Władza rodzicielska a wolność religijna dziecka w prawie kanonicznym
DOI:
https://doi.org/10.15633/acan.1064Słowa kluczowe:
rodzice, władza rodzicielska, autorytet, dziecko, wolność religijnaAbstrakt
Na rodzicach ciąży obowiązek wychowania dziecka. Źródłem tego obowiązku jest prawo naturalne i stanowione Kościoła katolickiego. Rodzice, ponieważ dali dziecku życie, są zobowiązani do jego wychowania w zakresie fizycznym, społecznym, kulturalnym, religijnym i moralnym. Kościół katolicki zobowiązuje wiernych do przekazania swoim dzieciom wiary. Czyni to już podczas zawierania związku małżeńskiego przez nupturientów, zadając im pytanie, czy chcą po katolicku przyjąć i wychować potomstwo, którym ich Bóg obdarzy. By wypełnić (między innymi) obowiązek wychowania religijnego, rodzice dysponują władzą rodzicielską. Dzieci są im winne posłuszeństwo. Jednak nie zawsze życzenie rodziców pokrywa się z wolą dziecka. Dziecko, które ukończyło 7 rok życia i nie zostało jeszcze chrzczone, samo wyraża wolę przyjęcia chrztu na podstawie kan. 865§ 1 i kan. 852 § 1 Kodeksu prawa kanonicznego z 1983 roku. Natomiast po ukończonym 14 roku życia może sprzeciwić się woli rodziców na mocy kan. 111 § 2 oraz kan.112 § 2 i wybrać chrzest w Kościele łacińskim lub w Kościele innego samodzielnego obrządku (oczywiście, dotyczy to katolickich Kościołów wschodnich), do którego chce należeć, lub powrócić do Kościoła łacińskiego, gdy rodzice wybrali Kościół innego obrządku.
Bibliografia
Benedykt XVI, Homilia na zakończenie V Światowego Spotkania Rodzin, 9 VII 2006, Rodzice, bądźcie przykładem wiary, nadziei i miłości, tekst polski w: „L’Osservatore Romano” 9–19 (286) 2006, s. 16–17.
Borucki J., Istotne obowiązki małżeńskie w świetle przepisów prawa kanonicznego i polskiego, „Studia Włocławskie” 8 (2005), s. 250–266.
Jan Paweł II, Encyklika Fides et ratio. Tekst polski w: „L’Osservatore Romano” wyd. pol. 11 (1998), s. 4–40; tekst pierwotny: „Acta Apostolicae Sedis” 91 (1999), s. 5–88.
Joannes Paulus II, Constitutio apostolica Fidei depositum, „Acta Apostolicae Sedis” 86 (1994), s. 113–118.
Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań 1994.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm. i sprost.).
Kossak Z., Błogosławiona wina. Przedmowa i posłowie autorki, Warszawa 2013.
Kossak Z., Dziedzictwo, cz. 1–2, Warszawa 2014.
Krukowski J., Ochrona wolności myśli, sumienia i religii dziecka, „Roczniki Nauk Prawnych” 13 (2003) 2, s. 5–18.
Mörsdorf K., Die rechtliche Stellung von Mann und Frau in Ehe und Familie nach kanonischem Recht, „Ehe und Familie im Privaten und Öffentichen Recht” 1954, z. 2, s. 28.
Pawluk T., Prawo kanoniczne według Kodeksu Jana Pawła II, t. 3, Olsztyn 1996, s. 212–215.
Pio XI, Lettera enciclica Casti connubii, „Acta Apostolicae Sedis” 22 (1930), s. 539–592. Tekst polski: Encyklika „Casti connubii” (o małżeństwie chrześcijańskim), z łacińskiego przełożył i uwagami zaopatrzył ks. S. Bełch, wyd. 3 (pierwsze w kraju), Komorów 2000 (Dokumenty Zapomniane i Niechciane).
Pius XI, Litterae encyclicae, Divini illius Magistri, 31XII 1929, „Acta Apostolicae Sedis” 22 (1930), s. 49–86; tekst polski: Ojca Św. Piusa XI z Boskiej Opatrzności papieża encyklika o chrześcijańskim wychowaniu młodzieży „Divini illius Magistri”, przeł. ks. bp M. Klepacz, Kielce 1947.
Rada Społeczna przy Arcybiskupie Metropolicie Poznańskim, Oświadczenie o roli autorytetów, Oświadczenia 2009–2011, s. 45.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 marca 2014 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach, Dz.U. z 2014 r., poz. 478.
Sobór Watykański II, Dekret o apostolstwie świeckich, [w:] Sobór Watykański II, Konstytucje, dekrety, deklaracje. Tekst polski, nowe tłumaczenie, Poznań 2002, s. 377–401.
Szczot E., Ochrona rodziny w prawie Kościoła łacińskiego, Lublin 2011.
Szczot E., Odpowiedzialność rodziców za katolickie wychowanie potomstwa. Forum externum i forum internum odpowiedzialności rodziców, [w:] Forum externum i forum internum w prawie kanonicznym. Między prawem a sumieniem. Materiały z Międzynarodowej Konferencji zorganizowanej 9–10 maja 2005 r. w Lublinie, red. A. Skorupa, Lublin 2006, s. 121–141.
Trybunał Konstytucyjny, orzeczenie z dnia 20 kwietnia 1993 r. U 12/92; wyrok z dnia 2 grudnia 2009 r. sygn. akt U 10/07, OTK ZU nr 11/A/2009, poz. 163; http://eid.edu.pl/_upload/file/2013_08/tk_orzeczenie.pdf (23.01.2015).
Ustawa Kodeks rodzinny i opiekuńczy, 25 II 1964, Dz.U. 1964, nr 9 poz. 59 z późn. zm. (ostatnia zmiana: Dz.U. z 2014 r., poz. 1188).
Zubert B. W., Chrzest dziecka wbrew woli rodziców. Próba krytycznej wykładni kan. 868 § 2 KPK 1983, [w:] Pro iure et vita. Wybór pism, red. E. Szczot, Lublin 2005, s. 573–591.
Zubert B. W., Unctio infirmorum pro infantibus, [w:] Reddite Ergo Quae Sunt Caesaris Caesari et Quae Sunt Dei Deo. Księga dedykowana księdzu profesorowi Józefowi Krukowskiemu z okazji 50-lecia pracy naukowej, red. M. Sitarz, P. Stanisz, H. Stawniak, Lublin 2014, s. 653–668.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2015 Elżbieta Szczot
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrót oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0).
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu).
