Tajemnica zawodowa (duszpasterska) duchownego
DOI:
https://doi.org/10.15633/acan.1824Słowa kluczowe:
osoba duchowna, tajemnica zawodowa, tajemnica spowiedzi, tajemnica duszpasterska, kierownictwo duchowneAbstrakt
W prawie polskim ochroną procesową objęto wszelkie informacje, jakie duchowny powziął w związku ze sprawowaniem sakramentalnej spowiedzi. Stanowią one przedmiot tajemnicy spowiedzi. Sama jednak spowiedź nie jest jedyną przestrzenią, w której duchownemu powierzane są przez wiernego, z intencją zachowania ich w ścisłej tajemnicy, najintymniejsze informacje dotyczące życia tego ostatniego, a często również życia jego najbliższych. Stąd powstaje pytanie o możliwość objęcia ochroną prawną innych informacji, które wyznawane są osobie duchownej w związku z prowadzoną działalnością duszpasterską, a które mogą stanowić przedmiot szeroko rozumianej tajemnicy zawodowej (duszpasterskiej) osób duchownych. Proponowane rozwiązanie nie jest absolutnym novum. W systemie prawa polskiego wobec osób wykonujących różne profesje przyjęto konkretne rozwiązania, które chronią przed bezprawnym wyjawieniem informacji posiadanych w związku z wykonywanym zawodem. Uzasadnieniem proponowanego rozwiązania jest między innymi potrzeba ochrony zaufania do osoby duchownej. Ponadto należy dążyć do wyłączenia zarzutu dyskryminacji tych Kościołów i innych związków wyznaniowych, w których niepraktykowana jest instytucja spowiedzi.Bibliografia
Brocławik K., Czajka M., Prawnokarne aspekty ochrony tajemnicy zawodowej radcy prawnego, cz. I. Zagadnienia materialnoprawne, „Radca Prawny” 2001 nr 3, s. 36–47.
Brocławik K., Prawnokarne aspekty ochrony tajemnicy osób świadczących pomoc prawną, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2000 z. 1, s. 201–220.
Ciupak E., Socjologiczne aspekty „zawodu” kapłana, [w:] Zawody. Materiały i studia, red. A. Sarapata, Wrocław–Warszawa–Kraków 1964, s. 49–67.
Codex Iuris Canonici auctoritate Ioannis Pauli PP. II promulgatus, AAS 75 (1983) pars 2, s. 1–317; tekst polski: Kodeks prawa kanonicznego, przekład polski zatwierdzony przez Konferencję Episkopatu, Poznań 1984.
Ferenc-Szydełko E., Prawo prasowe. Komentarz, Warszawa 20103.
Flaga-Wieruszyńska K., Instytucja tajemnicy w postępowaniu cywilnym, „Rejent” 1998 nr 1, s. 41–55.
Grzegorczyk T., Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Kraków 2003.
Hoc S., Karnoprawna ochrona tajemnicy zawodowej, funkcyjnej i służbowej, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2008 t. 19, s. 131–146.
Huk A., Tajemnica zawodowa lekarza, „Prokuratura i Prawo” 2001 nr 6, s. 69–85.
Huk A., Tajemnica zawodowa lekarza w polskim procesie karnym, Warszawa 2006.
Kacprzyk W., Tajemnica spowiedzi w prawie kanonicznym i prawie polskim, „Studia Loviciensia” 2007 nr 9, s. 149–162.
Kodeks etyki lekarskiej, uchwalony na Nadzwyczajnym Krajowym Zjeździe lekarzy w Bielsku-Białej 14 grudnia 1991 r., zmieniony przez III Krajowy Zjazd Lekarzy w dniu 12–14 grudnia 1993 r. oraz przez Nadzwyczajny VII Krajowy Zjazd lekarzy w dniu 20 września 2003 r. Tekst jednolity kodeksu z dnia 2 stycznia 2004 r., Warszawa 2004.
Kunicka-Michalska B., Ochrona tajemnicy zawodowej w polskim prawie karnym, Warszawa 1972.
Kwiatkowski Z., Zakazy dowodowe w procesie karnym, Kraków 2005.
Łojewski K., Instytucja odmowy zeznań w polskim prawie karnym, Warszawa 1970.
Majer P., Ochrona prywatności w kanonicznym porządku prawnym, [w:] Ochrona danych osobowych i prawo do prywatności w Kościele, red. P. Majer, Kraków 2002, s. 83–123.
Mały słownik języka polskiego, red. S. Skorupka, H. Auderska, Z. Łempicki, Warszawa 1968.
Marszał K., Proces karny. Zagadnienia ogólne, Katowice 2008.
