Piśmiennictwo hagiograficzne kanoników regularnych laterańskich kongregacji krakowskiej w średniowieczu i w czasach nowożytnych
DOI:
https://doi.org/10.15633/tes.03304Słowa kluczowe:
hagiografia, piśmiennictwo, kanonicy regularni laterańscy, kongregacja krakowska, Stanisław KazimierczykAbstrakt
Hagiography in the literature cultivated in the environment of the Canons Regular of the Lateran of the congregation is abundant. The oldest works of this type, devoted mainly to saints, are from the fifteenth century. In the sixteenth century, the hagiographic work in the monasteries of Canons Regular of the congregation fell into decline. It seems that this was connected to the reception of the Protestant theology. By the end of the century up to the downfall of the Polish Republic, we can talk about the renaissance of work and its bloom. Among the genres of this writing we have: lives, miracula, descriptions of martyrdom, hymns, songs, monographs of paintings, descriptions of the translation of relics, descriptions of reliquaries and others. Some of them are simple, descriptive works, serving mainly piety, but some of them have a great scientific value and fits perfectly into the mainstream of the Canons Regular literature, undertaking other congregations functioning in Europe.Bibliografia
Materiały źródłowe rękopiśmienne
Archiwum Klasztoru Bożego Ciała kanoników regularnych laterańskich w Krakowie (ABC)
Album Canonicorum Regularium Lateranensium Congregationis Cracoviensis vitam apostolicam sub Regula D[ivi] Augustini solemniter profitentium ab Anno 1674, rkps b. sygn.
Memoriale Fratrum et Benefactorum Defunctorum Congregationis Canonicorum Regularium Lateranensium, rkps b. sygn.
Metrica Conventus Corporis Christi in Casimiria, rkps b. sygn.
Ranatowicz S., Znaki Miłości Boskiej przeciw pobożnemu kapłanowi Stanisławowi Kazimierczykowi po wydaniu i wydrukowaniu tej książki pokazane i dobrodziejstwa w różnych przypadkach za przyczyną i zasługami jego, ludziom od Boga uczynione, rkps b. sygn.
Biblioteka Jagiellońska w Krakowie (BJ)
Ranatowicz S., Casimiriae civitatis urbi Cracoviensi confrontatae origo. In eaque ecclesiarum erectiones et religiosorum fundationes, nec non series, vitae, res gestae praepositorum Conventus Canonicorum Regularium Lateranensium S[ancti] Augustini ad Ecclesiam S[acratis]S[imi] Corporis Christi descriptae, rkps XVII, sygn. 3742/III.
Materiały źródłowe drukowane
Acta Sanctorum, Maii I Appendix, Paris 1866.
Biesiekierski J.A., Krótka nauka o czci y poszanowaniu obrazów świętych. Przydane y opisanie obraza Naświetszey P[anny] Mariey w kaplicy kościoła Ciała Bożego […], Kraków 1624.
Faściszewski L.S., Trojakie źródło nabożeństwa, Kraków 1644.
Gorczyński M.A., Schema de Canonicis Regularibus Lateranensibus Congregationis Cracoviensis [w:] J. de Nigra Valle, Genealogia Sacri et Apostolici Ordinis Canonicorum Regularium, Cracoviae 1707.
Gorczyński M.A., Źródło troiste nabożeństwa z trojakiego Bractwa Literackiego, Najświętszego Sakramentu, Piąciu Ran Pana Jezusa, Zwiastowania N[świętszej] Maryi Panny, Kraków 1707.
Gorczyński M.A., Żywy wzór Apostolskiej Doskonałości. B[łogosławiony] Stanisław Kazimierczyk, Kraków 1702.
Grabowski W.B., Cnotliwy i cudowny żywot wielkiego Sługi Bożego B. Stanisława Kazimierczyka […], Kraków 1763.
Łoniewski K., Żywot, sprawy y cudowne Boskie wsławienie pobożnego kapłana B[łogosławionego] Stanisława Kazimierczyka, przy Krakowie na Kazimierzu v Bożego Ciała, Kraków 1617.
Pukal P., Bractwo Bożego Ciała y piąci plag abo ran Pana naszego Iezusa Chrystusa, w Krakowie na Kazimierzu w kościele tegoż założenia Bożego Ciała farnym Canonicorum Regularium Ordinis S. Augustini, Kraków 1617.
Ranatowicz S., Jasna Pochodnia Życia Apostolskiego. Żywot świątobliwy B[łogosławionego] Stanisława Kazimierczyka, Kraków 1660.
Rusiecki M.M., Trojakie źródło nabożeństwa, Kraków 1674.
Opracowania
Czyż A.S., Kościół Świętych Piotra i Pawła na Antokolu w Wilnie, Wrocław 2008.
Die Schriftsteller der noch bestehenden Augustiner-Chorherrenstifte Österreichs von 1600 bis auf den heutingen Tag, B.O. Černik (Hrsg.), Wien 1905.
Dzik J., Ikonografia Stanisława Kazimierczyka jako reprezentanta świątobliwych „Felicis Saeculi Cracoviae” w polskiej sztuce nowożytnej, „Nasza Przeszłość” 1987, nr 68, s. 61–91.
Grzebień L., Mandziuk J., Biesiekierski Jan Augustyn [hasło w:] SPTK, t. 1, Warszawa 1981, s. 147.
Jakubowski Z., Biesiekierski Jan Augustyn [hasło w:] EK, t. 2, Lublin 1989, kol. 553.
Jakubowski Z., Łoniewski Krzysztof [hasło w:] EK, t. 11, Lublin 2006, kol. 502.
Jakubowski Z., Łoniewski Krzysztof [hasło w:] PSB, t. 18, Wrocław 1974, s. 391–392.
Jakubowski Z., Zakon Kanoników Regularnych św. Augustyna w Polsce. Szkic historyczno-biograficzny, Rzym 1973.
Kolak W., Ranatowicz (Ranathowicz) Stefan [hasło w:] PSB, t. 30/4, Wrocław 1987, s. 504–505.
Łatak K., Błogosławiony Stanisław Kazimierczyk – życie i dzieła [w:] Święty Stanisław Kazimierczyk CRL (1433–1489). Postać – Środowisko – Kultura – Dziedzictwo, K. Łatak (red.), Kraków 2010, s. 13–36.
Łatak K., Kanonicy regularni laterańscy na Kazimierzu w Krakowie do końca XVI wieku, Ełk 1999.
Łatak K., Kongregacja krakowska kanoników regularnych laterańskich na przestrzeni dziejów, Kraków 2002.
Łatak K., Ksiądz Stefan Ranatowicz CRL (1617–1694). Barokowy kronikarz i pisarz klasztorny, Kraków 2010.
Łatak K., Łaskami słynące obrazy Matki Bożej z okresu przedtrydenckiego w kościele Bożego Ciała [w:] Klasztor Bożego Ciała KanonikówRegularnych Laterańskich w Krakowie w okresie przedtrydenckim. Ludzie – Wydarzenia – Budowle – Kultura, K. Łatak (red.), Łomianki 2012, s. 305–328.
Łatak K., Notaty historyczne ks. Krzysztofa Łoniewskiego CRL (1576–1656) na temat początków kościoła i klasztoru Bożego Ciała Kanoników Regularnych Laterańskich na Kazimierzu w Krakowie [w:] Klasztor Bożego Ciała Kanoników Regularnych Laterańskich w Krakowie w okresie przedtrydenckim. Ludzie – Wydarzenia – Budowle – Kultura, K. Łatak (red.), Łomianki 2012, s. 431–450.
Łatak K., Ranatowicz Stefan [w:] EK, t. 16, Lublin 2012, kol. 1204.
Łatak K., Sanktuarium Matki Bożej Mstowskiej, Ełk 2000.
Łatak K., Traktaty „Collectio super Statuta” oraz „Formula novitiorum” ks. Piotra Clarety, kanonika regularnego prepozytury roudnickiej, jako źródła do poznania ruchu „devotionis modernae” [w:] Klasztor Bożego Ciała Kanoników Regularnych Laterańskich w Krakowie w okresie przedtrydenckim. Ludzie – Wydarzenia – Budowle – Kultura, K. Łatak (red.), Łomianki 2012, s. 413–430.
Łatak K., Nalbach S., Ze studiów nad kulturą umysłową kanoników regularnych krakowskiej prepozytury Bożego Ciała w XV i XVI wieku, Kraków 2009.
Łatak K., Pęgier M., Kronika Stefana Ranatowicza. Studium historyczno-źródłoznawcze, Łomianki 2017.
Łobaza M., Piśmiennictwo sakralne i pragmatyczne kanoników regularnych laterańskich kongregacji krakowskiej w czasach staropolskich, Warszawa 2016 [mps rozprawy doktorskiej przedstawionej na Wydziale Nauk Historycznych i Społecznych Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Oryginał w posiadaniu autora artykułu].
