Ujęcie intuicji w filozofii Mikołaja Łosskiego
DOI:
https://doi.org/10.15633/tes.10204Słowa kluczowe:
Mikołaj Łosski, intuicja, intuicjonizm, kwestia „ja” i „nie-ja”, koordynacja gnoseologiczna, transsubiektywizmAbstrakt
The purpose of this article is to show the main assumptions of the notion of ‘intuition’ in the philosophy of Nikolai Lossky. The notion of intuition is examined on the basis of the Russian philosopher’s works, primarily The Fundamental Doctrines of Psychology from the Point of View of Voluntarism (1903), The Intuitive Basis of Knowledge (1906) and Sensuous, intellectual and mystical intuition (1938). The initial hypothesis is that the notion of intuition is the result of prior assumptions in a broader metaphysical scheme. Thus, it did not arise at all from epistemological detailed analyses of the process of cognition, but was derived as a consequence of other, more general metaphysical assumptions. This does not mean, however, that the author proposes to abandon the notion of intuition in general. Rather, he points out the paradoxical fact that in the concept of intuitionism, the notion of intuition plays a secondary role to such metaphysical assumptions as gnoseological co-ordination or the division of the world into self and non-self.
Bibliografia
Askoldow S.A., Aleksiej Aleksandrowicz Kozłow, Moskwa 1912.
Daszkiewicz W., Początki formowania się pojęcia intuicji intelektualnej, „Roczniki Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych KUL”, 2/2 (2006), s. 295–310.
Dobieszewski J., Włodzimierz Sołowjow. Studium osobowości filozoficznej, Warszawa 2002.
Kahneman D., Pułapki myślenia. O myśleniu szybkim i wolnym, tłum. P. Szymczak, Poznań 2012.
Łosski M., Historia filozofii rosyjskiej, tłum. H. Paprocki, Kęty 2000.
Łosski M., Intuicja intelektualna jako metoda filozofii, tłum. J. Pawlak, „Toruński Przegląd Filozoficzny”, 1 (1997), s. 75–82.
Łosski N.O., A.A. Kozłow i jego panpsichizm, „Woprosy Fiłosofii i Psichołogii”, 2/57 (1901), s. 183–206.
Łosski N.O., Czuwstwiennaja, intiełlektualnaja i misticzeskaja intuicyja, Praga 1938.
Łosski N.O., Czuwstwiennaja, intiełlektualnaja i misticzeskaja intuicyja [w:] N.O. Łosski, Czuwstwiennaja, intiełlektualnaja i misticzeskaja intuicyja, Moskwa 1995, s. 136–289.
Łosski N.O., Intuitiwizm, „Grani”, 77 (1970), s. 144–170.
Łosski N.O., Łogika I, Berlin 1923.
Łosski N.O., Mir kak organiczeskoje cełoje [w:] N.O. Łosski, Izbrannoje, Moskwa 1991, s. 338–483.
Łosski N.O., Mir kak organiczeskoje cełoje, Moskwa 1917.
Łosski N.O., Obosnowanije intuitiwizma. Propiediewticzeskaja tieorija znanija [w:] N.O. Łosski, Izbrannoje, Moskwa 1991, s. 13–337.
Łosski N.O., Obosnowanije intuitiwizma. Propiediewticzeskaja tieorija znanija, 1906.
Łosski N.O., Osnownyje uczenija psichołogii s toczki zrienija woluntarizma, Petersburg 1903.
Łosski N.O., Prieobrazownije poniatija soznanija w sowriemiennoj gnosieołogii i rol Szuppie w etom dwiżenii, „Woprosy Fiłosofii i Psichołogii”, 1/116 (1913), s. 30–67.
Łosski N.O., Swoboda woli [w:] N.O. Łosski, Izbrannoje, Moskwa 1991, s. 484–597.
Łosski N.O., Tipy mirowozzrienij. Wwiedienije w mietafiziku [w:] N.O. Łosski, Czuwstwiennaja, intiełlektualnaja i misticzeskaja intuicyja, Moskwa 1995, s. 4–135.
Łosski N.O., Uczenije o pieriewopłoszczenii, Moskwa 1991.
Łosski N.O., Wospominanija. Żyzn’ i fiłosofskij put’, Monachium 1968.
Mazurek S., Rosyjski renesans religijno-filozoficzny. Próba syntezy, Warszawa 2008.
Mołczanow W.I., Pozicyi i priedposyłki Tieorija znanija N. O. Łosskogo i fienomienołogija, „Łogos”, 5 (2010), s. 22–42.
Obolevitch T., Fizyka i metafizyka w ujęciu Mikołaja Łosskiego, „Zagadnienia Filozoficzne w Nauce”, 38 (2006), s. 45–36.
Obolevitch T., O relacji między wiarą a wiedzą w myśli Włodzimierza Sołowjowa, „Logos i Еthos”, 2/33 (2012), s. 215–221.
Pawlak J., Intuicja i rzeczywistość: poglądy gnoseologiczne Mikołaja Łosskiego, Toruń 1996.
Sołowjow W., Wykłady o Bogoczłowieczeństwie, tłum. J. Dobieszewski, Warszawa 2011.
Tichonowa E.W., N.O. Łosskij kak psichołog i fiłosof, „ Wiecze. Żurnał Russkoj Fiłosofii i Kultury”, 22 (2011), s. 43–68.
Wwiedienski A.I., O misticyzmie i kriticyzmie w tieorii poznanija W.S. Sołowjewa [w:] Wł. Sołowjew: Pro et contra Licznostʹ i tworczestwo Władimira Sołowjewa w ocenkie russkich myslitielej i issledowatielej. Antołogija, t. 2, Petersburg 2002, s. 182–208.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i identyfikator DOI oryginalnie opublikowanego utworu).