Misiurek J., Kierownictwo duchowe, [w:] Encyklopedia katolicka, t. 8, Lublin 2000, k. 1412–1417.
Plebanek E., Rusinek M., Ujawnienie tajemnicy zawodowej w procesie karnym a odpowiedzialność karna, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2007 z. 1, s. 73–99.
Rakoczy B., Tajemnica spowiedzi w polskim postępowaniu cywilnym, karnym i administracyjnym, „Przegląd Sądowy” 2003 nr 11–12, s. 126–138.
Rakoczy T., Ochrona tajemnicy spowiedzi. Zakaz wyjawiania okoliczności uciążliwych dla penitenta, „Annales Canonici” 2011 nr 7, s. 133–147.
Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 8 grudnia 2004 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy oraz zakresu jej stosowania, Dz.U. z 2014 Nr 265, poz. 2644.
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 kwietnia 2010 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz jej stosowania, Dz.U. Nr 82, poz. 537.
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 sierpnia 2014 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania, Dz.U. z 2014, poz. 1145.
Rusinek M., Tajemnica zawodowa i jej ochrona w polskim procesie karnym, Warszawa 2007.
Słownik języka polskiego, red. M. Szymczak, Warszawa 2002.
Sobczak J., Prawo prasowe. Komentarz, Warszawa 2008.
Sowiński P. K., Prawo świadka do odmowy zeznań w procesie karnym, Warszawa 2004.
Stanisz P., Sytuacja prawna osób duchownych, [w:] A. Mezglewski, H. Misztal, P. Stanisz, Prawo wyznaniowe, Warszawa 20113, s. 289–313.
Stepulak M., Tajemnica zawodowa psychologa, Lublin 2001.
Szczepański J., Czynniki kształtujące zawód i strukturę zawodową, [w:] Socjologia zawodów, red. A. Sarapata, Warszawa 1965, s. 11–22.
Szewczyk M., Prawnokarna ochrona tajemnicy zawodowej lekarza, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2000 z. 1, s. 161–172.
Ustawa z dnia 28 października 1950 r. o zawodzie lekarza, Dz.U. Nr 50, poz. 458 z późn. zm.
Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego, tekst jedn. Dz.U. z 2016, poz. 23 z późn. zm.
Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego, tekst jedn. Dz.U. z 2014, poz. 101 z poźn. zm.
Ustawa z dnia 26 maja 1982 r. – Prawo o adwokaturze, tekst jedn. Dz.U. z 2015, poz. 615 z późn. zm.
Ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych, tekst jedn. Dz.U. z 2016, poz. 233.
Ustawa z dnia 26 stycznia 1984 r. – Prawo prasowe, Dz.U. Nr 5, poz. 24 z późn. zm.
Ustawa z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze, tekst jedn. Dz.U. z 2008 Nr 7, poz. 39 z późn. zm.
Ustawa z dnia 14 lutego 1991 r. – Prawo o notariacie, tekst jedn. Dz.U. z 2014, poz. 164 z późn. zm.
Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, tekst jedn. Dz.U. z 2006 Nr 90, poz. 631 z późn. zm.
Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego, Dz.U. Nr 111, poz. 535 z późn. zm.
Ustawa z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli, tekst jedn. Dz.U. z 2012, poz. 82 z późn. zm.
Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty, tekst jedn. Dz.U. z 2015, poz. 464 z późn. zm.
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny, Dz.U. Nr 88, poz. 553 z późn. zm.
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego, Dz.U. Nr 89, poz. 555 z późn. zm.
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa, tekst jedn. Dz.U. z 2015, poz. 613 z późn. zm.
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe, tekst jedn. Dz.U. z 2015, poz. 128 z późn. zm.).
Ustawa z dnia 8 czerwca 2001 r. o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów, Dz.U. Nr 73, poz. 763 z późn. zm.
Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych, tekst jedn. Dz.U. z 2015, poz. 133 z późn. zm.
Ustawa z dnia 23 listopada 2002 r. o Sądzie Najwyższym, tekst jedn. Dz.U. z 2013, poz. 499 z późn. zm.
Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, tekst jedn. Dz.U. z 2016, poz. 1638.
Waltoś S., Prawo do tajemnicy dziennikarskiej a dowód prawdy na tle europejskich standardów ochrony praw człowieka, „Państwo i Prawo” 1996 z. 4–5, s. 139–146.
Zubert B. W., Sacramentale sigillum inviolabile est, [w:] B. W. Zubert, Pro iure et vita. Wybór pism, Lublin 2005, s. 639–656.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrót oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0).
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu).
