Czy, kiedy i jak można żądać od duszpasterza ujawnienia informacji uzyskanych przy pełnieniu posługi?
DOI:
https://doi.org/10.15633/acan.18204Słowa kluczowe:
posługa religijna, tajemnica duszpasterska, tajemnica urzędowa, tajemnica zawodowaAbstrakt
Artykuł dotyczy problematyki tzw. tajemnicy duszpasterskiej w prawie kanonicznym oraz w prawie polskim i zawiera próbę odpowiedzi na szereg pytań, które pojawiają się w tej materii. Pytaniem zasadniczym jest, czy oprócz tajemnicy spowiedzi, oba wymienione porządki prawne rozpoznają i chronią tajemnicę, która obejmuje informacje pozyskane przy pełnieniu innych posług religijnych. W jakich sytuacjach można żądać od duszpasterza ujawnienia informacji uzyskanych przy pełnieniu posługi duszpasterskiej i jaki jest zakres odpowiedzialności depozytariusza tej tajemnicy w przypadku nieuprawnionego jej ujawnienia? Czy duszpasterz będący np. kierownikiem duchowym osoby podejrzanej o popełnienie przestępstwa może być w takiej sprawie przesłuchany w charakterze świadka i czy w celu pozyskania ewentualnych dowodów przestępstwa organy ściągania mogą dokonać przeszukania, np. w kościele lub kurii, i bez żadnych ograniczeń zatrzymać znalezione tam dokumenty? Czy można wykorzystać procesowo informacje pozyskane w wyniku niejawnej inwigilacji (telefonicznego podsłuchu) duchownego i osoby, która prosiła o poradę duchową? W oparciu o analizę obowiązujących regulacji prawnych, artykuł prezentuje postulaty de lege ferenda.
Bibliografia
Adamiak B., Borkowski J., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2011.
Braciak J., Prawo do prywatności, Warszawa 2004.
Budyn-Kulik M., Kozłowska-Kalisz P., Kulik M., Mozgawa M., Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2010.
Gostyński Z., Tajemnica dziennikarska a obowiązek składania zeznań w procesie karnym, Warszawa 1997.
Jagielski M., Konstytucjonalizacja ochrony prywatności, w: Konstytucjonalizm a doktryny polityczno-prawne. Najnowsze kierunki badań, red. R. Małajny, Katowice 2008.
Kański L., Prawo do prywatności, nienaruszalności mieszkania, i tajemnicy korespondencji, w: Prawa człowieka. Model prawny, red. R. Wieruszewski, Wrocław 1991, s. 321–347.
Kodeks kanonów Kościołów wschodnich, promulgowany przez papieża Jana Pawła II , Lublin 2002.
Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. naukowa A. Jakubecki, Warszawa 2014.
Kodeks prawa kanonicznego, przekład polski zatwierdzony przez Konferencję Episkopatu Polski, Poznań 1984.
Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską z dnia 28 lipca 1993 r., Dz.U. z 1998 r. Nr 51, poz. 318.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. Nr 78, poz. 483.
Kopff A., Koncepcja praw do intymności i do prywatności życia osobistego, „Studia Cywilne” (1972) nr 20, s. 16–35.
Kwiatkowski Z., Zakazy dowodowe w procesie karnym, Kraków 2005.
Łojewski K., Instytucja odmowy zeznań w polskim prawie karnym, Warszawa 1970.
Pieron B., Tajemnica zawodowa (duszpasterska) duchownego, „Annales Canonnici” 12 (2016), s. 131–153.
Plebanek E., Rusinek M., Ujawnienie tajemnicy zawodowej w procesie karnym a odpowiedzialność karna, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” (2007) nr 1, s. 73–99.
Pontificium Consilium de Legum Textibus, Istruzione Dignitas connubii sulle norme da osservarsi nei tribunali ecclesiastici nelle cause matrimoniali, 25.01.2005, Città del Vaticano 2005.
7. Protokół w sprawie przywilejów i immunitetów Unii Europejskiej, Dz. Urz. UE C 310 z 16.12.2004 r., s. 261–266.
Przybysz P., Kodeks postępowania administracyjnego, Warszawa 2014.
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 lutego 2005 r. w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych, Dz.U. Nr 37, poz. 331.
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 sierpnia 2014 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania, Dz.U. z 2014 r. poz. 1145.
Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 8 grudnia 2004 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy oraz zakresu jej stosowania, Dz.U. z 2014 r. Nr 265, poz. 2644.
Sowiński P., Prawo świadka do odmowy zeznań w procesie karnym, Warszawa 2004.
Sztychmiler R., Proces sporny, w: Komentarz do Kodeksu prawa kanonicznego, t. 5: Księga VII. Procesy, red. J. Krukowski, Poznań 2007, s. 123–315.
Tomkiewicz M., Czynności przeszukania w pomieszczeniach kościołów i związków wyznaniowych. Zatrzymanie dokumentów i innych rzeczy, „Annales Canonici” 14 (2018) nr 1, s. 123–146.
Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego, Dz.U. Nr 30, poz. 168, z późn. zm.
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, Dz.U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.
Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego, Dz.U. Nr 43, poz. 296, z późn. zm.
Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, Dz.U. Nr 29, poz. 155.
Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, Dz.U. Nr 29, poz. 54.
Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji, Dz.U. 1990, Nr 30, poz. 179, z późn. zm.
Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, Dz.U. Nr 47, poz. 211, z późn. zm.
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny, Dz.U. Nr 88, poz. 553, z późn. zm.
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego, Dz.U. Nr 89, poz. 555, z późn. zm.
Ustawa z dnia 4 marca 2010 r. o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań, Dz.U. Nr 47, poz. 277.
Ustawa z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych, Dz.U. Nr 182, poz. 1228.
Ustawa z dnia 15 stycznia 2016 r. o zmianie ustawy o Policji oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. poz. 147.
Ustawa z dnia 11 marca 2016 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. z 2016 r. poz. 437.
Warren S. D., Brandeis L. D., The Right to Privacy, „Harvard Law Review” 4 (1890) nr 5, s. 193–220.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Lucjan Świto, Małgorzata Tomkiewicz
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrót oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0).
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu).