Łoniewski K., Collectio D. Petri Claretae, canonici regularis de domo Rudnicensis, super Statua Canonicorum Regularium Ac modus investiendi atque profitendi in eodem Ordine Canonico in usum Canonicorum Regularium Cracoviensis Conventus ecclesiae SS. Corporis Christi in Kazimiria [w:] Regula Beatissimi Patris Aurelii Augustini episcope De communi vita clericorum, Kraków 1618, k. C4–154.
Łoniewski K., Regula Beatissimi Patris Aurelii Augustini episcope De communi vita clericorum, Kraków 1618.
Madej M., Gorczyński Michał Akwilin [w:] EK, t. 5, Lublin 1989, kol. 1299.
Marszalska J.M., Miracula błogosławionego Stanisława Kazimierczyka w czasach staropolskich [w:] Święty Stanisław Kazimierczyk CRL (1433–1489). Postać – Środowisko –Kultura – Dziedzictwo, K. Łatak (red.), Kraków 2010, s. 89–100.
Murawiec W., Gorczyński Michał Akwilin [w:] SPTK, t. 1, Warszawa 1981, s. 556–558.
Nowobilski J.A., Kaplica Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny przy kościele Bożego Ciała w Krakowie, „Analecta Cracoviensia” 1996, t. 28, s. 505–528.
Ozorowski E., Łoniewski Krzysztof [w:] SPTK, t. 2, Warszawa 1982, s. 574–575.
Ozorowski E., Ranatowicz Stefan [hasło w:] SPTK, t. 3, Warszawa 1982, s. 492–493.
Pelczar J.S., Zarys dziejów kaznodziejstwa w Kościele katolickim, Kraków 1896.
Pennotto G., Generalis totius Sacri Ordinis Clericorum Canonicorum historia tripartita, Romae 1624.
Pęgier M., Żywoty świętych polskich w relacji Kroniki księdza Stefana Ranatowicza CRL (1617–1694), „Echa Przeszłości” 2014, nr 15, s. 53–65.
Piśmiennictwo pragmatyczne w Polsce do końca XVIII wieku na tle powszechnym, J. Gancewski, A. Wałkówski (red.), Olsztyn 2006.
Pruszcz H.P., Forteca Duchowna Królestwa Polskiego z Żywotów świętych, Kraków 1647.
Rozen F., Pobożność mieszczan Kazimierza w świetle cudów św. Stanisława Kazimierczyka z lat 1489–1490 [w:] Klasztor Bożego Ciała Kanoników Regularnych Laterańskich w Krakowie w okresie przedtrydenckim. Ludzie – Wydarzenia – Budowle – Kultura, K. Łatak (red.), Łomianki 2012, s. 83–97.
Ryłko S., Droga do kanonizacji bł. Stanisława Sołtysa zwanego Kazimierczykiem, Kraków 1997.
Ryłko S., Stanisław Sołtys zwany Kazimierczykiem. Jego życie i kult, Kraków 2010.
Szetelnicki W.W., Ikonografia błogosławionego Stanisława Kazimierczyka dawna i współczesna [w:] Święty Stanisław Kazimierczyk CRL (1433–1489). Postać – Środowisko – Kultura – Dziedzictwo, K. Łatak (red.), Kraków 2010, s. 45–88.
Urban W., Losy wychowanków Akademii Krakowskiej w drugiej połowie XVI i pierwszej połowie XVII wieku [w:] Studia z dziejów młodzieży Uniwersytetu Krakowskiego w dobie renesansu, K. Lepszy (red.), Kraków 1964.
Wicher W., Gorczyński Michał Akwilin [w:] PSB, t. 8, Wrocław 1959–1960, s. 295–296.
Więzik S., Najstarsze statuty (konstytucje) kanoników regularnych laterańskich obediencji krakowskiej [w:] Klasztor Bożego Ciała Kanoników Regularnych Laterańskich w Krakowie w okresie przedtrydenckim. Ludzie – Wydarzenia – Budowle – Kultura, K. Łatak (red.), Łomianki 2012, s. 409–414.
Witkowska A., Nastalska J., Staropolskie piśmiennictwo hagiograficzne, t. 1: Słownik hagiografów polskich, Lublin 2007.
Wojtyska H.D., Nauka i nauczanie u kanoników regularnych (na przykładzie kongregacji Bożego Ciała) [w:] Dzieje teologii katolickiej w Polsce, t. 2, cz. 2, M. Rechowicz (red.), Lublin 1975, s. 451–507.
Zielińska E., Rękopis średniowiecznych statutów kanoników regularnych św. Augustyna w Kraśniku [w:] Z książką przez wieki, A. Krawczyk (red.), Lublin 2002, s. 87–104.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2019 Michał Łobaza
Praca jest udostępniana na licencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 3.0 Unported License.
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).
