jest jednak większa liczba oczekujących na przeszczep niż liczba chętnych dawców. Aby wzrastała liczba transplantacji, niezbędne jest odpowiednie wychowywanie ku temu społeczeństwa. Jednym ze sposobów jest rozwijanie postawy, którą można opisać terminem „logika daru”. Człowiek jako istota społeczna jest w stanie poświęcić dla innych ludzi bardzo wiele, nawet ofiarować samego siebie. Postawę osoby, która decyduje się oddać swoje narządy, należy określić jako altruistyczną. Do takiej cnoty trzeba jednak człowieka odpowiednio wychować. Jest to tym samym droga do pozyskania większej liczby organów i wykluczenia niemoralnych nadużyć, takich jak chociażby handel narządami.
Artykuł omawia problem transplantacji. Przedstawia, jak zmieniało się stanowisko Kościoła katolickiego wobec donacji organów, ukazuje nadużycia, które i dzisiaj są towarzyszą transplantacjom. Promuje „logikę daru”, czyli postawę przeciwną egoistycznemu postrzeganiu swojego ciała jako własności bezwzględnej.

Biogram autora

  • Tomasz Stec - Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tomasz Stec – kapłan archidiecezji przemyskiej, ukończył studia magisterskie w Przemyślu w 2010 roku, pracował jako wikariusz w parafii Dubiecko i Strachocina. Od 2014 roku podejmuje studia licencjacko-doktoranckie na Papieskim Uniwersytecie Jana Pawła II w Krakowie. W 2015 roku uzyskał tytuł magistra licencjata z teologii moralnej, specjalizacja –
    bioetyka.

Bibliografia

Biesaga T., Kontrowersje wokół nowej definicji śmierci, „Medycyna Praktyczna” 2 (2006), s. 20–28.

Buczyński S., Snopek P., Aspekty kryminologiczne nielegalnego obrotu narządami, tkankami oraz komórkami ludzkimi, „Hygeia Public Health” 49 (2013), s. 229–234.

Gardocka M., Problem zgody domniemanej w polskiej transplantologii, „Warszawskie Studia Teologiczne” 26 (2013) nr 1, s. 247–260.

Gervais K. G., Redefining death, New Haven 1986, http://www.mp.pl/etyka/kres_zycia/show.html?id=58520 (17.01.2016).

Hoffenberg R., Christiaan Barnard: his first transplants and their impact on concepts of death, „British Medical Journal” 12 (2001), s. 22–27.

Hołub G., O dwu sposobach pozyskiwania organów do transplantacji, „Studia Gdańskie” 25 (2009), s. 129–146.

Jan Paweł II, Encyklika Evangelium vitae.

Jan Paweł II, Podarować cząstkę siebie. Fragmenty przemówienia wygłoszonego do uczestników Kongresu Transplantologicznego, Watykan, 20.06.1996, „W Drodze” 1 (1997), s. 67.

Jan Paweł II, Poszukiwania naukowe muszą szanować godność każdej ludzkiej istoty. Przemówienie do uczestników Kongresu Światowego Towarzystwa Transplantologicznego, Rzym, 29.08.2000, http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/przemowienia/transplantologia_29082000.html (12.01.2016).

Jan Paweł II, Przemówienie na I Międzynarodowym Kongresie Światowego Towarzystwa Transplantologicznego, w: W trosce o życie, red. K. Szczygieł, Tarnów 1998.

Kant I., Uzasadnienie metafizyki moralności, tłum. R. Ingarden, Warszawa 1984.

Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań 2002.

Kimbrell A., The human body shop: the engineering and marketing of life, San Francisco, Harper 1994.

Krajewski K., Etyka rodzinna, w: U źródeł tożsamości kultury europejskiej, red. T. Rakowski, Lublin 1998, s. 182–187.

Lanzetta M., Petruzzo P., Vitale G. i in., Human hand transplantation: what have we learned?, „Transplantation Proceedings” 36 (2004), s. 664–668.

Machinek M., Śmierć w dyspozycji człowieka: teologia moralna wobec problemów etycznych u kresu życia ludzkiego, Olsztyn 2001.

Meilaender G., Gifts of the body, „The New Atlantis” Summer 2006 nr 13, s. 25‒35.

Meyer S., Trafficking in human organs in Europe. A myth or an actual threat?, „European Journal of Crime” 14 (2006), s. 208–229.

Panjabi R., The sum of a human’s parts: global organ trafficking in the twenty-first century, „Pace Environmental Law Review” 28 (2010) No. 1, s. 1–145.

Picewicz J., Zagadnienie transplantacji w dokumentach społecznej nauki Kościoła, „Rocznik Filozoficzny Ignatianum” 1 (2015), s. 98–114.

Pius XI, Encyklika Casti connubi, http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/pius_xi/encykliki/casti_connubi_31121930.html (10.01.2016).

„Poltransplant. Biuletyn Informacyjny” maj 2014, http://www.poltransplant.org.pl/statystyka_2015.html (12.01.2016).

Skalski J., Historia przeszczepiania narządów, „CX-News” 28 (2009) nr 2, s. 243–254.

Sobiak J., Przeszczepianie narządów i komórek krwiotwórczych – rys historyczny, „Nowiny Lekarskie” 80 (2011) nr 2, s. 157–161.

Ustawa z dnia 26 października 1995 r. o pobieraniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów (obowiązywała do dn. 1 stycznia 2006 r.), Dz.U. Nr. 138, poz. 682.

Ustawa z dnia 1 lipca 2005 r. o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów (ogłoszona dn. 6 września 2005 r., weszła w życie dn. 1 stycznia 2006 r.), Dz.U. Nr 169, poz. 1411.

W trosce o życie, red. K. Szczygieł, Tarnów 1998.

Wałaszewski J., Stryjecka-Rowińska D., Dawcy narządów, rozpoznanie śmierci mózgowej, w: Transplantologia kliniczna, red. W. Rowiński, J. Wałaszewski, L. Pączek, Warszawa 2004, s. 35–49.

Pobrania

Opublikowane

2017-06-15

Numer

Tom 35 Nr 2 (2016)

Dział

Artykuły

Licencja

Prawa autorskie (c) 2017 Tomasz Stec

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Twórca oświadcza, że służą mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.

Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:

  • utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
  • obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
  • włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
  • udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0).

Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0) Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:

  • zostanie podany autor i tytuł utworu,
  • zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu).