Terminy procesowe w kontekście reformy kanonów dotyczących spraw o orzeczenie nieważności małżeństwa dokonanej przez papieża Franciszka
DOI:
https://doi.org/10.15633/acan.2473Słowa kluczowe:
proces małżeński, reforma procesowa, skrócenie, terminy, uproszczenieAbstrakt
Reforma procesowa papieża Franciszka z 2015 roku związana jest z uproszczeniem oraz skróceniem kanonicznego orzekania o nieważności małżeństwa przez sądy Kościoła. Naturalnie taki stan rzeczy nie oznacza, że wspomniana reforma zapomina o istotnym przymiocie małżeństwa: to jest o jego nierozerwalności; wręcz przeciwnie, każdy biskup diecezjalny winien w swoim pasterskim sprawowaniu władzy sądowniczej zagwarantować, że nie dojdzie w tej delikatnej materii do jakiejkolwiek formy laksyzmu.
Aktualne przyspieszenie orzekania nieważności małżeństwa nie może zatem zagubić prawdy na temat zaskarżonego małżeństwa. Każdy bowiem wyrok sędziego kościelnego musi opierać się na pewności moralnej, która jest fundamentem każdego sprawiedliwego wyroku, jak to było i jest podkreślane w magisterium biskupów rzymskich.
Analizowany fragment współczesnej reformy procesowego prawa kanonicznego jasno uświadamia, że terminy w procesie dotyczącym orzeczenia nieważności małżeństwa winny być starannie oraz wiernie przestrzegane, być może konieczna będzie tutaj w niektórych wypadkach także zmiana mentalności w przedmiocie aplikowania prawa procesowego, dlatego też warto przywołać znany aforyzm, który poucza, że „sprawiedliwość opóźniona staje się sprawiedliwością zanegowaną” (Monteskiusz).
Reforma procesowa papieża Franciszka, mimo że została wprowadzona z motywów duszpasterskich, przyczyniła się jednak zdecydowanie do uproszczenia oraz skrócenia kanonicznego procesu orzeczenia nieważności małżeństwa, jednak winna ona mobilizować pracowników sądownictwa kościelnego do wierności nowemu prawu w perspektywie dobra wspólnego. Co więcej, winna ona, także w perspektywie wiernego przestrzegania terminów procesowych, mobilizować wszystkich pracowników sądów Kościoła do wzajemnej współpracy, tak aby współczesny proces kościelny przybliżył się do wiernych, gdyż to był jeden z fundamentów jego reformy.
Bibliografia
Źródła
Franciszek, List apostolski motu proprio „Mitis Iudex Dominus Iesus”, reformujący kanony Kodeksu Prawa Kanonicznego dotyczące spraw o orzeczenie nieważności małżeństwa. List apostolski motu proprio „Mitis et misericors Iesus”, reformujący kanony Kodeksu Kanonów Kościołów Wschodnich dotyczące spraw o orzeczenie nieważności małżeństwa (tekst łacińsko-polski), Tarnów 2015.
Jan Paweł II, Ad Praelatos Auditores S. Romanae Rotae coram admissos, 26.01.1984, „Acta Apostolicae Sedis” 76 (1984), s. 643–649.
Tribunale Apostolico della Rota Romana, Sussidio applicativo del Motu pr. Mitis Iudex Dominus Iesus, Città del Vaticano 2016.
Literatura
Andriano V., La normativa canonica sul matrimonio e la riforma del processo di nullità, Città del Vaticano 2016.
Astigueta D. G., Riflessioni a proposito della natura giuridica del processo più breve, „Periodica” 106 (2017), s. 29–56.
Coccopalmerio F., Processo matrimoniale e missione della Chiesa, [w:] La riforma del processo matrimoniale ad un anno dal motu proprio „Mitis Iudex Dominus Iesus”, a cura di L. Musso, C. Fusco, Città del Vaticano 2017, s. 9–24.
Erràzuriz M. C. J., Corso fondamentale sul diritto nella Chiesa, Milano 2017.
Komentarz do Instrukcji procesowej „Dignitas connubii”, red. T. Rozkrut, Sandomierz 2007.
Llobell J., Alcune questioni comuni ai tre processi per la dichiarazione di nullità del matrimonio previsti dal m.p. „Mitis Iudex”, „Ius Ecclesiae” 28 (2016), s. 13–38.
Llobell J., I processi matrimoniali nella Chiesa, Roma 2015.
Llobell J., La pastoralità del complesso processo canonico matrimoniale: suggerimenti per renderlo più facile e tempestivo, [w:] VII. Ogólnopolskie Forum Sądowe: Kanoniczny proces małżeński dziesięć lat po opublikowaniu „Dignitas connubii”. Materiały z ogólnopolskiego spotkania pracowników sądownictwa kościelnego w Gródku nad Dunajcem w dniach 8–9 czerwca 2015 roku, red. T. Rozkrut, Tarnów 2016, s. 17–52.
Okonkwo E. B. O., I principi ispiratori della riforma e le loro incidenze sui profili attinenti al processo ordinario di nullità matrimoniale, [w:] Tra rinnovamento e continuità. Le riforme introdotte dal motu proprio „Mitis Iudex Dominus Iesus”, a cura di E. B. O. Okonkwo, A. Recchia, Roma 2016, s. 17–38.
Pawluk T., Prawo kanoniczne według Kodeksu Jana Pawła II, t. 4: Doczesne dobra Kościoła, sankcje w Kościele, procesy, Olsztyn 1990.
Recchia A., I mezzi di impugnazione. Alcune considerazioni, [w:] Tra rinnovamento e continuità. Le riforme introdotte dal motu proprio „Mitis Iudex Dominus Iesus”, a cura di E. B. O. Okonkwo, A. Recchia, Roma 2016, s. 105–125.
Rozkrut T., Apelacja w kanonicznym procesie małżeńskim według motu proprio „Mitis Iudex Dominus Iesus” (zagadnienia formalno-praktyczne), „Scripturae lumen” 8 (2016), s. 415–431.
Rozkrut T., Czy drugi wyrok w procesie małżeńskim jest konieczny?, „Roczniki Nauk Prawnych” 2 (2016), s. 137–153.
Sabbarese L., Il processo matrimoniale più breve davanti al vescovo diocesano, [w:] Il processo matrimoniale più breve. Disciplina canonica e riflessi concordatari, a cura di L. Sabbarese, R. Santoro, Bologna 2016, s. 37–84.
Sabbarese L., Nuove norme per la dichiarazione di nullità del matrimonio, Bologna 2016.
Zambon A., Il motu proprio „Mitis Iudex”. Punto di vista di un giudice, „Periodica” 105 (2016), s. 417–434.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2018 Tomasz Rozkrut
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Twórca oświadcza, że przysługują mu prawa autorskie do utworu i że nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób.
Twórca zezwala Uniwersytetowi Papieskiemu Jana Pawła II w Krakowie na nieodpłatne, niewyłączne i nieograniczone w czasie korzystanie z utworu, to jest:
- utrwalanie i zwielokrotnianie: wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
- obrót oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym);
- włączenie utworu w skład utworu zbiorowego;
- udzielanie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0).
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie udostępnia utwór na Platformie Czasopism należącej do uczelni, na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0). Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu pod następującymi warunkami:
- zostanie podany autor i tytuł utworu,
- zostanie podane miejsce publikacji (tytuł czasopisma i adres internetowy do oryginalnie opublikowanego utworu).
