„Fabian, historia pewnego moralisty” Ericha Kästnera i jego recepcja w Polsce

Joanna Gospodarczyk

doi:10.15633/tes.11307

Autor

Joanna Gospodarczyk Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie https://orcid.org/0000-0002-0722-7078

DOI:

https://doi.org/10.15633/tes.11307

Słowa kluczowe:

Berlin, Erich Kästner, literatura niemiecka, moralista, recepcja

Abstrakt

Artykuł koncentruje się na krótkiej charakterystyce oraz historii polskiej recepcji pierwszej powieści Ericha Kästnera dla dorosłych „Fabian, historia pewnego moralisty”. Dwie fazy recepcji Fabiana w Polsce rok 1933 i 1961 pozwalają uchwycić specyfikę rozwoju niemieckiej literatury w Polsce. Wczesne lata 60. wskazują na intensywniejszą recepcję i pozytywne odczytanie lektury. Podkreślone zostają jej wątki polityczne i społeczne, charakteryzujące powieść dialektycznie współistniejące sprzeczności, w końcu tragiczny los Fabiana, moralisty i obserwatora otaczającej go rzeczywistości Berlina.

Bibliografia

Batora K., Maria Wisłowska, w: Cyfrowy słownik biobibliograficzny: polscy pisarze i badacze literatury XX i XXI wieku, https://pisarzeibadacze.ibl.edu.pl/haslo/3760/wislowska-maria#8882684600140385723 (01.05.2025).

Chociłowski J., Jak przed trzydziestu laty, „Trybuna Mazowiecka” 9–10.09.1961, nr 217, s. 6.

Dudziński B., Wśród nowych książek, „Dziennik Ludowy. Organ Polskiej Partii Socjalistycznej” 26.09.1933, nr 220, s. 2.

Greń Z., Fabian, czyli biografia pokolenia, „Życie Literackie” 22.10.1961, nr 43, s. 3.

Hołub M., Erich Kästner w 100 rocznicę urodzin, „Orbis Linguarum” 12 (1999), s. 41–51.

Hulka-Laskowski P., Powrót Niemiec przedwojennych, „Tygodnik Ilustrowany” 29.04.1934, nr 17, s. 338.

Karst J., Moralista w Sodomie, „Nowe Książki” (1961) nr 17, s. 1031–1033.

Kästner E., Fabian, historia pewnego moralisty, przeł. M. Wisłowska, Warszawa 1961.

Krieger V., Streim G., Collage/Montage seit den 1960er Jahren. Kontinuitäten und Transformationen in künstlerischer Praxis und ihrer Theoretisierung, w: Collage-Montage in Kunst und Literatur von den 1960er Jahren bis heute, Hrsg. V. Krieger, G. Streim, Köln 2024, s. 1–24.

Kuczyński K. A., O niektórych aspektach recepcji literatury Republiki Federalnej Niemiec w Polsce 1941–1979, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria” (1981) nr 4, s. 21–53.

Ladenthin V., Fabian. Die Geschichte eines Moralisten/ Der Gang vor die Hunde, w: Kästner Handbuch: Leben — Werk — Wirkung, Hrsg. S. Neuhaus, Stuttgart 2023, s. 131–137.

Misiak M., Tak dalecy, tak bliscy, „Nowe Książki” (2022) nr 10, s. 91–95.

Neuhaus S., Exil und innere Emigration, w: Kästner Handbuch: Leben — Werk — Wirkung, Hrsg. S. Neuhaus, Stuttgart 2023, s. 31–40.

Pankau J. G., Einführung in die Literatur der Neuen Sachlichkeit, Stuttgart 2010.

Pinkerneil B., Nachwort. Fabian oder Der hellsichtige Melancholiker, w: Erich Kästner, Möblierte Herren, Romane I, Hrsg. B. Pinkerneil, München–Wien 1998, s. 371–384.

Połczyńska E., Załubska C., Bibliografia przekładów z literatury niemieckiej na język polski 1800–1990, t. 3: 1945–1990, Poznań 1999.

Pomianowski J., Erich Kästner, „Literatura” (1981) nr 41, s. 11.

Wydawnictwo J. Przeworskiego, https://rynek-ksiazki.pl/czasopisma/wydawnictwo-j-przeworskiego/ (01.05.2025).

Wygodzki S., Przedmowa, w: E. Kästner, Fabian, historia pewnego moralisty, Warszawa 1961.